Ang Krus—Simbolo ba sa Kristiyanidad?

SULOD sa daghang kasiglohan daghan ang midawat sa krus ingong simbolo sa Kristiyanidad. Apan kini tinuod ba gayod? Daghan niadtong kinsa tim-os nga nagtuo niini makurat sa pagkasayod nga ang krus dili gayod talagsaon sa Kakristiyanohan. Sa kasukwahi, kini kaylap nga gigamit sa dili-Kristohanong mga relihiyon sa tibuok kalibotan.

Pananglitan, sayo sa katuigang 1500, samtang si Herńan Cortés ug ang iyang “Kristohanon” nga kasundalohan nangandam sa pag-atake sa Imperyong Aztec, sila nagdala ug mga bandera nga nagdeklarar, “Sundon ta ang timaan sa Santa Krus diha sa tinuod nga pagtuo, kay ilalom niini nga timaan kita makadaog.” Sila tingali nakurat sa pagkakita nga ang ilang paganong mga kaaway nagsimba na ug krus nga sama sa ilaha. Ang librong Great Religions of the World nag-ingon: “Si Cortés ug ang iyang mga sumusunod nalisang sa mga paghalad sa mga Aztec ug mga tawo ug sa daw satanasnong mga pagtamay sa Kristiyanidad: . . . pagsimba sa samag-krus nga mga simbolo sa hangin ug sa mga diyosdiyos nga ulan.”

Diha sa usa ka editoryal sa mantalaang La Nación, ang magsusulat nga si José Alberto Furque nag-ingon nga sa ikaduhang katunga sa ika-18ng siglo, nagsugod “ang kalayonhon ug mainit nga debate taliwala sa mga antropologo ug sa mga arkeologo bahin sa mga sinugdanan ug sa kahulogan sa mga timaan sa krus” nga ilang nakaplagan latas sa dakong bahin sa Sentral ug sa Habagatang Amerika. Dayag ang pipila maikagon kaayo sa pagpanalipod sa kahimtang sa krus ingon nga talagsaong “Kristohanon” nga simbolo nga sa ingon ilang giduso ang teoriya nga sa usa ka paagi ang mga nasod sa Amerika nawalihan na una pa sa halandomong panaw ni Columbus! Kining imposible nga ideya kinahanglang isalikway ingon nga walay pasikaranan.

Sa milabay ang panahon, dugang mga kaplag labot niini nagtapos sa tanang mga debate. Si Furque miingon: “Diha sa usa ka basahon nga gipatik sa 1893 sa Smithsonian Institution, napamatud-an nga ang krus gisimba na . . . sa dugay nang panahon sa wala pa moabot ang unang mga Uropanhon sa Amihanang Amerika, nga nagpamatuod sa teoriya . . . nga ang maong simbolo mitungha diha sa tanang mga komunidad ingong bahin sa pagsimba sa kulto sa mga puwersa nga gigikanan sa kinabuhi.”

Ang Bibliya nagpakita nga si Jesus wala patya diha sa usa ka naandang krus, kondili, diha sa usa ka yanong estaka, o stau·rosʹ. Kining Grego nga pulong, nga makita diha sa Mateo 27:40, sa paninugdan nagkahulogan nga usa ka yano tul-id nga kahoy o tukon, sama niadtong gamiton sa mga pundasyon sa tinukod. Busa, ang krus wala gayod maghawas sa matuod nga Kristiyanidad. Gipaila ni Jesu-Kristo ang tinuod nga simbolo, o “timaan,” sa matuod nga Kristiyanidad sa dihang iyang gisultihan ang iyang mga sumusunod: “Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo may gugma sa usag usa.”​—Juan 13:35.