Si Jehova Mahinumdom sa Masakiton ug sa Tigulang
ANG pagsagubang sa usa ka “panahon sa katalagman” mahimong lisod kaayo. (Salmo 37:18, 19) Basin moabot kanang panahona sa dagway sa pagkatigulang sa panuigon ug sa mga kaluya nga duyog niini. Mosulod ang pipila sa usa ka panahon sa katalagman sa dihang magaantos silag grabe, nakalamay nga sakit. Basin sila mobati nga ang ilang sakit morag maoy nagamando sa ilang kinabuhi, kay nangibabaw sa ilang tanang panghunahuna ug kalihokan.
Hinuon, ang paghinumdom nga si Jehova nagabantay sa tanan niyang mga alagad makapalig-on. Makapasadya sa iyang kasingkasing sa dihang iyang makita nga ang iyang debotadong mga alagad nagpadayon sa pagpasundayag sa pagkamaunongon ug kaalam bisan pa sa ilang tigulang nga edad, sakit, o ubang masulayong mga kahimtang. (2 Cronicas 16:9a; Proverbio 27:11) Si Haring David nagpasalig kanato: “Si Jehova haduol sa tanan nga nagasangpit kaniya, . . . ug pagapatalinghogan niya ang ilang pagtuaw alang sa panabang.” Oo, siya nasayod sa ilang pakigbisog; iyang lig-onon sila pinaagi sa iyang espiritu. “Ug iyang pagaluwason sila.” Siya mahinumdom kanila ug tabangan sila aron makaantos. (Salmo 145:18, 19) Apan komosta kita? Kita ba, sama kang Jehova, mahinumdom sa masakiton ug sa tigulang?
Ang mga kaluyahon tungod sa sakit o pagkatigulang maoy mga kamatuoran sa kinabuhi niining presenteng sistema. Sila maoy mga kamatuoran nga kinahanglang sagubangon hangtod nga si Jehova magatuman sa iyang katuyoan alang sa yuta ug sa katawhan. Karong adlawa, daghan ug daghang tawo ang makaabot sa tigulang nga edad sa kinabuhi, busa daghan ang nasinati sa ilang mga kaluyahon. Lain pa, samtang bata pa, ang daghan masakit sa mga sakit nga mahimong makapatay o makapainutil nga mga aksidente o mga sakit. Hangtod nga kining daang kalibotan mahanaw na, ang sakit ug ang pagkatigulang magpabiling dagkong mga pagsulay.
Gipabilhan gayod nato pag-ayo ang atong mga masakiton ug mga tigulang nga nagpadayon nga mga panig-ingnan sa “pag-antos sa kadaotan ug sa pagkamapailobon”! Oo, “kita nagpahayag nga malipayon sila nga nagaantos.” (Santiago 5:10, 11) Daghang tigulang kang kansang kusog maoy diyutay na lamang karon sa tinagpulo ka katuigan nakaambit sa pagtudlo, pagbansay, ug pag-umol niadtong nagapanguna karon sa kongregasyon. Ubay-ubayng mga tigulang ang malipayon usab sa pagtan-aw sa ilang mga anak nga nagaalagad nga bug-os panahon.—Salmo 71:17, 18; 3 Juan 4.
Sa susamang paagi, gipabilhan nato kadtong grabe ka masakiton sa atong taliwala ug ngani, bisan pa sa ilang pag-antos, makahimo sa pagdasig kanato pinaagi sa ilang pagkamatinumanon. Sa dihang sila nagahatag ug ebidensiya sa ilang pagtuo nga dili matarog, ang sangpotanan tuman ka makapadasig ug makapalig-on sa pagtuo. Ang ilang kalinaw sa hunahuna ug katagbawan magpadayag sa pagtuo nga takos pagasundogon.
Makapakurat nga dunay kalit nga takboyan sa kanser, stroke, o sa ubang sakit nga bug-os makapausob sa iyang kinabuhi. Lisod nga pagsulay usab alang sa mga ginikanan ang pagtan-aw sa ilang mga anak nga masakit o mag-antos tungod sa usa ka aksidente. Unsay mahimo sa uban aron makatabang? Ang bisan unsang panahon sa katalagman maoy usa ka pagsulay alang sa tibuok Kristohanong panag-igsoonay. Kini usa ka higayon sa pagpakita nga ‘ang tinuod nga kauban maoy usa ka igsoon nga matawo alang sa panahon nga adunay kagul-anan.’ (Proverbio 17:17) Natural lamang, dili tanan nga masakiton ug tigulang ang makadahom ug personal nga tabang gikan sa matag usa ka membro sa kongregasyon. Apan tinoon ni Jehova nga pinaagi sa iyang espiritu daghan ang matukmod aron motabang sa lainlaing mga paagi. Ug ang mga ansiano magmaigmat sa pagtino nga walay mahikalimtan.—Tan-awa ang Exodo 18:17, 18.
Sulayi ang Pagsabot
Sa pagpaningkamot nga motabang sa usa ka tawo, hinungdanon nga maayo ang komunikasyon, ug nagkinahanglan kanag panahon, pailob, ug empatiya. Ingong magtatabang, natural nga buot nimong ‘makapalig-on pinaagi sa mga pulong’; apan pamati pag-ayo sa dili ka pa mosulti o molihok, kay kon dili basin mosangpot nga ikaw mahimo na hinuong ‘samokan nga maglilipay.’—Job 16:2, 5.
Ang masakiton ug ang tigulang usahay malisdan sa pagtago sa ilang kahigawad. Ang daghan naghambin sa paglaom nga mabuhi pa nga maluwas sa dakong kasakitan, ug karon gibati nilang nakiglumba sa panahon, usa ka lumba nga dili sila makatino sa ilang kadaogan. Gawas pa, tungod sa ilang kondisyon sila kasagarang kapoyon ug mabalak-on. Ang pagpadayon sa paghupot sa buhi ug lig-ong pagtuo usa ka pakigbisog, ilabina sa dihang ang usa ka tawo dili na makatuman sa tinguha sa kasingkasing sa bug-os nga pagpakigbahin sa Kristohanong ministeryo. Usa ka Kristohanong ansiano miduaw sa usa ka tigulang nga sister; sa dihang nag-ampo uban kaniya, nangayo siya nga pasayloon ni Jehova ang atong mga sala. Human sa pag-ampo iyang namatikdan nga naghilak ang sister. Ang sister misaysay nga gibati niyang gikinahanglan ang espesyal nga pagpasaylo ni Jehova tungod kay wala na makaambit sa balay-balay nga pagsangyaw. Oo, ang pagbati sa pagkawalay-katakos o kakulangan, bisan pag kasagarang walay katarongan, maghimo sa usa ka tawo nga masulob-on kaayo sa kasingkasing.
Hibaloi nga ang kabalaka ug kakapoy makaapektar sa katimbang sa panghunahuna. Tungod sa mga kaluyahon sa pagkatigulang o kabug-at sa sakit nga makapaluya, ang usa ka tawo tingali mobating gibiyaan ni Jehova, nga tingali magaingon: “Unsay akong nahimo? Nganong mag-antos man ako?” Hinumdomi ang mga pulong sa Proverbio 12:25: “Ang kamabalak-on sa kasingkasing sa usa ka tawo makapatikuko niini, apan ang maayong pulong mao ang makapasadya niini.” Sulayi ang pagkaplag ug maayong mga pulong nga makapahupay. Ang mga tigulang nga gisakitan basin, sama kang Job, magpahayag ug tinguha nga mamatay. Dili kinahanglan nga kini makapakurat; sulayi ang pagsabot. Ang maong mga reklamo dili kay ebidensiya sa kakulang sa pagtuo o pagsalig. Si Job miampo nga ‘tagoan sa Sheol,’ apan ang iyang mga pulong human nianang pahayaga nagpadayag sa iyang lig-ong pagtuo nga banhawon siya ni Jehova sa ulahi. Ang lig-ong pagtuo mopahinabo sa pag-agwanta sa mga yugto sa kasakitan ug kaguol ug magpabilin gihapong suod kang Jehova.—Job 14:13-15.
Pagpasidungog sa mga Masakiton ug mga Tigulang
Tuman ka hinungdanon ang pagpasidungog ug pagtahod sa mga masakiton ug mga tigulang. (Roma 12:10) Kon sila dili dayon mosanong o dili daghag mahimo sama sa nangagi, ayaw wad-a ang pailob. Ayaw pagdali sa pagpanghilabot ug himoon ang mga desisyon alang kanila. Bisan unsa ka maayo ang atong tuyo, kon mogawi kitang dominante o diniktador, tinong ang laing tawo mahikawan sa pagtahod-sa-kaugalingon. Sa usa ka tesis alang sa silid nga doctorate nga gipatik sa 1988, usa ka tigdukiduki, si Jette Ingerslev, misaysay kon unsay giisip nga labing hinungdanon sa usa ka grupo sa mga tag-85 ang edad alang sa ilang matang sa kinabuhi: “Gihatagan nilag hataas nga bili ang tulo ka natad: pakig-uban sa mga paryente; maayong panglawas; ug kataposan apan dili kinaiwitan, pagkaarang nga mohimog mga desisyon sa ilang kaugalingon.” Matikding ang patriarkang si Jacob wala lamang panunti sa iyang mga anak sa dihang siya natigulang; ang iyang mga gusto gitahod.—Genesis 47:29, 30; 48:17-20.
Kadtong mga masakiton kinahanglan usab nga tahoron. Usa ka ansiano ang nawad-an sa iyang katakos sa pagsulti, pagbasa, ug pagsulat tungod sa usa ka sayop nga nahimo panahon sa usa ka operasyon. Kadto nakapakurat kaayo, apan ang kauban niyang mga ansiano mihukom nga buhaton ang ilang maarangan aron siya dili mobating walay pulos. Karon siya ilang basahan sa tanang sulat sa kongregasyon ug iapil siya sa pagplano sa tanang ubang kahikayan sa kongregasyon. Sa mga tigom sa mga ansiano, paningkamotan nila ang pagsusi kon unsay iyang opinyon. Ilang pahibaloon siya nga siya giisip gihapon nga ilang kaubang ansiano ug gipabilhan ang iyang presensiya. Sa Kristohanong kongregasyon, kitang tanan makapaningkamot aron ang mga masakiton o tigulang dili mobati nga ‘biya’ o pinasagdan.—Salmo 71:9.
Tabang Aron Makabaton ug Espirituwal nga Kalig-on
Kitang tanan nagkinahanglan ug espirituwal nga pagkaon aron ang atong pagtuo magpadayong buhi ug lig-on. Kana ang hinungdan nga kita gidasig sa pagbasa sa Bibliya ug sa mga basahon sa Bibliya sa kada adlaw ug sa pag-ambit nga madasigon sa Kristohanong mga tigom ug sa mga kalihokan sa pagsangyaw. Kasagaran, ang mga masakiton ug mga tigulang nagkinahanglag tabang sa paghimo niini, ug hinungdanon ang pagbuhat kon unsay matinud-anon niining linaing kaso. Ikalipay, daghan ang makatambong gihapon sa mga tigom kon hatagan ug sakyanan ug diyutayng tabang diha sa Kingdom Hall. Ang pagtambong nila sa maong mga tigom makapadasig kaayo sa kongregasyon. Ang ilang pagkamainantoson makapadasig ug makapalig-on sa pagtuo.
Sa daghang kaso ang mga masakiton ug mga tigulang makabaton ug dakodakong bahin sa Kristohanong ministeryo. Ang pipila tingali ikaapil sa usa ka grupo nga may sakyanan alang sa pagsangyaw, ug sa walay duhaduha sila mobatig kalig-on tungod kay makaarang sa paghimog pila ka pagduaw. Sa dihang dili na kini mahimo, sila makakaplag ug kalipay sa pagsangyaw sa dili-pormal nga paagi ngadto sa mga indibiduwal nga ilang mahibalag. Usa ka sister nga nasakit ug kanser mihukom nga gugolon ang iyang nahibiling kinabuhi sa linaing panlimbasog nga ipakaylap ang maayong balita. Ang iyang maisogong pagsangyaw nakapadasig sa tanan. Iya ganing giplano ang iyang kaugalingong serbisyo sa paglubong aron ang maayong pamatuod ikahatag ngadto sa dili-magtutuong mga paryente, kauban sa trabaho, ug mga silingan. Sa ingon ang iyang lisod nga kahimtang “misangpot sa kauswagan sa maayong balita,” ug ang iyang determinasyon nga ipahayag ang pagtuo ug pagsalig naghatag ug linaing kahulogan sa iyang kataposang mga adlaw.—Filipos 1:12-14.
Maayong tabangan ang mga masakiton ug mga tigulang nga malig-on sa espirituwal. Ang mga pamilya makadapit kanila nga moapil sa usa ka pamilyahanong panag-uban sa usa ka gabii, o ang bahin sa ilang pamilyahanong pagtuon ikabalhin panagsa ngadto sa balay sa usang dili makagawas. Usa ka inahan nagdala sa iyang duha ka kinamanghorang anak ngadto sa balay sa usa ka tigulang nga sister aron magkauban sila sa pagbasa sa Akong Basahon sa mga Estorya sa Bibliya. Kadto nakapalipay sa tigulang nga sister, ug ang mga bata nalipay sa pagtagad nga iyang gihatag kanila.
Hinuon, adunay mga panahong ang usa ka tawong masakiton dili angay nga disturbohon pag-ayo, ug nianang panahona basin labing maayo nga basahan silag kusog nga panagsa sa pila ka materyal. Hinumdomi, baya, nga kon ang usa ka tawo luya kaayog lawas nga dili makaapil sa kabildohay, siya tingali magkinahanglan gihapon ug gustog ginagmayng espirituwal nga pakig-uban. Kita makaampo kauban nila, makabasa ngadto kanila, o makasugid ug mga kasinatian; apan angay nga mag-amping kita nga dili moestar ug dugay kay sa masarangan nila.
Adunay usa ka sagradong pag-alagad nga mahimo gihapon sa kadaghanang masakiton ug tigulang: ang pag-ampo alang sa uban. Gihatagan ug dakong bili sa unang mga tinun-an kining ministeryoha. Sa usa ka higayon ilang gibahinbahin ang lulan sa buluhaton diha sa kongregasyon sa paagi nga ang mga apostol nakahatag ug bug-os nga pagtagad sa pag-ampo. Ang matinuohong si Epapras gihisgotan ingong ‘nagkugi alang sa uban diha sa iyang mga pag-ampo.’ (Colosas 4:12; Buhat 6:4) Ang maong pag-ampo labing hinungdanon ug mapuslanon.—Lucas 2:36-38; Santiago 5:16.
Si Jehova mahinumdom sa masakiton ug tigulang ug nagaatiman kanila sa ilang panahon sa katalagman. Siya sa tukma nagdahom nga kita usab maghunahuna kon unsay atong mahimo sa pagtabang ug pagpaluyo kanila. Ang kamahunahunaon nga atong ipakita mobanaag sa atong determinasyon nga huptan ang atong kaugalingong integridad. Ug kita malipayon nga maghunahuna sa mga pulong ni Haring David: “Si Jehova nahibalo sa mga adlaw sa mga walay-ikasaway, ug ang ilang panulondon mismo magapadayon bisan hangtod sa panahong dili tino.”—Salmo 37:18.
[Kahon sa panid 28]
Paghatag ug Praktikal nga Tabang Uban ang Pagkamasinabtanon
ANG mga higala ug mga paryente angay magbaton ug paninugdan apan hustong kahibalo kon unsaon pag-atiman ang mga masakiton ug mga tigulang. Labaw sa tanan, sila madasig sa paghupot ug positibong tinamdan bahin sa kinabuhi, nga mobating gikinahanglan ug gipabilhan, ug pagbaton sa pagbati sa kaugalingong bili. Sa ingon ang ilang matang sa kinabuhi magpabilin sa usa ka kahimtang nga mapreserbar ang ilang kalipay diha kang Jehova, bisan pa sa ilang mga kaul-ol ug mga sakit. Namatikdan nga daghan sa mga Saksi ni Jehova ang mabuhing tigulang na kaayo. Sa walay duhaduha ang usa ka gamhanang hinungdan nga nakatabang mao ang buhi nilang interes sa paglaom nga anaa sa unahan, ilang masadyaong kaisipan, ug ilang pag-apil sa buluhaton sa Gingharian kutob sa mahimo. Ang presidente kanhi sa Watch Tower Society nga si anhing Frederick W. Franz, si kinsa namatay nga malinawon sa iyang ika-100 nga tuig human sa masadyaon ug mabungahong kinabuhi, maoy usa ka talagsaong panig-ingnan niini.—Itandi ang 1 Cronicas 29:28.
Kasagaran, ang pagtagad sa pangunang mga butang sa matag-adlawng pag-atiman dakog bili: maayong panghindik, hustong pagkaon, igong mga likido ug asin, igoigong ehersisyo, lab-as nga hangin, hinay nga masahe, ug makapadasig nga kabildohay. Ang hustong pagkaon makatabang sa mas maayong pandungog, panan-aw, pag-obra sa utok, ug maayong panglawas, ingon man sa pagkadili-madutlan dayon ug sakit. Alang sa mga tigulang ang yanong butang nga mao ang hustong pagkaon ug daghang likido mahimong magkahulogan sa kalainan tali sa maayong panglawas ug pagkaangoangohon. Basin kinahanglanon ang pagpalandong aron makaplagan ang usa ka dagway sa lawasnong paugnat nga mohaom sa indibiduwal. Usa ka sister nga moduaw aron basahan ang usa ka tigulang na ug halos buta nga sister magsugod ug magtapos sa matag senemanang pagduaw pinaagi sa hinayng pakigsayaw sa sister libot sa kuwarto. Ang teyp rekorder naandam kanunay uban sa piniling honi, ug ang duha nahimuot sa maong “ehersisyo.”
Sa daghang nasod, ang mga organisasyong tig-ayuda makataganag bililhong praktikal nga tabang ug mohatag impormasyon ug tambag mahitungod sa tinong mga kahimtang ug kon unsaon pagsagubang niana. (Siyempre, ang usa ka Kristohanon angay magbantay kanunay nga dili mahisimang ngadto sa mga kalihokan nga mobalda sa atong tinuod Kristohanong ministeryo.) Usahay ang tabang ginahatag sa dagway nga magpahulam ug katre sa ospital, mga abatan sa paglakaw, braces, silyang may ligid, himan sa pandungog, ug uban pa. Sanglit ang daghang tigulang mobati nga sila wala magkinahanglan ug bisan unsa o walay kapuslanan ang pagbaton nianang bag-ong mga butang, ang mga paryente sagad kinahanglang mohatag ug makataronganong tambag o mogamit pag pangatarongan. Ang praktikal nga kuptanan alang sa pultahan sa banyo makahatag ug labawng kalipay kay sa pungpong sa mga bulak.
Ang pag-atiman sa mga tigulang makapahinabog kabug-at sa hunahuna, ilabina kon ang tigulang mahimong angoangohon. Ang kaangoangohon sagad moabot nga dili himatikdan. Ang usa makasulay sa pagbuntog niini pinaagi sa pagpugong sa pasyente sa pagkahimong wala nay ginabuhat. Ang tawong angoangohon kalit masilo sa usa nga sa nangagi minahal niya kaayo. Kinahanglang makaamgo ang mga paryente nga ang tawong tigulang mahimo pa ganing malimot sa tanang may kalabotan sa kamatuoran—makapasubong sangpotanan sa lawasnong kaluya, dili ebidensiya sa pagkawala sa pagtuo.
Kon ang pasyente anaa sa ospital o sa balay sa mga tigulang, gikinahanglan ang maayong pakigsabot sa mga kawani aron ang mga kawani mahibalo kon unsay buhaton kon bahin sa mga kasumaran, Pasko, o ubang kalibotanong mga pangilin. Kon gikinahanglan ang usa ka operasyon, ang mga paryente makasaysay ug makapamatuod sa mga pagtuo sa pasyente kon bahin sa abuno sa dugo.