Amahan ug Ansiyano—Pagtuman sa Duha ka Papel
“Kon sa pagkatinuod si bisan kinsang tawhana dili mahibalo kon unsaon pagdumala sa iyang kaugalingong panimalay, unsaon man niya pag-atiman sa kongregasyon sa Diyos?”—1 TIMOTEO 3:5.
1, 2. (a) Sa unang siglo, sa unsang paagi nakaalagad sa ilang mga igsoon ang mga magtatan-aw nga dili-minyo ug minyong mga magtatan-aw nga walay mga anak? (b) Sa unsang paagi si Aquila ug Priscila maoy panig-ingnan sa daghang magtiayon karong adlawa?
ANG mga magtatan-aw sa unang Kristohanong kongregasyon maoy dili-minyong mga lalaki o minyong mga lalaki nga walay mga anak o may pamilyang mga lalaki nga may mga anak. Walay duhaduha ang pipila niadtong mga Kristohanon nakahimo sa pagsunod sa tambag ni apostol Pablo nga gihatag sa iyang unang sulat ngadto sa mga taga-Corinto, kapitulo 7, sa pagpabiling dili-minyo. Si Jesus miingon: “Adunay mga yunuko nga mihimo sa ilang kaugalingon nga yunuko tungod sa gingharian sa mga langit.” (Mateo 19:12) Ang maong dili-minyong mga lalaki, sama kang Pablo ug tingali ang pipila sa iyang nagapanawng mga kauban, may kagawasan sa pagbiyahe sa pagtabang sa ilang mga igsoon.
2 Ang Bibliya walay giingon kon si Bernabe, Marcos, Silas, Lucas, Timoteo, ug Tito maoy dili-minyong mga lalaki. Kon minyo, dayag nga sila may igong kagawasan gikan sa mga responsabilidad sa pamilya aron makaarang sa pagbiyahe nga masangkaron sa nagkalainlaing mga asaynment. (Buhat 13:2; 15:39-41; 2 Corinto 8:16, 17; 2 Timoteo 4:9-11; Tito 1:5) Sila mahimong giubanan sa ilang mga asawa, sama kang Pedro ug “sa uban pang mga apostol,” nga tin-awng nagdala sa ilang mga asawa uban kanila sa dihang nangadto sa nagkalainlaing dapit. (1 Corinto 9:5) Si Aquila ug Priscila maoy pananglitan sa magtiayon nga andam sa pagbalhin, nga misunod kang Pablo gikan sa Corinto ngadto sa Efeso, dayon mipaingon sa Roma, ug balik na usab sa Efeso. Ang Bibliya walay giingon kon sila may mga anak. Ang ilang debotadong pag-alagad alang sa ilang mga igsoon nakaani kanilag mga pasalamat sa “tanang kongregasyon sa mga nasod.” (Roma 16:3-5; Buhat 18:2, 18; 2 Timoteo 4:19) Karong adlawa, walay duhaduha nga adunay daghang magtiayon kinsa, sama kang Aquila ug Priscila, makaalagad sa ubang mga kongregasyon, tingali pinaagi sa pagbalhin sa dapit nga mas dako ang panginahanglan.
Amahan ug Ansiyano
3. Unsay nagsugyot nga ang daghang ansiyano sa unang siglo maoy minyong mga lalaki nga may mga pamilya?
3 Mopatim-aw nga sa unang siglo K.P., ang kinabag-an sa Kristohanong mga ansiyano maoy minyong mga lalaki nga may mga anak. Sa dihang gilatid ni Pablo ang mga kuwalipikasyon nga gikinahanglan sa usa ka tawong “nagapangab-ot sa katungdanan sa pagkamagtatan-aw,” siya miingon nga ang maong Kristohanon kinahanglang “usa ka tawong nagadumala sa iyang kaugalingong panimalay sa maayong paagi, may mga anak nga nagapasakop uban ang bug-os nga kaugdang.”—1 Timoteo 3:1, 4.
4. Unsay gikinahanglan sa minyong mga ansiyano nga may mga anak?
4 Ingon sa atong nakita, dili obligado ang magtatan-aw nga makabaton ug mga anak, o bisan sa pagminyo. Apan kon minyo, aron mahimong takos ingong usa ka ansiyano o ministeryal nga alagad, kinahanglang ipasundayag sa usa ka Kristohanon ang husto ug mahigugmaong pagkaulo sa iyang asawa ug magpakita sa iyang kaugalingon nga may katakos sa paghupot sa iyang mga anak diha sa hustong pagpasakop. (1 Corinto 11:3; 1 Timoteo 3:12, 13) Ang bisan unsang seryosong kahuyangan sa pagdumala sa iyang panimalay makadiskuwalipikar sa usa ka igsoong lalaki alang sa linaing mga pribilehiyo diha sa kongregasyon. Ngano? Si Pablo nagpatin-aw: “Kon sa pagkatinuod si bisan kinsang tawhana dili mahibalo kon unsaon pagdumala sa iyang kaugalingong panimalay, unsaon man niya pag-atiman sa kongregasyon sa Diyos?” (1 Timoteo 3:5) Kon kadtong iya mismong unod dili andam sa pagpasakop sa iyang pagdumala, unsaon pagsanong sa uban?
“May Magtutuong mga Anak”
5, 6. (a) Unsang kinahanglanon labot sa mga anak ang gihisgotan ni Pablo kang Tito? (b) Unsay ginadahom sa mga ansiyano nga may mga anak?
5 Sa dihang nagsugo kang Tito sa pagtudlog mga magtatan-aw sa kongregasyon sa Creta, si Pablo nag-ingon: “Kon adunay si bisan kinsang tawhana nga kaniya walay ikasumbong, bana sa usa ka asawa, may magtutuong mga anak nga wala mailalom sa sumbong sa pagpatuyang ni mga dili-pamando. Kay ang usa ka magtatan-aw kinahanglang walay ikasumbong ingong tinugyanan sa Diyos.” Unsa may ipasabot sa kinahanglanong “may magtutuong mga anak”?—Tito 1:6, 7.
6 Ang terminong “magtutuong mga anak” nagtumong sa mga batan-on nga nagpahinungod na sa ilang mga kinabuhi kang Jehova ug nagpabawtismo o sa mga batan-on nga nagpadayon sa pag-uswag ngadto sa pagpahinungod ug bawtismo. Ang mga membro sa kongregasyon nagdahom nga ang mga anak sa mga ansiyano sa katibuk-an maayog-pamatasan ug masinugtanon. Kinahanglang makita nga ang usa ka ansiyano nagahimo kutob sa iyang maarangan sa paglig-on sa pagtuo sa iyang mga anak. Si Haring Solomon misulat: “Bansaya ang bata sumala sa dalan nga angay kaniya; bisan kon siya matigulang na siya dili motalikod gikan niana.” (Proverbio 22:6) Apan komosta kon ang batan-on nga nakadawat sa ingon niana nga pagbansay modumili sa pag-alagad kang Jehova o nagahimo pag daotan kaayong buhat?
7. (a) Nganong dayag nga ang Proverbio 22:6 wala maghisgot bahin sa estriktong lagda? (b) Kon ang anak sa ansiyano dili mopili sa pag-alagad kang Jehova, nganong ang ansiyano dili awtomatikong mawad-an sa iyang mga pribilehiyo?
7 Dayag nga ang gikutlo-sa-itaas nga sanglitanan wala maghisgot sa estrikto kaayong lagda. Wala kini magsalindot sa prinsipyo sa may kagawasang pagpili. (Deuteronomio 30:15, 16, 19) Sa dihang ang anak nga lalaki o babaye nakaabot na sa responsableng panuigon, siya kinahanglang mohimog kaugalingong desisyon labot sa pagpahinungod ug bawtismo. Kon ang ansiyano tin-awng nagahatag sa gikinahanglang espirituwal nga tabang, pagtultol, ug disiplina, bisan pa ang batan-on dili mopili sa pag-alagad kang Jehova, ang amahan dili awtomatikong madiskuwalipikar sa pag-alagad ingong ansiyano. Sa laing bahin, kon ang ansiyano may pipila ka mga batang menor de edad nga nagpuyo sa balay kinsa sunodsunod nga nagkasakit sa espirituwal ug nalangkit sa problema, siya tingali pagaisipon nga dili na “usa ka tawong nagadumala sa iyang kaugalingong panimalay sa maayong paagi.” (1 Timoteo 3:4) Ang punto mao, kinahanglang makita nga ang usa ka ansiyano naningkamot gayod kutob sa iyang maarangan nga makabatog “magtutuong mga anak nga wala mailalom sa sumbong sa pagpatuyang ni mga dili-pamando.”a
Minyo sa Usa ka “Asawang Dili-Magtutuo”
8. Sa unsang paagi molihok ang ansiyano ngadto sa iyang asawang dili-magtutuo?
8 Mahitungod sa Kristohanong mga lalaki nga minyo sa mga dili-magtutuo, si Pablo nagsulat: “Kon si kinsa man nga igsoon ang may asawang dili-magtutuo, apan uyon siyang makigpuyo uban kaniya, ayaw siya pabiyaa kaniya . . . Kay . . . ang asawang dili-magtutuo ginabalaan may kalabotan sa igsoong lalaki; kay kon dili pa mao, ang inyong mga anak sa pagkatinuod dili-hinlo, apan karon sila mga balaan. Kay, . . . bana, unsaon god nimo pagkahibalo nga maluwas mo ang imong asawa?” (1 Corinto 7:12-14, 16) Ang pulong “dili-magtutuo” dinhi wala magpunting sa usa ka asawa nga walay relihiyosong mga pagtulon-an apan sa usa nga dili dedikado kang Jehova. Siya lagmit usa ka Hudiyo, o magtutuo sa paganong mga diyosdiyos. Karong adlawa, ang usa ka ansiyano tingalig minyo sa usa ka babaye nga nagasunod ug laing relihiyon, usa ka agnostiko, o bisan usa ka ateyista. Kon gusto niyang magpabilin uban kaniya, dili niya angayng bulagan siya tungod lang kay magkalahi ug mga pagtuo. Siya sa gihapon magpadayon sa ‘pagpuyo sa samang paagi uban kaniya sumala sa kahibalo, nga magahatag kaniya ug kadungganan samag ngadto sa usa ka sudlanan nga mas mahuyang, ang usa nga babaye,’ nga magkinabuhi sa paglaom sa pagluwas kaniya.—1 Pedro 3:7; Colosas 3:19.
9. Sa kayutaan diin ang balaod nagahatag sa bana ug asawa ug katungod sa pagpasinati sa ilang mga anak sa ilang kaugalingong relihiyosong mga pagtuo, sa unsang paagi angayng molihok ang usa ka ansiyano, ug sa unsang paagi kini makaapektar sa iyang mga pribilehiyo?
9 Kon ang magtatan-aw may mga anak, ipakita niya ang hustong pagkaulo isip bana ug amahan sa pagpadako kanila “diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Sa daghang kayutaan ang balaod naghatag ug katungod sa matag kapikas sa kaminyoon sa pagtaganag relihiyosong pagtudlo sa ilang mga anak. Niining bahina ang asawa tingali mamugos sa paggamit sa iyang katungod sa pagpasinati sa mga bata sa iyang relihiyosong mga pagtuo ug mga buhat, nga maglakip sa pagdala kanila ngadto sa iyang simbahan.b Siyempre, sundon sa mga bata ang ilang nabansay-sa-Bibliya nga konsensiya bahin sa dili pagpakigbahin sa bakak relihiyosong mga seremonyas. Ingong ulo sa pamilya, ang amahan magpasundayag sa iyang kaugalingong katungod sa pagtuon uban sa iyang mga anak ug dalhon sila sa mga tigom sa Kingdom Hall kon mahimo. Kon sila makaabot na sa pangedarong igo nang makahimo ug ilang kaugalingong mga desisyon, sila mismo ang mohukom kon haing dalan ang buot nilang pagalaktan. (Josue 24:15) Kon makita sa iyang kaubang mga ansiyano ug sa mga membro sa kongregasyon nga ginabuhat niya ang tanang gitugot kaniya sa balaod nga buhaton sa pagtudlo sa iyang mga anak sa hustong paagi diha sa dalan sa kamatuoran, siya dili madiskuwalipikar ingong usa ka magtatan-aw.
‘Pagdumala sa Iyang Panimalay sa Maayong Paagi’
10. Kon ang lalaking may pamilya usa ka ansiyano, unsay iyang pangunang katungdanan?
10 Bisan sa usa ka ansiyano kinsa usa ka amahan ug kansang asawa maoy isigka-Kristohanon, dili sayon nga buluhaton ang pagbahin sa iyang panahon ug pagtagad sa hustong paagi tali sa iyang asawa, mga anak, ug mga responsabilidad sa kongregasyon. Tin-aw kaayo sa Kasulatan nga ang Kristohanong amahan may obligasyon sa pag-atiman sa iyang asawa ug mga anak. Si Pablo nagsulat: “Tino nga kon si bisan kinsa wala magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon, ug ilabina alang kanila nga mga membro sa iyang panimalay, siya nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.” (1 Timoteo 5:8) Nianang mao gihapong sulat, si Pablo miingon nga ang minyong mga lalaki lamang nga nakapakita sa ilang kaugalingon nga maayong mga bana ug mga amahan ang angayng irekomendar sa pag-alagad ingong mga magtatan-aw.—1 Timoteo 3:1-5.
11. (a) Sa unsang paagi ang usa ka ansiyano “magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon”? (b) Sa unsang paagi kini makatabang sa usa ka ansiyano sa pagtuman sa iyang mga responsabilidad sa kongregasyon?
11 Ang ansiyano angayng “magatagana” alang sa iyang kaugalingon dili lamang sa materyal kondili usab sa espirituwal ug sa emosyonal. Ang maalamong Haring Solomon nagsulat: “Andama ang imong trabaho sa gawas, ug andama kini alang kanimo diha sa uma. Human niana magatukod ka usab sa imong panimalay.” (Proverbio 24:27) Busa samtang nagatagana sa mga panginahanglan alang sa materyal, emosyonal, ug paglulinghayaw sa iyang asawa ug mga anak, ang magtatan-aw magapalig-on usab kanila sa espirituwal. Kini nagkinahanglan ug panahon—panahon nga siya dili makadeboto sa mga butang sa kongregasyon. Apan panahon kini nga mohatag ug tugob nga ganti kon bahin sa kalipay ug espirituwalidad sa pamilya. Sa kadugayan, kon ang iyang pamilya malig-on sa espirituwal, ang ansiyano hayan dili na kaayo mogugol ug dakong panahon sa pagdumala sa mga problema sa pamilya. Kini maghatag na kaniyag dugang higayon sa pag-atiman sa mga butang sa kongregasyon. Ang iyang panig-ingnan ingong usa ka maayong bana ug usa ka maayong amahan mahimong espirituwal nga kaayohan sa kongregasyon.—1 Pedro 5:1-3.
12. Labot sa unsang mga butang sa pamilya nga ang mga amahan nga mga ansiyano magpakitag maayong panig-ingnan?
12 Ang pagdumala sa panimalay diha sa maayong paagi naglakip sa pag-eskedyul ug panahon sa pagdumala ug pagtuon sa pamilya. Ilabinang hinungdanon nga magpakitag maayong panig-ingnan ang mga ansiyano niining bahina, kay ang malig-ong mga pamilya maghimong malig-ong mga kongregasyon. Ang panahon sa magtatan-aw angay nga dili kanunayng okupado kaayo sa ubang mga pribilehiyo sa pag-alagad nga siya wala nay panahon sa pagtuon uban sa iyang asawa ug mga anak. Kon kini mao ang kahimtang, angay niyang susihon pag-usab ang iyang eskedyul. Tingali kinahanglan niyang ieskedyul pag-usab o kunhoran ang panahon nga iyang ginagugol sa ubang mga butang, bisan pagbalibad usahay sa pipila ka mga pribilehiyo.
Magmatimbang sa Pagdumala
13, 14. Unsang tambag ang gihatag sa “kasaligan ug mabuot nga ulipon” ngadto sa mga ansiyano kinsa maoy mga lalaking may pamilya?
13 Ang tambag sa pagtimbangtimbang sa mga responsabilidad sa pamilya ug sa kongregasyon dili bag-o. Sa daghang katuigan “ang kasaligan ug mabuot nga ulipon” naghatag ug tambag sa mga ansiyano bahin niining butanga. (Mateo 24:45) Sa kapin sa 36 ka tuig nga miagi, Ang Bantayanang Torre sa Pebrero 15, 1960, panid 112, nagtambag: “Sa pagkamatuod, dili ba gayod kini nagkinahanglan alang kanato sa pagtimbangtimbang sa tanan natong mga panahon? Kining maong pagtimbangtimbang sa panahon, hatagi ug angay nga panahon ang kaayohan sa imong kaugalingong pamilya. Sa pagkamatuod si Jehova nga Diyos dili magalaom nga ang usa ka tawo magagamit na lamang sa tanan niyang panahon alang sa kalihokan sa kongregasyon, sa pagtabang sa iyang mga igsoon ug sa iyang isigkatawo nga makakab-ot sa kaluwasan, ug bisan pa niana nagadumili sa pag-atiman sa kaluwasan sa iyang kaugalingong panimalay. Ang asawa ug mga anak sa usa ka tawo mao ang iyang pangunang responsabilidad.”
14 Nagtambag Ang Bantayanang Torre sa Nobyembre 1, 1986, panid 22: “Ang pag-apil sa pagsangyaw sa kanataran mopasuod kaninyo ingong pamilya, apan ang linaing mga panginahanglan sa mga bata nagakinahanglan sa pagkomiter sa imong pribadong panahon ug emosyonal nga kusog. Busa, gikinahanglan ang katimbang sa pagtino kon pila ang panahong imong gamiton sa mga katungdanan sa kongregasyon samtang ikaw nagaatiman usab sa espirituwal, emosyonal, ug materyal nga paagi ‘niadtong imong kaugalingon.’ Kinahanglang ‘makat-onan una [sa usa ka Kristohanon] ang pagtuman sa diyosnong debosyon diha sa [iyang] kaugalingong panimalay.’ (1 Timoteo 5:4, 8)”
15. Nganong gikinahanglan ang kaalam ug pagsabot sa usa ka ansiyano nga may asawa ug mga anak?
15 Ang Kasulatanhong sanglitanan nag-ingon: “Sa kaalam matukod ang usa ka panimalay, ug sa pagsabot kini mapalig-on.” (Proverbio 24:3) Oo, aron makatuman ang magtatan-aw sa iyang teokratikanhong mga katungdanan ug sa samang panahon palig-onon ang iyang panimalay, gikinahanglan gayod niya ang kaalam ug pagsabot. Sa Kasulatan, siya may kapin sa usa ka natad sa pagdumala. Iyang pamilya ug iyang mga responsabilidad sa kongregasyon ang nalangkit. Gikinahanglan niya ang pagsabot aron mahuptan ang pagkatimbang tali niini. (Filipos 1:9, 10) Gikinahanglan niya ang kaalam sa paghikay sa mga butang nga iyang unahon. (Proverbio 2:10, 11) Bisag unsa pa ka dako ang iyang bation nga responsabilidad sa pag-atiman sa iyang mga pribilehiyo sa kongregasyon, angay niyang mahibaloan nga ingong bana ug amahan, ang iyang pangunang hinatag-sa-Diyos nga responsabilidad mao ang pag-atiman ug ang kaluwasan sa iyang pamilya.
Maayong mga Amahan Ingon man Maayong mga Ansiyano
16. Unsang bentaha ang nabatonan sa usa ka ansiyano kon siya usab usa ka amahan?
16 Ang usa ka ansiyano nga may mga kabataan nga maayog pamatasan mahimong usa ka tinuod nga kaayohan. Kon nakakat-on siya sa pag-atiman ug maayo sa iyang pamilya, siya makahimo sa pagtabang sa ubang mga pamilya diha sa kongregasyon. Siya makasabot ug maayo sa ilang mga problema ug makahatag ug tambag nga magpabanaag sa iyang kaugalingong kasinatian. Makalilipay, ang libolibong mga ansiyano sa tibuok kalibotan nagabuhat ug maayong buluhaton ingong mga bana, mga amahan, ug mga magtatan-aw.
17. (a) Unsay dili gayod kalimtan sa usa ka lalaki nga amahan ug ansiyano? (b) Sa unsang paagi ipakita sa ubang mga membro sa kongregasyon ang empatiya?
17 Aron ang lalaking may pamilya mahimong usa ka ansiyano, siya kinahanglang usa ka hamtong nga Kristohanon kinsa, samtang nagaatiman sa iyang asawa ug mga anak, makaorganisar sa iyang mga kalihokan aron makadeboto ug panahon ug pagtagad sa uban diha sa kongregasyon. Dili gayod niya kalimtan nga ang iyang buluhaton isip magbalantay magsugod diha sa balay. Kay nahibalo nga ang mga ansiyano nga may asawa ug mga anak may dobleng responsabilidad sa ilang pamilya ug sa ilang mga katungdanan sa kongregasyon, ang mga membro sa kongregasyon maningkamot nga dili mangayog sobra diha sa ilang panahon. Pananglitan, ang usa ka ansiyano nga may mga anak nga kinahanglang moeskuyla sa tunghaan sa sunod buntag dili kanunayng makapabilin ug pipila ka panahon human sa mga tigom sa gabii. Ang ubang mga membro sa kongregasyon angayng makasabot niini ug magapakitag pagbati alang sa isigkaingon.—Filipos 4:5.
Angayng Mahalon Nato ang Atong mga Ansiyano
18, 19. (a) Ang atong pagsusi sa 1 Corinto kapitulo 7 nagpaamgo kanato sa unsa? (b) Unsay angay natong pagtagad sa maong Kristohanong mga lalaki?
18 Ang atong pagsusi sa kapitulo 7 sa unang sulat ni Pablo ngadto sa mga taga-Corinto nagpaarang kanato sa pasabot nga, sa pagsunod sa tambag ni Pablo, may daghang dili-minyong mga lalaki nga nagagamit sa ilang kagawasan sa pag-alagad sa mga intereses sa Gingharian. Adunay libolibo usab nga minyong mga igsoong lalaki ang walay mga anak kinsa, samtang nagahatag ug igong pagtagad sa ilang mga asawa, nag-alagad ingong maayong mga magtatan-aw sa mga distrito, mga sirkito, mga kongregasyon, ug sa mga sanga sa Watch Tower, uban ang dalayegong kooperasyon sa ilang mga asawa. Sa kataposan, sa duolan sa 80,000 ka kongregasyon sa katawhan ni Jehova, adunay daghang amahan nga dili lamang nagaatiman nga mahigugmaon sa ilang mga asawa ug mga anak kondili usab nagagahin ug panahon sa pag-alagad sa ilang mga igsoon ingong mahigugmaong mga magbalantay.—Buhat 20:28.
19 Si apostol Pablo nagsulat: “Ipatamod ingong takos sa dobleng dungog ang mga ansiyano nga nagadumala sa maayong paagi, ilabina silang kinsa nagahago sa pagpamulong ug sa pagpanudlo.” (1 Timoteo 5:17) Oo, ang mga ansiyano nga nagadumala sa maayong paagi diha sa ilang mga balay ug diha sa kongregasyon takos sa atong gugma ug pagtahod. Angay gayod natong ‘pakamahalon ang ingon nianang matanga sa mga tawo.’—Filipos 2:29.
[Mga footnote]
a Tan-awa Ang Bantayanang Torre, sa Agosto 1, 1978, mga panid 30-1.
b Tan-awa ang The Watchtower, Disyembre 1, 1960, mga panid 735-6.
Agig Pagrepaso
◻ Unsaon nato pagkasayod nga ang daghang ansiyano sa unang siglo K.P. maoy mga lalaking may pamilya?
◻ Unsay gikinahanglan sa minyong mga ansiyano nga may mga anak, ug ngano?
◻ Unsay ipasabot sa may “magtutuong mga anak,” apan komosta kon ang anak sa usa ka ansiyano dili mopili sa pag-alagad kang Jehova?
◻ Diha sa unsang mga bahin angayng “magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon” ang usa ka ansiyano?
[Hulagway sa panid 23]
Ang malig-ong mga pamilya maghimong malig-ong mga kongregasyon