Mga Talan-awon Gikan sa Yutang Saad

Sinai​—Bukid ni Moises ug sa Kaluoy

INIGHUNAHUNA nimo sa Bukid sa Sinai, lagmit makahinumdom ka kang Moises. Ngano? Kay gidawat ni Moises ang Kasugoan sa Diyos sa usa ka bukid sa Lawis Sinai. Haing bukira? Lagmit ang usang gipakita sa itaas.a

Sa habagatang bahin sa lawis o peninsula, sa mga tungtunga tali sa mga luuk sa Pulang Dagat, mao ang usa ka tagaytay nga may duha ka tuktok. Ang katibuk-ang puwesto mohaom sa mga asoy sa Bibliya nga naglangkit kang Moises. Ang usa ka tuktok gitawag Jebel Musa, nga nagkahulogang “Bukid ni Moises.”

Ang lainlaing mga asoy sa Bibliya nagahimo nianang ngalana nga haom gayod. Nahinumdom ka ba nga si Moises nagbantay sa panon ni Jetro sa dihang mitungha ang usa ka manulonda diha sa nagdilaab nga kupongkupong? Diin ba kadto? Ang Bibliya nag-ingon nga kadto maoy didto ‘sa bukid sa matuod nga Diyos, ang Horeb,’ nga ginganlan usab ug Bukid sa Sinai. (Exodo 3:1-10; 1 Hari 19:8) Human sa pagdala ni Moises sa katawhan sa Diyos sa gawas sa Ehipto, sila iyang gidala didto. Ang Exodo 19:2, 3 nag-ingon nga “ang Israel nagkampo didto atubangan sa bukid. Ug si Moises mitungas ngadto sa matuod nga Diyos, ug si Jehova nagtawag kaniya gikan sa bukid.”

Kadto ang unang pagtungas ni Moises sa Bukid sa Sinai, ug siya wala lamang mobaktas ug mubong gilay-on patungas sa mga bakilid. Atong mabasa: “Si Jehova nanaog sa Bukid sa Sinai ngadto sa kinatumyan sa bukid. Unya si Jehova nagtawag kang Moises ngadto sa kinatumyan sa bukid.”​—Exodo 19:20.

Linibong mga turista karong adlawa magkalisod sa pagtungas sa markadong mga agianan sa magabii aron makaabot sa tuktok, magpabilin aron motan-aw sa pagsilang sa adlaw, ug dayon manugbong sa pagkaudto. Dili ingon niana ang kang Moises. Ang Diyos miingon kaniya: “Umari ka kanako sa bukid ug magpabilin didto, kay buot kong ihatag kanimo ang mga papan nga bato ug ang kasugoan.” Niadtong higayona “si Moises nagpabilin sa bukid sa kap-atan ka adlaw ug kap-atan ka gabii.”​—Exodo 24:12-18.

Busa hisabtang ang ngalan ni Moises gilangkit sa maong bukid, apan nganong gilangkit sa “kaluoy”? Aw, samtang si Moises didto sa itaas nga nagdawat sa Kasugoan, ang katawhan sa patag sa ubos (tingali sa Patag sa er-Raha diha sa letrato) mihimog kabuangan. Gipugos nila ang igsoong lalaki ni Moises sa paggamag usa ka diyosdiyos. Si Aaron miingon: “Panangtanga ninyo ang mga ariyos nga bulawan . . . ug dad-a kana ngari kanako.” Sa ingon sila nagbuhat ug usa ka bulawang baka aron simbahon. Kadto nakapasuko sa matuod nga Diyos ug misangpot sa pagkamatay sa linibo. (Exodo 32:1-35) Apan si Aaron gipakitaan ug kaluoy ug wala mamatay. Ngano?

Ang komento sa Diyos sa Exodo 32:10 nagpaila nga siya wala mag-isip nga si Aaron mao ang nagsiba sa daotang buhat sa Israel. Ug sa pag-abot sa pagharongay, “ang tanang mga anak ni Levi” mipili sa kiliran sa Diyos, nga pihong naglakip kang Aaron. (Exodo 32:26) Busa bisan pag may bahin si Aaron sa kasal-anan, iyang nadawat ang kaluoy sa Diyos sa tiilan sa Bukid sa Sinai.

Sa ulahi, gipahayag ni Moises ang tinguha nga mas mailhan si Jehova ug makakita sa Iyang himaya. (Exodo 33:13, 18) Bisan pag imposible nga si Moises makakita sa nawong sa Diyos, gipakitaan gayod siya ni Jehova sa bahin sa Iyang himaya, nga nagpasiugda nga Siya “magpakitag kaluoy kaniya nga [Iyang] pakitaan ug kaluoy.” (Exodo 33:17–​34:7) Labing angay nga ang Diyos magpasiugda sa iyang kaluoy, kay ang Bibliya nagagamit sa “kaluoy” nga labing subsob maylabot sa mga pakiglabot sa Diyos sa Israel, si kinsa iyang gidala sa usa ka pakigtugon sa Sinai.​—Salmo 103:7-13, 18.

Ang mga bisita sa Bukid sa Sinai karong adlawa makakaplag ug usa ka monasteryo sa tiilan niini, nga dili magpahinumdom sa usa sa matuod nga pagsimba nga nakat-onan ni Moises sa bukid sa itaas. Hinunoa, ang relihiyon diha sa monasteryo natumong sa mga larawan. Ang usang gipakita dinhi mao “Ang Hagdanan Paingon sa Paraiso.” Kini gibase sa usa ka libro sa Byzantine nga mongheng si John Climacus. Human mogugol ug mga 40 ka tuig sa usa ka atob sa monasteryo, siya nahimong pangulo sa monasteryo ug misulat mahitungod sa usa ka simbolikong hagdanan paingon sa langit. Apan matikding ang pila ka klerigo gihulagway ingong gibira sa mga demonyo paubos ngadto sa walay-kataposang pagsakit sa impiyernong-kalayo. Tin-aw, apan dili-kasulatanhon!​—Ecclesiastes 9:5, 10; Jeremias 7:31.

Kasukwahi sa maong bakak nga pagtulon-an, ang kamatuoran mao nga ang Labing Gamhanan maoy “usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, hinay sa pagkasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran.” (Exodo 34:6) Si Moises nakigsuod sa maong maluluy-ong Diyos sa Bukid sa Sinai.

[Footnote]

Picture Credit Line sa panid 8]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa panid 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa panid 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.