Nganong Panahon na sa Pagdesidir?

NIADTONG ika-16 nga siglo W.K.P., ang Diyos nagpili sa mga Israelinhon ingong iyang “linaing kabtangan gikan sa tanang ubang mga katawhan, . . . usa ka balaang nasod.” (Exodo 19:5, 6) Sa wala madugay nawad-an sila sa ilang kabalaan, sa ilang relihiyosong kahinlo, kay gitugotan nila nga sila mahugawan sa idolatriya ug sa dunot nga mga buhat sa silingang mga nasod. Sa ingon nadayag nga sila maoy “usa ka katawhan nga gahig-liog.” (Deuteronomio 9:6, 13; 10:16; 1 Corinto 10:7-11) Sulod sa yugto nga kapin sa tulo ka gatos ka tuig human sa kamatayon ni Josue, gipatindog ni Jehova ang mga maghuhukom, nga matinumanong mga giya nga angay untang maggiya sa mga Israelinhon sa pagbalik sa matuod nga pagsimba. Hinunoa, ang katawhan “wala maglikay sa ilang mga buhat ug sa ilang panggawi nga gahian.”​—Maghuhukom 2:17-19.

Human niadto, gipatindog sa Diyos ang matinumanong mga hari ug mga propeta aron dasigon ang katawhan sa pagbalik sa matuod nga pagsimba. Ang propetang si Asarias nagdasig kang Haring Asa ug sa iyang isigkalungsoranon sa pagpangita kang Jehova: “Kon siya inyong pangitaon, siya inyong mahikaplagan, apan kon siya inyong biyaan kamo iyang pagabiyaan.” Si Asa nagpatuman ug relihiyosong reporma sa gingharian sa Juda. (2 Cronicas 15:1-16) Dugang pa, kinahanglang bag-ohon sa Diyos ang pagdapit pinaagi sa iyang propetang si Joel. (Joel 2:12, 13) Sa ulahi pa gayod, giawhag ni Sofonias ang mga molupyo sa Juda nga “pangitaon si Jehova.” Gibuhat kana sa batan-ong haring Josias sa usa ka kampanya sa mga reporma sa pagpapas sa idolatriya ug kahiwian.​—Sofonias 2:3; 2 Cronicas 34:3-7.

Bisan pa sa maong mga yugto sa paghinulsol, ang relihiyosong kahimtang sa katawhan nahimong mas ug mas malapason. (Jeremias 2:13; 44:4, 5) Gisaway ni Jeremias ang relihiyosong sistemang nahugawan sa idolatrosong mga buhat, nga gihubit kini ingong dili na matul-id: “Makailis ba ang usa ka Cusihanon sa iyang panit? o ang usa ka leopardo sa iyang mga kabang? Kamo mismo makaarang usab sa pagbuhat ug maayo, kinsa maoy mga tawong natudloan sa pagbuhat ug daotan.” (Jeremias 13:23) Tungod sa maong hinungdan, gipahamtang sa Diyos ang usa ka grabeng silot diha sa gingharian sa Juda. Ang Jerusalem ug ang templo niini nalaglag niadtong 607 W.K.P., ug ang mga nabiling buhi gipadala ngadto sa Babilonya ingong mga ulipon, diin sila nagpabilin didto sulod sa 70 ka tuig.

Sa pagkatapos nianang yugtoa sa panahon, ang Diyos nagpakitag kaluoy. Gidasig niya si Haring Ciro sa pagpagawas sa mga Israelinhon, nga ang usa ka nahibilin kanila mibalik ngadto sa Jerusalem aron tukoron pag-usab ang templo. Inay makakat-on ug usa ka pagtulon-an gikan niining tanan, sila mitipas na usab gikan sa matuod nga pagsimba, nga tungod niana gibag-o ni Jehova nga Diyos ang iyang pagdapit: “Bumalik kamo kanako, ug ako mobalik kaninyo.”​—Malakias 3:7.

Kon Nganong Gisalikway ang Israel

Unsa ba ang relihiyosong kahimtang sa mga Israelinhon sa panahon ni Jesus? Ang salingkapawng relihiyosong mga lider maoy “buta nga mga giya” nga nagtudlog “mga sugo sa mga tawo ingong mga doktrina.” ‘Gilapas nila ang sugo sa Diyos tungod sa ilang tradisyon.’ Ang katawhan nagpasidungog sa Diyos “pinaagi sa ilang mga ngabil,” apan ang ilang kasingkasing halayo kaayo gikan kaniya. (Mateo 15:3, 4, 8, 9, 14) Ingong usa ka nasod sila ba makadawat ug laing higayon aron maghinulsol? Dili na. Matud ni Jesus: “Ang gingharian sa Diyos kuhaon gikan kaninyo ug ihatag sa nasod nga magpatunghag mga bunga niini.” Midugang siya: “Ang inyong balay,” ang templo sa Jerusalem, “gibiyaan nganha kaninyo.” (Mateo 21:43; 23:38) Dako kaayo ang ilang kasaypanan. Gisalikway nila si Jesus ingong Mesiyas ug gipapatay siya, nga gipili ang malupigon nga Romanong Cesar ingon nga ilang hari.​—Mateo 27:25; Juan 19:15.

Dili gustong hisabtan sa mga Israelinhon nga ang yugto nga niana gituman ni Jesus ang iyang ministeryo maoy usa ka panahon sa paghukom. Ngadto sa dili-matinumanong mga molupyo sa Jerusalem, si Jesus miingon: “Wala nimo maila sa pangisip ang panahon sa pagsusi kanimo.”​—Lucas 19:44.

Sa Pentekostes 33 K.P., giporma sa Diyos ang usa ka bag-ong nasod, o katawhan, ang dinihogan-sa-espiritung mga tinun-an sa iyang Anak, si Jesu-Kristo, kinsa pilion gikan sa tanang rasa ug nasod. (Buhat 10:34, 35; 15:14) May paglaom ba nga ang Hudiyohanong relihiyosong sistema sa kadugayan matul-id ra? Ang Romanong mga sundalo mitagana sa tubag niadtong 70 K.P., nga nagsunog sa pagkaugdaw sa Jerusalem. Ang Diyos bug-os nga nagsalikway sa maong relihiyosong sistema.​—Lucas 21:5, 6.

Ang Dakong Apostasiya sa Kakristiyanohan

Ang dinihogan-sa-espiritung mga Kristohanon naporma usab nga “usa ka balaang nasod, usa ka katawhan alang sa linaing pagpanag-iya.” (1 Pedro 2:9; Galacia 6:16) Apan bisan ang karaang Kristohanong kongregasyon wala makatipig sa iyang relihiyosong kaputli sa dugay nga panahon.

Gitagna sa Kasulatan ang usa ka dakong apostasiya, o pagbulag gikan sa matuod nga pagtuo. Ang simbolikong mga bunglayon sa sambingay ni Jesus, nga mao, ang mini nga mga Kristohanon, magtinguha sa pagtuok sa simbolikong trigo, o matuod nga mga Kristohanon, kadtong dinihogan sa espiritu sa Diyos. Ang sambingay nagpadayag nga ang pagkuyanap sa bakak nga Kristiyanidad, nga gipasiugda sa pangunang-kaaway sa Diyos, ang Yawa, hapit nang mosugod, “samtang ang mga tawo natulog.” Kini nahitabo human mamatay ang matinumanong mga apostol ni Kristo, sulod sa yugto sa misangpot nga espirituwal nga pagduka. (Mateo 13:24-30, 36-43; 2 Tesalonica 2:6-8) Sumala sa gitagna sa mga apostol, daghang mini nga mga Kristohanon ang miyuhot pagsulod sa panon. (Buhat 20:29, 30; 1 Timoteo 4:1-3; 2 Timoteo 2:16-18; 2 Pedro 2:1-3) Si Juan mao ang kataposang apostol nga namatay. Sa mga tuig 98 K.P., misulat siya nga “ang kataposang takna,” ang kataposang bahin sa apostolikong panahon, nagsugod na.​—1 Juan 2:18, 19.

Duyog sa pagratipikar sa Romanong emperador nga si Constantino sa alyansa sa relihiyon ug sa politikanhong gahom, ang espirituwal, doktrinal, ug moral nga kahimtang sa Kakristiyanohan nadaot pag-ayo. Daghang historyano ang mouyon nga “ang kadaogan sa Simbahan panahon sa ikaupat nga siglo” maoy, gikan sa Kristohanong panglantaw, “usa ka katalagman.” ‘Ang Kakristiyanohan nawad-an sa iyang hataas nga sukod sa moral’ ug nagdawat sa daghang tulomanon ug mga pilosopiya gikan sa paganismo, sama sa “ang kulto ni Maria” ug ang pagsimba sa “mga santos,” ingon man ang ideya sa Trinidad.

Human sa iyang mini nga kadaogan, ang kahimtang sa Kakristiyanohan mius-os. Ang mga dekreto ug doktrinal nga mga kahubitan pinaagig mga papa ug mga konsilyo, dugang pa sa Inkwisisyon, mga Krusada, ug “balaang” mga gubat tali sa mga Katoliko ug mga Protestante, nagpatunghag di-matul-id nga relihiyosong sistema.

Sa iyang librong A World Lit Only by Fire, si William Manchester misulat: “Ang mga papa sa ikanapulog-lima ug ikanapulog-unom nga mga siglo nagkinabuhing samag Romanong mga emperador. Sila ang labing datong mga tawo sa kalibotan, ug sila ug ang ilang mga kardinal dugang nagpadato sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagbaligya sa balaang mga katungdanan.” Panahon sa dakong apostasiya, ang gagmayng mga pundok o tinagsa ka mga indibiduwal nagtinguha sa pagkaplag pag-usab sa matuod nga Kristiyanidad, nga nagpasundayag sa mga kinaiya sa simbolikong trigo. Kasagaran nakaagom silag grabeng paglutos. Ang mao mismong libro nag-ingon: “May mga panahon nga daw ang matuod nga mga santos sa Kristiyanidad, ang managsamang Protestante ug Katoliko, napagba tungod kay gisunog ingong mga martir.” Ang uban, ang gitawag nga mga Repormador nga sama kang Martin Luther ug John Calvin, nakaarang pagmugnag malungtarong relihiyosong mga sistema nga bulag sa Iglesya Katolika apan sama gihapon sa pangunang mga doktrina. Sila dulot usab nga nalangkit sa politikanhong kalihokan.

Sa Protestanteng natad, gihimo ang paningkamot sa pagpatuman sa giingong relihiyosong pagkanahigmata pag-usab. Sulod sa ika-18 ug ika-19ng mga siglo, pananglitan, ang maong mga paningkamot misangpot sa aktibong misyonaryong kalihokan sa langyawng dapit. Bisan pa niana, sumala sa giangkon sa relihiyosong mga magbalantay mismo, karong adlawa ang espirituwal nga kahimtang sa Protestanteng panon dili gayod makapadasig. Ang Protestanteng teologo nga si Oscar Cullmann karong bag-o miangkon nga “sulod sa mga iglesya mismo, adunay krisis sa pagtuo.”

Ang mga reporma ug mga sumbalik-reporma gipasiugda usab sulod sa Iglesya Katolika. Gikan sa ika-11 ngadto sa ika-13ng siglo, tungod sa kaylap nga kahiwian ug hingaping bahandi sa klero, ang mga orden sa monghe nga estriktong nagtuman sa panaad sa kakabos naporma. Apan sila gibantayan ug maayo ug, sumala sa mga eskolar, gipiotan sa herarkiya sa simbahan. Dayon miabot ang ika-16-nga-siglong Sumbalik-Repormasyon, nga gipasiugda sa Konsilyo sa Trent ug gitumong ilabina sa pagpukgo sa Protestanteng Repormasyon.

Sa unang katunga sa ika-19ng siglo, panahon sa eklesiastikanhong kapasig-ulian, ang Iglesya Katolika nagbaton sa awtoritaryanhon ug konserbatibong baroganan. Hinuon, dili ikaingon nga nahimo ang tinuod nga mga reporma aron mapasig-uli ang matuod nga Kristiyanidad. Hinunoa, kadto maoy paningkamot lamang sa paglig-on sa awtoridad sa klero atubangan sa relihiyoso, politikanhon, ug sosyal nga kausaban.

Mas bag-o pa, sa katuigang 1960, daw gusto sa Iglesya Katolika nga ilansad ang usa ka proseso sa dakong kausaban sa ekumenikal nga konsilyong Batikano II. Bisan pa niana, ang kalit nga pagpahunong sa gitawag ug pagpabag-o sa konsilyo gipahamtang sa presenteng papa sa pagpugong sa kadasig sa progresibong mga membro sa iglesya. Kining ang-anga, nga gitawag sa pipila ang pagpasig-uli ni Wojtyła, gibatbat sa usa ka Katolikong pundok ingong “usa ka bag-ong dagway sa Constantinismo.” Sumala sa gipunting diha sa Heswitang magasing La Civiltà Cattolica, ang Iglesya Katolika, sama sa ubang mga relihiyon, nagaatubang “sa radikal ug tibuok-yutang krisis: radikal tungod kay nalangkit niini ang mga ugat mismo sa pagtuo ug Kristohanong kinabuhi; tibuok-yuta tungod kay nalangkit niini ang tanang bahin sa Kristiyanidad.”

Ang mga relihiyon sa Kakristiyanohan wala gayod makaagig usa ka proseso sa repormasyon, ni makahimo sila, sanglit ang matuod nga Kristiyanidad igapasig-uli lamang sa panahon sa “ting-ani,” uban sa pagkatigom sa simbolikong trigo ngadto sa usa ka putling kongregasyon. (Mateo 13:30, 39) Ang hataas nga talaan sa mga krimen ug sayop nga mga buhat sa relihiyon, nagaangkon man nga Kristohanon o wala, motukmod sa usa sa pagsukna, Matinud-anon ba ang pagdahom sa tinuod nga reporma gikan sa Kakristiyanohan?

Imposible ang Reporma?

Ang basahong Pinadayag, o Apocalipsis, naghisgot sa usa ka simbolikong dakong bigaon nga nagadala sa misteryosong ngalang “Dakong Babilonya.” (Pinadayag 17:1, 5) Sa kasiglohan gitinguha sa mga magbabasa sa Bibliya nga ipatin-aw ang misteryo niining simboloha. Daghan ang naglagot sa bahandi ug kahiwian sa klero. Ang uban naghunahuna nga ang Dakong Babilonya naghawas sa eklesiastikal nga herarkiya. Apil kanila mao si Jan Hus, usa ka Bohemianong Katolikong pari nga gisunog nga buhi sa 1415, ug si Aonio Paleario, usa ka Italyanong humanist nga gibitay ug gisunog niadtong 1570. Silang duha pakyas nga naningkamot sa pagreporma sa Iglesya Katolika sa paglaom nga mahibalik kini ngadto sa “iyang unang dignidad.”

Sa kaatbang, ang mga kapitulo 17 ug 18 sa Pinadayag nagpaila nga ang Dakong Babilonya naghawas sa tibuok-kalibotang empiryo sa tanang bakak nga relihiyon.a Kining daghag-bahing “dakong bigaon” dili na matul-id tungod kay “ang iyang mga sala nagtipun-og na sangko sa langit.” Ngani, niining ika-20ng siglo, halos ang tanang relihiyon, dili lamang ang sakop sa Kakristiyanohan, nakaambit sa tulubagon alang sa mga gubat nga nagpadayon sa pag-ulag daghang dugo ug alang sa grabeng moral nga kadaotan nga nagsakit sa katawhan. Tungod niana, gihukom sa Diyos ang pagkalaglag sa “Babilonya.”​—Pinadayag 18:5, 8.

Panahon na Karon nga ‘Mogula Kaniya’

Ang pagkatuman sa mga tagna sa Bibliya nagpadayag nga ang atong adlaw maoy takdo sa “ang katiklopan” niining tuman-kadaotang “sistema sa mga butang.” (Mateo 24:3) Si bisan kinsa nga tim-os nga nagtinguha sa pagsimba sa Diyos dili mahimong mosunod sa iyang kaugalingong mga ideya ug mga kagustohan. Kinahanglang iyang ‘pangitaon si Jehova samtang siya mahikaplagan pa,’ oo, karon mismo, tungod kay haduol na ang “dakong kasakitan” nga gitagna ni Jesus. (Isaias 55:6; Mateo 24:21) Ingon nga matuod sa kahimtang sa katawhan sa Israel, dili itugot sa Diyos ang relihiyosong kahiwian tungod lamang kay kini nagpasigarbo sa pagkakaraan na niini. Inay maningkamot sa pag-ayo sa usa ka barko nga malunod gayod, ang tanan nga nagtinguha sa pag-uyon sa Diyos ug sa kaluwasan kinahanglang mosunod sa walay paglangan sa dinasig nga sugo sa Pinadayag 18:4: “Gumula kamo [sa Dakong Babilonya], katawhan ko, kon dili kamo buot makaambit sa iyang mga sala, ug kon dili kamo buot makadawat ug bahin sa iyang mga hampak.”

Apan ‘mogula’ aron asa moadto? Asa pa ba hikaplagan ang kaluwasan? Dili ba anaa ang kapeligrohan nga mangitag dalangpanan sa sayop nga dapit? Sa unsang paagi mailhan ang bugtong relihiyon nga nagbaton sa pag-uyon sa Diyos? Ang bugtong kasaligang mga tubag mahimong makaplagan diha sa Pulong sa Diyos. (2 Timoteo 3:16, 17) Ang mga Saksi ni Jehova nagdapit kanimo sa mas bug-os nga pagsusi sa Bibliya. Makaarang ka sa pagsabot kon kinsa ang mga gipili sa Diyos ingong “usa ka katawhan alang sa iyang ngalan,” kinsa iyang panalipdan panahon sa umaabot nga adlaw sa iyang kasuko.​—Buhat 15:14; Sofonias 2:3; Pinadayag 16:14-16.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 7]

Kon talilunod na ang imong relihiyosong barko, dangop ngadto sa tigluwas nga barko sa matuod nga Kristiyanidad