“Balay Ampoanan Alang sa Tanang Kanasoran”
“Dili ba nahisulat kini, ‘Ang akong balay tawgon nga balay ampoanan alang sa tanang kanasoran’?”—MARCOS 11:17.
1. Unsang matang sa relasyon ang unang napahimuslan ni Adan ug Eva uban sa Diyos?
SA DIHANG gilalang si Adan ug Eva, nagpahimulos sila ug suod nga relasyon uban sa ilang langitnong Amahan. Si Jehova nga Diyos nakigsulti kanila ug nagpaila sa iyang kahibulongang katuyoan alang sa tawhanong banay. Sa tinuoray, sila natandog sa pagpatugbaw ug pagdayeg kang Jehova tungod sa iyang labing matahom nga mga linalang. Kon magkinahanglan si Adan ug Eva ug giya samtang palandongon nila ang ilang papel isip umaabot nga amahan ug inahan sa tawhanong pamilya, sila makaduol sa Diyos gikan sa bisan unsang dapit diha sa ilang Paraisong pinuy-anan. Dili nila kinahanglan ang mga pag-alagad sa usa ka saserdote diha sa usa ka templo.—Genesis 1:28.
2. Unsang kausaban ang nahitabo sa dihang si Adan ug Eva nakasala?
2 Ang kahimtang nausob sa dihang ang usa ka rebelyosong manulonda naghaylo kang Eva sa paghunahuna nga ang iyang kahimtang sa kinabuhi mouswag kon isalikway niya ang pagkamagmamando ni Jehova, nga nag-ingon nga siya “mahisama sa Diyos.” Busa, si Eva mikaon sa bunga gikan sa kahoy nga gidili kanila sa Diyos nga kaonon. Unya si Satanas migamit kang Eva aron tentalon ang iyang bana. Makapasubo, si Adan namati sa iyang makasasalang asawa, nga nagpakita nga mas gipabilhan niya ang iyang relasyon uban kaniya kay sa iyang relasyon uban sa Diyos. (Genesis 3:4-7) Sa pagkatinuod, gipili ni Adan ug Eva si Satanas isip ilang diyos.—Itandi ang 2 Corinto 4:4.
3. Unsa ang daotang mga sangpotanan sa pagrebelde ni Adan ug Eva?
3 Sa paghimo sa ingon, ang unang tawhanong magtiayon nawad-an dili lamang sa ilang bililhong relasyon uban sa Diyos kondili sa paglaom usab nga mabuhi nga walay kataposan diha sa usa ka yutan-ong paraiso. (Genesis 2:16, 17) Ang ilang makasasalang mga lawas ngadtongadto nadaot hangtod nga namatay sila. Ang ilang mga kaliwat nakapanunod nianang makasasalang kondisyon. “Sa ingon,” ang Bibliya nagpatin-aw, “ang kamatayon mikaylap sa tanang tawo.”—Roma 5:12.
4. Unsang paglaom ang gitanyag sa Diyos ngadto sa makasasalang katawhan?
4 Adunay butang nga gikinahanglan aron mapasig-uli ang makasasalang katawhan ngadto sa ilang balaang Maglalalang. Sa dihang gisilotan si Adan ug Eva, gihatagan sa Diyos ug paglaom ang ilang umaabot nga mga kaliwat pinaagi sa pagsaad sa usa ka “binhi” nga magaluwas sa katawhan gikan sa mga epekto sa pagrebelde ni Satanas. (Genesis 3:15) Sa ulahi, ang Diyos mibutyag nga ang Binhi sa panalangin moabot pinaagi ni Abraham. (Genesis 22:18) Nga ang maong mahigugmaong katuyoan diha sa kaisipan, ang Diyos mipili sa mga kaliwat ni Abraham, ang mga Israelinhon, nga mahimong iyang piniling nasod.
5. Nganong angay kitang mainteres sa mga detalye bahin sa pakigtugon sa Balaod sa Diyos uban sa Israel?
5 Niadtong 1513 W.K.P., ang mga Israelinhon misulod sa usa ka relasyong may pakigtugon uban sa Diyos ug miuyon sa pagsunod sa iyang mga balaod. Ang tanang matinguhaon sa pagsimba sa Diyos karong adlawa angayng mainteres sa maong pakigtugon sa Balaod tungod kay gipunting niini ang sinaad nga Binhi. Si Pablo nag-ingon nga naundan kini sa ‘anino sa maayong mga butang nga moabot.’ (Hebreohanon 10:1) Sa gipahayag kana ni Pablo, gihisgotan niya ang pag-alagad sa mga saserdote sa Israel diha sa usa ka mabalhinbalhing tabernakulo, o tolda sa pagsimba. Gitawag kadtog “ang templo ni Jehova” o “ang balay ni Jehova.” (1 Samuel 1:9, 24) Pinaagi sa pagsusi sa sagradong pag-alagad nga gihimo diha sa yutan-ong balay ni Jehova, mas bug-os natong mapabilhan ang maluluy-ong kahikayan diin ang makasasalang mga tawo karong adlawa mahimong magpasig-uli ngadto sa Diyos.
Ang Labing Balaan
6. Unsa ang napahimutang diha sa Labing Balaan, ug sa unsang paagi ang presensiya sa Diyos gihawasan didto?
6 “Ang Labing Hataas wala magpuyo diha sa mga balay nga hinimog mga kamot,” nag-ingon ang Bibliya. (Buhat 7:48) Bisan pa niana, ang presensiya sa Diyos diha sa iyang yutan-ong balay gihawasan sa usa ka panganod diha sa kinasulorang lawak nga gitawag ug Labing Balaan. (Levitico 16:2) Dayag, ang maong panganod masanag kaayo, nga naghatag ug kahayag sa Labing Balaan. Kadto nahimutang ibabaw sa usa ka sagradong kaban nga gitawag nga “ang arka sa pagpamatuod,” nga nasudlan sa mga papang bato nga nakulitan sa pipila sa mga sugo nga gihatag sa Diyos sa Israel. Sa tabon sa Arka mao ang duha ka bulawanong mga kerubin nga may binuklad nga mga pako, nga naghulagway sa espiritung mga linalang nga taas ug ranggo diha sa langitnong organisasyon sa Diyos. Ang milagrosong hayag nga panganod nahimutang ibabaw sa tabon ug sa tunga sa mga kerubin. (Exodo 25:22) Kadto naghatag sa ideya nga ang Diyos nga Labing Gamhanan naentrono diha sa usa ka langitnong karro nga gisuportahan ug buhing mga kerubin. (1 Cronicas 28:18) Kini nagpatin-aw kon nganong si Haring Ezechias miampo: “Oh Jehova sa mga panon, ang Diyos sa Israel, nga naglingkod ibabaw sa mga kerubin.”—Isaias 37:16.
Ang Balaan
7. Unsang mga kasangkapan ang didto sa Balaan?
7 Ang ikaduhang lawak sa tabernakulo gitawag ug Balaan. Sulod sa maong seksiyon, pawala sa entrada nagbarog ang usa ka matahom pitog-sanga nga tangkawan, ug sa tuo mao ang lamesa sa pasundayag nga tinapay. Lahos sa unahan nagbarog ang usa ka halaran nga ang kahumot sa gisunog nga insenso mikayab gikan niana. Kadto nahimutang atubangan sa usa ka kurtina nga nagbulag sa Balaan gikan sa Labing Balaan.
8. Unsang mga buluhaton ang regular nga gibuhat sa mga saserdote diha sa Balaan?
8 Matag buntag ug matag gabii, ang usa ka saserdote kinahanglang mosulod sa tabernakulo ug magsunog ug insenso diha sa halaran sa insenso. (Exodo 30:7, 8) Sa buntag, samtang gisunog ang insenso, ang pito ka lamparahan nga gipatong sa bulawanong tangkawan kinahanglang sudlag lana. Sa gabii ang mga lamparahan gidagkotan aron mohatag ug kahayag alang sa Balaan. Matag Igpapahulay ang usa ka saserdote kinahanglang magbutang ug 12 ka bag-ong tinapay diha sa lamesa sa pasundayag nga tinapay.—Levitico 24:4-8.
Ang Sawang
9. Unsa ang katuyoan sa dulang sa tubig, ug unsang leksiyon ang atong makat-onan gikan niini?
9 Ang tabernakulo may sawang usab, nga gilibotan ug alad nga ginama sa mga panapton sa tolda. Sa maong sawang dihay dakong dulang diin ang mga saserdote manghunaw ug manghimatiis sa dili pa mosulod sa Balaan. Kinahanglan usab nga sila manghugas sa dili pa magtanyag ug mga halad ibabaw sa halaran nga nahimutang sa sawang. (Exodo 30:18-21) Ang maong kinahanglanon sa kahinlo maoy kusganong pahinumdom sa mga alagad sa Diyos karong adlawa nga sila kinahanglang manlimbasog alang sa lawasnon, moral, mental, ug espirituwal nga kaputli kon buot nilang dawaton sa Diyos ang ilang pagsimba. (2 Corinto 7:1) Sa ngadtongadto ang kahoy alang sa kalayo sa halaran ug ang tubig alang sa dulang gitagana sa dili-Israelinhong mga ulipon sa templo.—Josue 9:27.
10. Unsa ang pipila sa mga halad nga gihimo diha sa halaran?
10 Matag buntag ug matag gabii, ang usa ka nating laking karnero alang sa halad sunogon diha sa halaran uban sa halad nga lugas ug halad nga ilimnon. (Exodo 29:38-41) Ang ubang mga halad himoon sa espesyal nga mga adlaw. Usahay himoon ang usa ka halad tungod sa usa ka tino nga personal nga sala. (Levitico 5:5, 6) Sa ubang mga panahon ang usa ka Israelinhon makahalad sa kinabubut-on nga giambitang halad diin ang mga bahin kaonon sa mga saserdote ug sa usang naghalad. Kini nagpasabot nga ang tawhanong mga makasasala makabaton ug pakigdait uban sa Diyos, nga makigsalo sa pagkaon uban kaniya, ingnon ta. Bisan ang usa ka langyawng molupyo mamahimong magsisimba ni Jehova ug makapribilehiyo sa pagtanyag sa kinabubut-ong mga halad diha sa Iyang balay. Apan aron ipakita ang angayng pasidungog kang Jehova, ang mga saserdote makadawat lamang ug mga halad nga labing maayog kalidad. Ang harina sa mga halad nga lugas kinahanglang galingon nga pino, ug ang mga hayop alang sa mga halad kinahanglang walay daot.—Levitico 2:1; 22:18-20; Malaquias 1:6-8.
11. (a) Unsay gihimo sa dugo sa mga hayop nga halad, ug unsay gipunting niadto? (b) Unsay pag-isip sa Diyos sa dugo sa tawo ug sa hayop?
11 Ang dugo niining mga halara dad-on sa halaran. Kini nahimong inadlawng pahinumdom alang sa nasod nga sila maoy mga makasasala nga nagkinahanglan ug manlulukat kansang giula nga dugo permanenteng makatabon sa ilang mga sala ug makaluwas kanila gikan sa kamatayon. (Roma 7:24, 25; Galacia 3:24; itandi ang Hebreohanon 10:3.) Kining sagradong paggamit sa dugo nagpahinumdom usab sa mga Israelinhon nga ang dugo naghawas sa kinabuhi ug nga ang kinabuhi iya sa Diyos. Ang bisan unsang laing paggamit sa mga tawo ug dugo gidili sa Diyos sa tanang panahon.—Genesis 9:4; Levitico 17:10-12; Buhat 15:28, 29.
Ang Adlaw sa Pagtabon sa Sala
12, 13. (a) Unsa ang Adlaw sa Pagtabon sa Sala? (b) Una magdala ug dugo ang hataas nga saserdote ngadto sa Labing Balaan, unsay kinahanglan niyang buhaton?
12 Kas-a sa usa ka tuig sa gitawag ug Adlaw sa Pagtabon sa Sala, ang tibuok nasod sa Israel, lakip ang langyawng mga molupyo nga nagsimba kang Jehova, kinahanglang mohunong sa tanang buluhaton ug magpuasa. (Levitico 16:29, 30) Nianang hinungdanong adlaw, ang nasod gihinloan gikan sa sala sa mahulagwayong paagi aron magpahimulos ug makigdaitong relasyon uban sa Diyos sulod sa laing tuig. Atong handurawon ang esena ug palandongon ang pipila sa hinungdanong mga punto.
13 Ang hataas nga saserdote anaa sa sawang sa tabernakulo. Kay nakapanghugas na sa iyang kaugalingon diha sa dulang sa tubig, ihawon niya ang usa ka laking baka alang sa halad. Ang dugo sa laking baka ibubo nganha sa usa ka panaksan; gamiton kini sa usa ka espesyal nga paagi aron pagtabon sa mga sala sa saserdotehanong tribo ni Levi. (Levitico 16:4, 6, 11) Apan una himoon ang paghalad, adunay usa ka butang nga kinahanglang buhaton sa hataas nga saserdote. Mokuha siya ug mahumot nga insenso (lagmit magbutang niana sa usa ka luwag) ug mga baga gikan sa halaran diha sa sudlanan ug kalayo. Mosulod na siya karon sa Balaan ug molakaw padulong sa kurtina sa Labing Balaan. Siya hinayhinayng moagi libot sa kurtina ug mobarog atubangan sa arka sa pakigtugon. Sunod, nga dili makita ni bisan kinsang laing tawo, iyang ibubo ang insenso ngadto sa init kaayong mga baga, ug ang Labing Balaan mapuno sa mahumot nga panganod.—Levitico 16:12, 13.
14. Nganong ang hataas nga saserdote kinahanglang mosulod sa Labing Balaan nga uban ang dugo sa duha ka magkalaing mga hayop?
14 Karon ang Diyos andam nga mopakitag kaluoy ug mapuypoy sa mahulagwayong paagi. Tungod sa maong katarongan ang tabon sa Arka gitawag “ang lingkoranan sa kaluoy” o “pangpasig-uli nga tabon.” (Hebreohanon 95, potnot) Ang hataas nga saserdote mogula sa Balaan sa mga Balaan, magkuha sa dugo sa laking baka, ug mosulod pag-usab sa Labing Balaan. Sumala sa gisugo sa Balaod, iyang ituslob ang iyang tudlo nganha sa dugo ug iwisik kanag kapito atubangan sa tabon sa Arka. (Levitico 16:14) Sunod siya mobalik ngadto sa sawang ug mag-ihaw ug usa ka kanding, nga maoy usa ka halad sa sala “alang sa katawhan.” Iyang dad-on ang bahin sa dugo sa kanding ngadto sa Labing Balaan ug buhaton ang sama sa iyang gibuhat sa dugo sa laking baka. (Levitico 16:15) Ang ubang hinungdanong mga pag-alagad nahitabo usab sa Adlaw sa Pagtabon sa Sala. Pananglitan, ang hataas nga saserdote magpatong sa iyang mga kamot diha sa ulo sa usa ka ikaduhang kanding ug isugid ibabaw niana “ang mga sayop sa mga anak sa Israel.” Unya kining buhing kanding dad-on ngadto sa kamingawan aron mataban ang mga sala sa nasod sa masambingayong diwa. Niining paagiha ang pagtabon sa sala gihimo kada tuig “alang sa mga saserdote ug alang sa tanang tawo sa kongregasyon.”—Levitico 16:16, 21, 22, 33.
15. (a) Sa unsang paagi ang templo ni Solomon kaamgid sa tabernakulo? (b) Unsay giingon sa basahong Hebreohanon mahitungod sa sagradong pag-alagad nga gihimo sa tabernakulo ug sa templo?
15 Sulod sa unang 486 ka tuig sa kasaysayan sa Israel isip katawhan sa Diyos nga may pakigtugon, ang mabalhinbalhing tabernakulo nagsilbi kanila nga dapit sa pagsimba sa ilang Diyos, si Jehova. Unya, si Solomon sa Israel nahatagan ug pribilehiyo sa pagtukod ug permanenteng estruktura. Bisan tuod ang maong templo mas dako ug mas nindot, ang planong gihatag sa Diyos nagsunod sa desinyong sama nianang sa tabernakulo. Sama sa tabernakulo, kadto naghulagway sa labaw, mas epektibong kahikayan sa pagsimba nga ‘ipatindog ni Jehova, ug dili sa tawo.’—Hebreohanon 8:2, 5; 9:9, 11.
Ang Unang Templo ug ang Ikaduha
16. (a) Unsang mahigugmaong hangyo ang gihimo ni Solomon sa dihang nagpahinungod sa templo? (b) Giunsa pagpakita ni Jehova ang iyang pagdawat sa pag-ampo ni Solomon?
16 Sa dihang gipahinungod kadtong matahom nga templo, si Solomon naglakip niining dinasig nga hangyo: “Alang sa langyaw nga dili bahin sa imong katawhang Israel ug kinsa moabot gayod gikan sa usa ka halayong yuta tungod sa imong dakong ngalan . . . , ug sila moanhi gayod ug moampo nga nagpatunong niining balaya, nan hinaot nga ikaw mismo mamati gikan sa mga langit, gikan sa imong natukod nga dapit nga pinuy-anan, ug pagabuhaton mo ang sumala sa tanan nga alang niana ang langyaw nagsangpit kanimo; aron nga ang tanang mga katawhan sa yuta mahibalo unta sa imong ngalan ug mahadlok unta kanimo sama nga ang imong katawhang Israel nahadlok, ug mahibalo unta nga kining balaya nga akong gitukod gihinganlan sa imong ngalan.” (2 Cronicas 6:32, 33) Sa dayag nga paagi, gipakita sa Diyos ang iyang pagdawat sa pag-ampo sa pahinungod ni Solomon. Ang usa ka haligi sa kalayo nahulog gikan sa langit ug nag-ut-ot sa mga hayop nga halad diha sa halaran, ug ang templo napuno sa himaya ni Jehova.—2 Cronicas 7:1-3.
17. Sa kataposan unsay nahitabo sa templo nga gitukod ni Solomon, ug ngano?
17 Ikasubo, ang mga Israelinhon nawad-an sa ilang tukmang kahadlok kang Jehova. Sa ngadtongadto, gipasipalahan nila ang iyang dakong ngalan pinaagi sa mga buhat sa pag-ulag dugo, pagsimbag diyosdiyos, pagpanapaw, pag-unay, ug pinaagi sa pagdagmal sa mga ilo, mga babayeng balo, ug mga langyaw. (Ezekiel 22:2, 3, 7, 11, 12, 26, 29) Busa, sa tuig 607 W.K.P., gipahamtang sa Diyos ang hukom pinaagi sa pagpatungha sa Babilonyanhong mga kasundalohan aron laglagon ang templo. Ang buhi pang mga Israelinhon gidalang binihag ngadto sa Babilonya.
18. Sa ikaduhang templo, unsang mga pribilehiyo ang nabuksan alang sa pipila ka dili-Israelinhong mga lalaki nga bug-os-kasingkasing nga nagpaluyo sa pagsimba ni Jehova?
18 Human sa 70 ka tuig ang mahinulsolong Hudiyong nahibilin namalik sa Jerusalem ug nahatagan ug pribilehiyo sa pagtukod pag-usab sa templo ni Jehova. Makaiikag, kulang ang mga saserdote ug mga Levihanon aron mag-alagad sa maong ikaduhang templo. Ingong sangpotanan, ang mga Netinim, kinsa naggikan sa dili-Israelinhong mga ulipon sa templo, nahatagan ug mas dagkong mga pribilehiyo isip mga ministro sa balay sa Diyos. Bisan pa niana, ang ilang kahimtang dili gayod sama nianang sa mga saserdote ug sa mga Levihanon.—Esdras 7:24; 8:17, 20.
19. Unsay gisaad sa Diyos may kalabotan sa ikaduhang templo, ug sa unsang paagi ang maong mga pulong natuman?
19 Sa sinugdan mipatim-aw nga ang ikaduhang templo walay pulos kon itandi sa unang templo. (Hageo 2:3) Apan si Jehova misaad: “Pagauyogon ko ang tanang nasod, ug ang tilinguhaong mga butang sa tanang nasod mangabot gayod; ug pagapun-on ko kining balaya sa himaya . . . Ang himaya niining ulahing balay mahimong labaw kay sa nahauna.” (Hageo 2:7, 9) Sumala sa gitagna, ang ikaduhang templo nakabaton ug labawng himaya. Milungtad kadtog 164 ka tuig nga mas dugay pa, ug daghan pang mga magsisimba gikan sa daghan pang mga nasod ang mihugop ngadto sa iyang mga sawang. (Itandi ang Buhat 2:5-11.) Ang pag-usob sa ikaduhang templo nagsugod sa mga adlaw ni Haring Herodes, ug ang mga sawang niini gipadak-an. Kadto, kay gipataas diha sa usa ka dakong batong patonganan ug gilibotan ug matahom nga mga haligi, mitupong sa katahom sa orihinal nga templo nga gitukod ni Solomon. Naglakip kadto sa usa ka dako, gawas nga sawang alang sa katawhan sa kanasoran nga buot mosimba kang Jehova. Usa ka babag nga bato ang nagbulag sa maong Sawang sa mga Hentil gikan sa sulod nga mga sawang nga gireserba alang sa mga Israelinhon lamang.
20. (a) Unsay nakapalinain sa natukod-pag-usab nga templo? (b) Unsay nagpakita nga sayop ang pag-isip sa mga Hudiyo sa templo, ug unsay gibuhat ni Jesus ingong pagsanong niana?
20 Kadtong ikaduhang templo sa linain nailhan tungod kay ang Anak sa Diyos, si Jesu-Kristo, nanudlo sulod sa mga sawang niana. Apan sama sa unang templo, ang mga Hudiyo sa katibuk-an wala makabaton ug hustong panglantaw sa ilang pribilehiyo sa pagkahimong mga mag-aatiman sa balay sa Diyos. Aw, gitugotan gani nila ang mga magpapatigayon nga magnegosyo diha sa sawang sa mga Hentil. Dugang pa, ang mga tawo gitugotan sa paggamit sa templo ingong laktoranan sa dihang magdalag mga butang sulod sa Jerusalem. Upat ka adlaw una pa siya mamatay, gihinloan ni Jesus ang templo gikan nianang sekular nga mga kalihokan, samtang siya nagpadayon sa pag-ingon: “Dili ba nahisulat kini, ‘Ang akong balay tawgon nga balay ampoanan alang sa tanang kanasoran’? Apan inyo kining gihimo nga usa ka langob sa mga tulisan.”—Marcos 11:15-17.
Gibiyaan sa Diyos ang Iyang Yutan-ong Balay sa Walay Kataposan
21. Unsay gipaila ni Jesus kon mahitungod sa templo sa Jerusalem?
21 Tungod sa maisogong lihok ni Jesus sa pagtuboy sa maputling pagsimba sa Diyos, ang Hudiyong relihiyosong mga pangulo determinado nga mopatay kaniya. (Marcos 11:18) Kay nasayod nga duol na siyang patyon, gisultihan ni Jesus ang Hudiyong relihiyosong mga pangulo: “Ang inyong balay gibiyaan nganha kaninyo.” (Mateo 23:37, 38) Sa ingon iyang gipaila nga sa dili madugay ang Diyos dili na magdawat sa matang sa pagsimba nga gibuhat diha sa pisikal nga templo sa Jerusalem. Kadto dili na “balay ampoanan alang sa tanang kanasoran.” Sa gipunting sa iyang mga tinun-an kang Jesus ang matahom nga mga tinukod sa templo, siya miingon: “Dili ba inyo mang nakita kining mga butanga? . . . Wala gayoy bato nga magpabilin dinhi nga napatong sa usa ka bato ug dili pagatumpagon.”—Mateo 24:1, 2.
22. (a) Sa unsang paagi natuman ang mga pulong ni Jesus mahitungod sa templo? (b) Inay isentro ang ilang mga paglaom diha sa usa ka yutan-ong siyudad, unsay gitinguha sa unang mga Kristohanon?
22 Ang tagna ni Jesus natuman 37 ka tuig sa ulahi sa tuig 70 K.P., sa dihang gilaglag sa Romanong mga kasundalohan ang Jerusalem ug ang templo niini. Kadto mitaganag talagsaong pamatuod nga ang Diyos tinuod nga mibiya na sa iyang mahulagwayong balay. Si Jesus wala gayod magtagna nga magtukod pag-usab ug laing templo sa Jerusalem. Mahitungod sa maong yutan-ong siyudad, si apostol Pablo misulat ngadto sa Hebreohanong mga Kristohanon: “Dinhi wala kitay siyudad nga nagalungtad, apan kita matinuorong nagapangita sa usa nga umaabot.” (Hebreohanon 13:14) Ang unang mga Kristohanon naglantaw sa unahan nga mahimong bahin sa “langitnong Jerusalem”—ang samag-siyudad nga Gingharian sa Diyos. (Hebreohanon 12:22) Busa, ang matuod nga pagsimba ni Jehova wala na masentro sa usa ka pisikal nga templo sa yuta. Sa among sunod nga artikulo, among hisgotan ang labi pang maayong kahikayan nga natukod sa Diyos alang sa tanan nga matinguhaon sa pagsimba kaniya “pinaagi sa espiritu ug kamatuoran.”—Juan 4:21, 24.
Mga Pangutana Agig Pagsubli
◻ Unsang relasyon uban sa Diyos ang giwala ni Adan ug Eva?
◻ Nganong angay kitang mainteres sa mga bahin sa tabernakulo?
◻ Unsay atong makat-onan gikan sa mga kalihokan sa sawang sa tabernakulo?
◻ Nganong gitugotan sa Diyos nga malaglag ang iyang templo?
[Mga hulagway sa panid 10, 11]
Templo nga Gitukod Pag-usab ni Herodes
1. Labing Balaan
2. Balaan
3. Halaran sa Halad-nga-Sinunog
4. Tinunaw nga Dagatdagat
5. Nataran sa mga Saserdote
6. Nataran sa Israel
7. Nataran sa Kababayen-an