Impiyernong-Kalayo—Nagadilaab o Nagakaawop?

ANG magwawaling Protestante si Jonathan Edwards nanghadlok sa Kolonyal nga mga Amerikano sa ika-18ng siglo pinaagi sa iyang buhi nga mga paghulagway sa impiyerno. Kas-a gihubit niya ang usa ka talan-awon diin gibitay sa Diyos ang mga makasasala ibabaw sa nagdilaab nga kalayo samag mangilngig nga mga lawa. Gibadlong ni Edwards ang iyang kongregasyon: “Oh kamong makasasala, nagbitay kamo sa usa ka nipis kaayong hilo, nga ang mga kalayo sa kapungot sa Diyos nagatilap niana, ug andam sa tanang gutlo sa pagsunog niana, ug sa pag-ugdaw niana.”

Apan, wala magdugay human nga gipahayag ni Edwards kining mangilngig nga pamationg sermon, ang mga kalayo sa impiyerno misugod, sa ato pa, sa pagpid-ok-pid-ok ug pagkaawop.a Ang librong The Decline of Hell, ni D. P. Walker, miingon nga “sa ikaupat nga dekada sa ika-18ng siglo ang doktrina sa walay-kataposang pagsakit sa mga sinilotan sa impiyerno gihagit sa publiko.” Sa ika-19ng siglo, ang mga kalayo sa impiyerno nagpadayon sa pagkaawop, ug sa tungatunga sa ika-20ng siglo, ang hunahuna ni Edwards bahin sa impiyerno nga usa ka ‘hudno sa kalayo diin ang mga biktima niini grabeng pagasakiton diha sa ilang mga hunahuna ug sa ilang mga lawas sa walay kataposan’ wala na mahimong ulohan sa panagsultihay. “Giatake sa modernong intelektuwalismo ug nalupigan sa mga kalayo sa Hiroshima ug sa Holocaust,” miingon ang tigmantala nga si Jeffery Sheler, “ang makahahadlok nga hulagway sa impiyerno dili na sama ka makahahadlok.”

Daghang magwawali nawad-an usab sa ilang gana sa kalayo ug asupre. Ang kusganong mga sermon bahin sa mga kalisang sa impiyerno dili na madungog sa diskurso diha sa pulpito sa tradisyonal nga mga iglesia sa Kakristiyanohan. Alang sa kadaghanang mga teologo, ang impiyerno nahimong ulohan nga karaan na kaayo alang sa seryoso nga pagtuon. Sa pipila ka tuig sa miagi usa ka manalaysay nagtuki alang sa usa ka pakigpulong sa unibersidad bahin sa impiyerno, ug iyang gisusi ang mga indese sa daghang batid nga pagkasulat nga mga basahon. Wala gayod siyay makita bisag usa ka ulohan bahin niini. Sumala sa magasing Newsweek, ang manalaysay mihinapos: “Nawagtang ang impiyerno. Ug walay usa ang nakamatikod.”

Pagtungha Pag-usab sa Impiyerno

Nawagtang? Wala gayod. Katingalahan, sa dili pa dugay nga katuigan ang doktrina sa impiyerno mitungha pag-usab diha sa daghang dapit. Ang surbi nga gihimo sa Amerika nagpakita nga ang gidaghanon sa mga tawo nga miingon nga sila nagtuo sa impiyerno midaghan gikan sa 53 porsiento sa 1981 ngadto sa 60 porsiento sa 1990. Idugang niini ang tibuok-yutang pagkaylap sa nagamantalag-impiyernong ebanghelikal nga mga kalihokan, ug tin-aw nga ang seryosong pagtungha pag-usab sa impiyerno diha sa mga hunahuna sa Kakristiyanohan maoy usa ka talagsaong hitabo gayod sa tibuok yuta.

Apan kini bang pagtungha pag-usab nagaapektar lamang sa mga layko sa simbahan, o nakaabot ba usab kini sa mga klero? Ang kamatuoran mao nga ang impiyernong-kalayo sama sa giwali ni Jonathan Edwards 250 ka tuig kanhi wala gayod mahanaw gikan sa pipila ka konserbatibong mga klero sa Kakristiyanohan. Sa 1991, ang U.S.News & World Report miingon: “Bisan taliwala sa pipila ka liberal dagkong mga denominasyon, dunay mga timaan nga ang mga teologo nagsugod sa mas seryosong paghunahuna mahitungod sa ideya sa impiyerno kay sa ilang nahimo sa daghang dekada.” Sa tin-aw, human sa daghang katuigan nga wala bale-baleha, ang impiyernong-kalayo naila na usab sa tibuok-kalibotan. Apan, nagpabilin ba gihapon ang kalayonhong mga bahin niini?

Mga Pangutanang Gibangon

Ang teologong si W. F. Wolbrecht wala magduda: “Ang impiyerno, impiyerno, ug walay tinguha o hunahuna sa tawo ang makapagaan sa walay-kataposang silot diha sa impiyerno.” Daghang magsisimba wala kaayo makaseguro. Bisag wala magduda nga adunay impiyerno, sila may mga pangutana bahin sa kinaiyahan sa impiyerno. Ang laing teologo miadmiter: “Alang kanako usab, dili kaduhaduhaan nga adunay impiyerno, kini may biblikanhong pamatuod, apan ang tukma nga kinaiyahan niini tulukibon.” Oo, alang sa nagatubong gidaghanon sa mga teologo ug mga layko, ang pangutana karon dili na, “Aduna bay impiyerno?” kondili, “Unsa ang impiyerno?”

Unsaon nimo pagtubag? Unsay gitudlo kanimo bahin sa kinaiyahan sa impiyerno? Ug nganong ang sinserong mga Kristohanon natugaw niining doktrinaha?

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 2]

Hapin: Ilustrasyon ni Dore sa Tumult and Escape sa Divine Comedy ni Dante

[Picture Credit Line sa panid 3]

Ilustrasyon ni Dore sa Devils and Virgil sa Divine Comedy ni Dante