Nganong ang Moisesnong Kasugoan Nag-ingon nga ang Pagpakigsekso ug Pagpanganak Nagpahimo sa Usa ka Tawo nga “Mahugaw”?
MAY mga balaod bahin sa normal ug depektosong mga pag-agas gikan sa mga lawas sa lalaki ug babaye, sa ato pa, mga pagpangagi gikan sa mga organo sa sekso. Kon ang lalaki normal nga magapangagi ug binhi sa panahon sa kagabhion, kinahanglang maligo siya ug labhan niya ang iyang mga bisti ug magpabiling mahugaw hangtod sa pagkasunod nga gabii. Ang babaye mag-ihap ug pito ka adlaw ingong yugto sa pagkahimong hugaw tungod sa iyang regular nga regla.
Ugaling, kon ang babaye adunay dili-regular, dili-normal, o dugay nga pagregla, nan kinahanglang mag-ihap usab siya ug pito ka adlaw human nga matapos kini. Maingon usab ang lalaki kinahanglang mag-ihap ug pito ka adlaw tapos gipangagian. (Ang maong depektoso nga sistema niya sa pag-ihi dili angay pakasaypon sa iyang normal nga pagpangagi sa binhi.) Ang bisan unsang butang nga mahikapan o malingkoran sa lalaki o babaye (mga katre, lingkoranan, montura sa kabayo, bisti, ug uban pa) sa panahon sa ilang pagkahugaw mismo mahimong mahugaw, ug sa baylo, ang bisan kinsa nga mohikap niining mga butanga o ang tawong mahugaw mismo kinahanglang maligo, labhan ang ilang mga bisti, ug magpabiling mahugaw hangtod sa gabii. Dugang pa sa pagkaligo ug sa paglaba sa ilang mga bisti, ang lalaki ug babaye sa ikawalong adlaw kinahanglang magdala ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati ngadto sa balongbalong nga pagatigoman, ug ihalad kini sa mga saserdote, usa ingong halad sa sala ug ang lain ingong halad nga sinunog, aron sa pagtabon sa sala alang sa nahinloan nga tawo.—Levitico 15:1-17, 19-33.
Kon ang lalaki ug ang iyang asawa nagsekso diin may migawas nga binhi, sila kinahanglang maligo ug magpabiling mahugaw hangtod sa gabii. (Levitico 15:16-18) Kon wala tuyoa nga naabtan ang asawa ug regla sa panahon nga nakigsekso, nan ang bana mahugaw sa pito ka adlaw, sama sa iyang asawa. (Levitico 15:24) Kon sila sa tinuyo mosupak sa kasugoan sa Diyos ug makigsekso samtang siya nagregla, ang silot nga kamatayon ipahamtang sa lalaki ug babaye. (Levitico 20:18) Tungod sa ibabaw nga mga katarongan, kon gikinahanglan ang seremonyal nga kahinlo, pananglitan, kon ang lalaki gibalaan alang sa usa ka panaw sa militar, sila obligado sa paglikay sa pakigsekso sa ilang mga asawa.—1 Samuel 21:4, 5; 2 Samuel 11:8-11.
Ang pagpanganak usab nagpasabot ug usa ka panahon sa pagkahugaw sa inahan. Kon lalaki ang anak, siya mahugaw sa pito ka adlaw, sama sa panahon sa iyang pagregla. Sa ikawalong adlaw ang bata tulion, apan sa laing 33 ka adlaw ang inahan mahugaw maylabot sa paghikap sa bisan unsang butang balaan o sa pagduol diha sa sangtuwaryo, apan dili mahimong mahugaw ang tanang butang nga iyang mahikap. Kon babaye ang anak, kining 40-ka-adlaw nga panahon doblehon: 14 ka adlaw dugang sa 66 ka adlaw. Sa ingon, gikan sa pagkatawo, ang Kasugoan nagpaila tali sa lalaki ug babaye, nagtudlo sa ulahi diha sa usa ka ubos nga posisyon. Bisan hain niini, sa kataposan sa panahon sa pagpahinlo kinahanglang magdala siya ug nating karnero nga walay usa ka tuig ang edad alang sa halad nga sinunog ug usa ka kuyabog nga salampati o usa ka tukmo alang sa halad tungod sa sala. Kon pobre kaayo ang ginikanan nga dili makaarang ug usa ka nating karnero, sama sa kahimtang ni Maria ug Jose, nan duha ka tukmo o duha ka salampati mahimo na alang sa mga halad sa paghinlo.—Levitico 12:1-8; Lucas 2:22-24.
Ang pangutana motungha: Nganong ang normal, angay nga mga butang sama sa regla, seksuwal nga relasyon sa magtiayon, ug pagpanganak gilantaw sa Kasugoan nga nagpahimo sa usa nga “mahugaw”? Alang sa usa ka butang, gipatugbaw niini ang pribadong mga relasyon sa kaminyoon sa sukod sa pagkabalaan, nagtudlo sa magtiayon sa pagpugong sa kaugalingon, sa usa ka hataas nga pagtamod sa mga organo sa pagsanay, ug sa pagtahod sa pagkabalaan sa kinabuhi ug sa dugo. Ang makaayo sa panglawas nga mga benepisyo nga mosangpot gikan sa masinundanong pagbantay niining mga balaora gikomentohan usab. Apan adunay laing bahin sa maong butang.
Sa sinugdanan gilalang sa Diyos ang seksuwal nga mga gana ug mga gahom sa pagsanay sa unang lalaki ug babaye ug gisugo sila sa pagsekso ug sa pagpanganak. Busa dili sala alang sa hingpit nga magtiayon ang pakigsekso. Ugaling, sa dihang misupak si Adan ug Eva sa Diyos, dili sa bahin sa seksuwal nga relasyon, kondili sa pagkaon sa gidili nga prutas, dagkong mga kausaban ang nahitabo. Sa kalit ang ilang gitulisok nga konsensiya nagpaamgo kanila sa ilang pagkahubo, ug gitabonan dayon nila ang ilang mga kinatawo gikan sa panan-aw sa Diyos. (Genesis 3:7, 10, 11) Sukad niadto, ang mga tawo dili makatuman sa sugo bahin sa pagsanay diha sa kahingpitan, apan, hinunoa, ang napanunod nga lama sa sala ug sa silot nga kamatayon mapasa gikan sa mga ginikanan ngadto sa anak. Bisan ang labing matul-id ug mahinadlokon sa Diyos nga mga ginikanan nagapanganak ug mga anak nga natakdan sa sala.—Salmo 51:5.
Ang mga kinahanglanon sa Kasugoan maylabot sa mga obra sa mga organo sa pagsanay nagtudlo sa mga lalaki ug mga babaye sa pagdisiplina sa kaugalingon, sa pagpugong sa mga kailibgon, ug sa pagtahod sa mga paagi sa Diyos sa pagsanay. Ang mga regulasyon sa Kasugoan puwersadong nagpahinumdom sa mga linalang sa ilang makasasalang kahimtang; kini dili lamang mga paagi sa pagpahimsog sa panglawas aron matino ang kahinlo o mga panagang batok sa pagkaylap sa mga sakit. Ingong pahinumdom sa napanunod nga sala sa tawo, tukma nga ang lalaki ug babaye nga pangagian diha sa kinatawo tungod sa normal nga mga obra sa ilang mga lawas magbantay ug usa ka panahon sa pagkahugaw. Kon nag-antos sa dili-normal dugay nga mga pagpangagi tungod sa sakit, ang dugang dugay nga panahon sa pagkahimong hugaw ang gikinahanglan; ug sa kataposan, sama usab kon manganak ang inahan, dugang pa sa pagkaligo, ang usa ka halad sa pagtabon sa sala gikinahanglan, aron makahimo ang saserdote sa Diyos sa pagtabon sa sala alang sa tawo. Sa maong paagi ang inahan ni Jesus nga si Maria miila sa iyang napanunod nga pagkamakasasala, midawat nga siya sad-an, dili-maputli, pinaagi sa pagtanyag ug halad sa pagtabon sa sala human nanganak sa iyang panganay.—Lucas 2:22-24.
Kristohanong Kahinlo
Ang mga Kristohanon wala mailalom sa Kasugoan ug sa mga kinahanglanon niini sa pagpahinlo, bisan pag ang maong Kasugoan ug ang mga kustombre niini ginapatuman gihapon sa panahong dinhi pa si Jesus sa yuta. (Juan 11:55) Ang Kasugoan adunay “usa ka landong sa maayong mga butang nga umaabot”; ‘ang kamatuoran iya ni Kristo.’ (Hebreohanon 10:1; Colosas 2:17) Busa, si Pablo misulat bahin niining mga butanga labot sa pagpahinlo: “Oo, halos ang tanang butang nahinloan pinaagi sa dugo sumala sa Kasugoan [giwisikan ni Moises ang libro, ang katawhan, ang balongbalong, ug ang mga sudlanan ug dugo], ug gawas kon iula ang dugo walay mahitabong kapasayloan. Busa gikinahanglan nga ang malarawanong representasyon sa mga butang sa mga langit mahinloan pinaagi niini nga mga paagi.” “Kay kon ang dugo sa mga kanding ug sa torong mga baka ug ang abo sa nating baka nga isabwag diha niadtong mga nahugawan magapabalaan hangtod sa punto sa pagkahinlo sa unod, unsa pa ka labaw nga ang dugo ni Kristo, kinsa pinaagi sa walay-kataposang espiritu mitanyag sa iyang kaugalingon nga walay lama ngadto sa Diyos, mohinlo sa atong mga tanlag gikan sa patayng mga buhat aron nga kita makahatag ug sagradong pag-alagad ngadto sa buhing Diyos?”—(Hebreohanon 9:19-23, 13, 14.
Busa ang dugo sa Ginoong Jesu-Kristo ang nagahinlo sa mga Kristohanon gikan sa tanang sala ug sa dili-pagkamatarong. (1 Juan 1:7, 9) Si Kristo “nahigugma sa kongregasyon ug gihalad ang iyang kaugalingon alang niana, aron iyang mapabalaan kini, nagahinlo niini pinaagi sa pagkaligo sa tubig pinaagi sa pulong” aron kini mahimong walay buling, balaan, ug walay mansa, “usa ka katawhan nga mahimong iya gayod, nga masiboton sa maayong binuhatan.” (Efeso 5:25-27; Tito 2:14) Hinunoa, ang matag membro niining Kristohanong kongregasyon angay nga dili “malimot sa iyang pagpahinlo gikan sa iyang mga sala sa dugay nang panahon” apan kinahanglang magpadayon sa pagpakita sa bunga sa espiritu sa Diyos (2 Pedro 1:5-9), magahinumdom nga “ang matag usa nga nagapamunga iyang [Diyos] pagahinloan, aron kini mamunga ug daghan.”—Juan 15:2, 3.
Busa, ang mga Kristohanon kinahanglang magbaton ug usa ka hataas nga sukdanan sa pisikal, moral, ug espirituwal nga kahinlo, magbantay batok sa “tanang matang sa kahugawan sa unod ug sa espiritu.” (2 Corinto 7:1) Tungod sa giingon ni Jesus, nga ‘dili ang mga butang nga nagasulod sa tawo apan ang mga butang nga nagagula gikan sa tawo mao ang mga butang nga nagapahugaw sa usa ka tawo,’ kining mga nakadawat sa pagkahinlo sa dugo ni Kristo nagahatag ug dugang pasiugda sa espirituwal nga kahinlo. Sila nagahupot ug “usa ka mahinlo nga kasingkasing” ug “usa ka mahinlo nga konsensiya” atubangan sa Diyos. (Marcos 7:15; 1 Timoteo 1:5; 3:9; 2 Timoteo 1:3) Ngadto sa maong mga tawo nga may mahinlong konsensiya ang “tanang butang mahinlo,” nga lahi sa mga tawong walay pagtuo nga mahugaw ug konsensiya, nga alang kanila “walay butang nga mahinlo.” (Tito 1:15) Kadtong buot magpabiling mahinlo ug maputli sa kasingkasing mamati sa tambag sa Isaias 52:11, nga nag-ingon: “Ayaw kamo paghikap ug bisan unsang butang mahugaw; . . . magpabilin kamong mahinlo, kamo nga nanagdala sa mga sudlanan ni Jehova.” (Salmo 24:4; Mateo 5:8) Sa paghimo niini, ang ilang “mga kamot” sa mahulagwayong diwa nahinloan na (Santiago 4:8), ug pakiglabotan sila sa Diyos ingong mga tawong mahinlo.—2 Samuel 22:27; Salmo 18:26; tan-awa usab ang Daniel 11:35; 12:10.
Sa usa ka okasyon si apostol Pablo, bisag wala na mailalom sa Kasugoan, nagbantay sa mga kinahanglanon sa Kasugoan pinaagi sa paghinlo sa iyang kaugalingon diha sa templo sa seremonyal nga paagi. Dili ba magkasumpaki kini sa iyang bahin? Si Pablo wala mosupak batok sa Kasugoan o sa mga paagi niini; yanong gipakita lang niya nga ang pagsunod niana wala isugo sa Diyos alang sa mga Kristohanon. Kon ang mga paagi niini dili supak sa bag-o Kristohanong mga kamatuoran, dili gayod supak ang pagbuhat kon unsay gisugo sa Diyos ubos sa Kasugoan. Gihimo kadto ni Pablo aron dili niya mababagan sa walay kapuslanan ang mga Hudiyo sa pagpamati sa maayong balita mahitungod kang Jesu-Kristo. (Buhat 21:24, 26; 1 Corinto 9:20) Sa samang diwa nangatarongan usab ang apostol nga ang pagkaon mismo tingalig mahinlo, apan kon ang pagkaon niini makapandol sa iyang igsoon, nan maglikay na lang siya sa pagkaon niini. (Roma 14:14, 15, 20, 21; 1 Corinto 8:13) Niining tanan, si Pablo nagpakita ug dako nga kabalaka sa kaluwasan sa uban ug gihimo niya ang tanang butang nga iyang maarangan aron kini molampos. Siya sa ingon nakaingon: “Ako mahinlo gikan sa dugo sa tanang tawo.”—Buhat 20:26; 18:6.