“Dili Pagabiyaan ni Jehova ang Iyang Katawhan”
“Daghan ang katalagman sa usa nga matarong, apan si Jehova magaluwas kaniya gikan niining tanan.”—SALMO 34:19.
1, 2. (a) Sa unsang paagi gipanalanginan ni Jehova ang iyang katawhan karon? (b) Unsa ang giatubang sa kadaghanang Kristohanon, ug unsang mga pangutana ang motungha?
AGIG katumanan sa tagna sa Bibliya, ang mga magsisimba ni Jehova nagapuyo sa usa ka espirituwal nga paraiso. (2 Corinto 12:1-4) Ang mga Saksi ni Jehova iya sa usa ka internasyonal nga panag-ubanay nga mailhan pinaagi sa gugma ug panaghiusa. (Juan 13:35) Ilang ginatagamtam ang halalom ug bug-os nga kahibalo sa mga kamatuoran sa Bibliya. (Isaias 54:13) Pagkamapasalamaton nila kang Jehova nga iyang gihatagan sila ug pribilehiyo sa pagkahimong mga dinapit sa iyang espirituwal nga tabernakulo!—Salmo 15:1.
2 Samtang ginatagamtam sa tanan diha sa organisasyon ni Jehova ang espirituwal nga kauswagan, ang uban daw nagpuyo nga may igong pakigdait ug kalinaw samtang ginasagubang sa uban ang mga kasakit sa usa ka matang o lain. Nakita sa daghang Kristohanon ang ilang kaugalingon nga anaa sa makaluluoyng kahimtang sa dugay na kaayong panahon ug walay kahupayang nakita sa duol nga umaabot. Ang pagkawala sa kadasig natural ilalom niining mga kahimtanga. (Proverbio 13:12) Ang mga katalagman ba maoy mga ebidensiya sa pagkawala sa kahimuot sa Diyos? Si Jehova nagatagana ba ug linain nga panalipod ngadto sa pipila ka Kristohanon samtang gibiyaan ang uban?
3. (a) Si Jehova ba ang responsable sa mga kalisod nga ginasagubang sa iyang katawhan? (b) Nganong ginasagubang gihapon sa matinumanong mga magsisimba ni Jehova ang tawhanong pag-antos?
3 Ang Bibliya nagtubag: “Dihang ilalom sa pagsulay, ayaw ipaingon ni bisan kinsa: ‘Ginasulayan ako sa Diyos.’ Kay ang Diyos dili masulayan ug daotang mga butang ni siya mismo nagasulay kang bisan kinsa.” (Santiago 1:13) Si Jehova mao ang Tigpanalipod ug Tiglig-on sa iyang katawhan. (Salmo 91:2-6) “Dili pagabiyaan ni Jehova ang iyang katawhan.” (Salmo 94:14) Wala kini magkahulogan nga ang matinumanong mga magsisimba ni Jehova dili makasinati ug pag-antos. Ang presenteng sistema sa mga butang sa kalibotan gimandoan sa mga indibiduwal nga sa kinaiyanhon mga dili-hingpit. Daghan maoy mga dunot, ug ang pipila tuman ka daotan. Walay usa kanila ang nagalantaw kang Jehova alang sa kaalam. Kini misangpot ug daghan kaayong tawhanong pag-antos. Ang Bibliya klarong nag-ingon nga ang katawhan ni Jehova dili gayod sa tanang panahon makalikay sa makasubong mga resulta sa tawhanong pagkadili-hingpit ug pagkadaotan.—Buhat 14:22.
Maunongong mga Kristohanon Nagpaabot nga Mag-antos
4. Unsay madahom sa tanang Kristohanon samtang sila nagkinabuhi niining daotang sistema sa mga butang, ug ngano?
4 Bisan pag dili bahin sa kalibotan, ang mga sumusunod ni Jesus nagkinabuhi taliwala niining sistemaha sa mga butang. (Juan 17:15, 16) Si Satanas giyagyag sa Bibliya ingon nga mao ang nangibabawng gahom niining kalibotana. (1 Juan 5:19) Busa, ang tanang Kristohanon makapaabot sa madugay o sa madali nga makaatubang ug mabug-at nga mga problema. Uban niana diha sa hunahuna, si apostol Pedro nag-ingon: “Padayong hupti ang inyong panimuot, magmabinantayon. Ang inyong kontra, ang Yawa, nagasuroysuroy sama sa usa ka leon nga nagangulob, nga nagapangita ug usa nga matukob. Hinuon bumarog kamo batok kaniya, nga lig-on diha sa pagtuo, kay nahibalo nga ang samang mga butang maylabot sa mga pag-antos ginapahinabo diha sa tibuok kapunongan sa inyong mga igsoon dinhi sa kalibotan.” (1 Pedro 5:8, 9) Oo, ang tibuok nga kapunongan sa mga Kristohanon makadahom ug mga pag-antos.
5. Sa unsang paagi gipatin-aw ni Jesus nga makasinati ang matinumanong mga Kristohanon ug makasubong mga butang sa kinabuhi?
5 Bisan kon gihigugma nato pag-ayo si Jehova ug maunongon sa iyang mga prinsipyo, makasinati kita ug makasubong mga butang sa kinabuhi. Tin-awng gipadayag kini ni Jesus diha sa iyang ilustrasyon nga narekord sa Mateo 7:24-27, diin iyang gitandi kadtong nagmasinugtanon sa iyang mga pulong tali niadtong dili. Iyang gitandi ang masinugtanong mga tinun-an sa usa ka tawong maalamon nga nagtukod ug balay diha sa tibuok nga dakong-bato. Kadtong dili masinugtanon sa iyang mga pulong gipakasama niya sa tawong buangbuang nga nagtukod sa iyang balay diha sa balas. Human sa kusog nga unos, ang balay lamang nga gitukod diha sa dakong-bato ang wala mahugno. Matikdi nga sa kaso sa balay sa tawong maalamon, “mibundak ang ulan ug miabot ang baha ug mihuyop ang hangin ug mihapak nianang balaya, apan wala kini mahugmak.” Si Jesus wala magsaad nga ang tawong maalamon makatagamtam kanunay ug pakigdait ug kalinaw. Hinunoa, ang pagkamaalamon sa tawo magpaandam kaniya sa pagsagubang sa unos. Ang samang hunahuna maoy gipasabot diha sa ilustrasyon sa magpupugas. Diha niana si Jesus nagbatbat nga bisan ang masinugtanong mga magsisimba nga ‘may maanindot ug maayong kasingkasing,’ “nagapamunga nga may paglahutay.”—Lucas 8:4-15.
6. Diha sa ilustrasyon ni Pablo bahin sa dili-masunog nga mga materyales, kinsa ang magasagubang ug kalayonhong pagsulay?
6 Sa nagsulat ngadto sa mga taga-Corinto, migamit si apostol Pablo ug pasumbingay sa pag-ilustrar sa panginahanglan ug malig-ong mga hiyas nga makatabang kanato sa pag-atubang ug mga pagsulay. Ang maong dili-masunog nga mga materyales sama sa bulawan, plata, ug mahalong mga bato katumbas sa diyosnong mga hiyas. (Itandi ang Proverbio 3:13-15; 1 Pedro 1:6, 7.) Sa laing bahin, ang unodnong mga hiyas gipakasama sa masunog nga mga materyales. Dayon si Pablo miingon: “Madayag ang buhat sa matag usa, kay ang adlaw magpadayag man niini, tungod kay kini igapadayag pinaagi sa kalayo; ug ang kalayo mismo magpamatuod kon unsa nga matang ang buhat sa matag usa. Kon ang buhat ni bisan kinsa nga iyang gitukod diha niini magapabilin, siya magadawat ug ganti.” (1 Corinto 3:10-14) Dinhi na usab, ang Bibliya nagpatin-aw nga kitang tanan dili makalikay nga makaatubang ug usa ka matang sa kalayonhong pagsulay.
7. Sumala sa Roma 15:4, sa unsang paagi ang Kasulatan makatabang kanato sa paglahutay sa mga pagsulay?
7 Adunay daghang asoy sa Bibliya bahin sa maunongong mga alagad sa Diyos nga nag-antos sa mga katalagman, usahay sa hataas nga mga panahon. Bisan pa, wala sila biyai ni Jehova. Lagmit kanang maong mga panig-ingnan ang anaa sa hunahuna ni apostol Pablo sa dihang siya miingon: “Ang tanang butang nga gisulat kanhi gisulat alang sa atong instruksiyon, aron nga pinaagi sa atong pag-agwanta ug pinaagi sa paghupay gikan sa mga Kasulatan kita makabatog paglaom.” (Roma 15:4) Tagda ang mga panig-ingnan sa tulo ka tawo kinsa, samtang nagtagamtam sa suod nga relasyon uban sa Diyos, nag-antos ug daghang katalagman.
Kon Unsay Atong Nakat-onan Gikan sa mga Asoy sa Bibliya
8. Unsay gitugot ni Jehova sa kaso ni Jose, ug unsa ka dugay?
8 Ang anak ni Jacob nga si Jose pinalabi ni Jehova sukad pa sa pagkabata. Bisan pa, bisag dili niya sayop, siya nag-antos ug sunodsunod nga mga katalagman. Siya gikidnap ug gimaltrato sa iyang kaugalingong mga igsoon. Siya gibaligya ingong ulipon diha sa langyawng yuta diin siya bakak nga gisumbong ug gibalhog sa “lungag sa prisohan.” (Genesis 40:15) Didto, “gisamdan nila ang iyang tiil pinaagi sa sepong puthaw, siya gibutang nila sa talikalang puthaw.” (Salmo 105:17, 18) Sa panahon sa iyang pagkaulipon ug pagkabilanggo, si Jose sa walay duhaduha masubsob nga naghangyo kang Jehova ug kagawasan. Ugaling, sa mga 13 ka tuig, bisag gilig-on ni Jehova sa nagkalainlaing mga paagi, momata siya matag buntag nga ulipon o binilanggo gihapon.—Genesis 37:2; 41:46.
9. Unsay giantos ni David sa daghang tuig?
9 Ang samang kaso mao kanang kang David. Sa dihang namili si Jehova ug tawong takos nga magmando sa Israel, siya miingon: “Akong nakaplagan si David nga anak ni Jese, usa ka tawong gikahimut-an sa akong kasingkasing.” (Buhat 13:22) Bisan pa sa iyang pinalabi nga posisyon sa mga mata ni Jehova, si David nag-antos ug dako. Sa dakong kapeligrohan, nagtagotago siya sa daghang tuig diha sa kamingawan, sa mga langob, sa mga yungib, ug sa langyawng yuta. Gigukod nga samag ihalas nga mananap, giantos niya ang kalugda ug kahadlok. Bisan pa, siya milahutay pinaagi sa kusog ni Jehova. Si David tukmang nakaingon gikan sa iyang kaugalingong kasinatian: “Daghan ang katalagman sa usa nga matarong, apan si Jehova magaluwas kaniya gikan niining tanan.”—Salmo 34:19.
10. Unsang grabeng katalagman ang midangat kang Naboth ug sa iyang pamilya?
10 Sa mga adlaw ni manalagnang Elias, dihay 7,000 lamang sa Israel nga wala moluhod sa bakak nga diyos nga si Baal. (1 Hari 19:18; Roma 11:4) Si Naboth, nga lagmit usa kanila, nabiktima sa dako kaayong inhustisya. Iyang giantos ang kaulawan sa sumbong nga pasipala. Nakit-ang sad-an, siya gihukman ug gisentensiyahan pinaagi sa mando sa hari sa pagpatay kaniya pinaagi sa pagbato, ug ang iyang dugo gitilaan sa mga iro. Bisan ang iyang mga anak nga lalaki gipapatay! Ugaling, siya dili sad-an sa maong sumbong. Ang mga saksi batok kaniya mga bakakon. Ang tibuok nga hitabo maoy usa ka tinagong laraw nga gimugna ni Raynang Jezebel aron mailog sa hari ang parasan ni Naboth.—1 Hari 21:1-19; 2 Hari 9:26.
11. Unsay gisulti ni apostol Pablo kanato bahin sa matinumanong mga lalaki ug mga babaye diha sa kasaysayan sa Bibliya?
11 Si Jose, David, ug Naboth maoy tulo lamang sa daghang matinumanong mga lalaki ug mga babaye nga gihisgotan sa Bibliya nga nag-antos sa mga katalagman. Si apostol Pablo nagsulat ug pagsubli sa kaagi sa mga alagad ni Jehova latas sa daghang katuigan. Diha niana iyang gihisgotan kadtong kinsa “nakadawat sa ilang pagsulay pinaagig mga pagyagayaga ug mga paglapdos, sa pagkatinuod, labaw pa niana, pinaagig mga gapos ug mga prisohan. Sila gibato, sila gisulayan, sila gipamutol pinaagig paggabas, sila nangamatay pinaagig pagpatay sa espada, sila nahadiindiin ug lakaw nga nagsul-ob sa mga panit sa karnero, sa mga panit sa kanding, samtang nga sila anaa sa kawalad-on, sa kasakitan, ilalom sa pagmaltratar; ug ang kalibotan dili takos kanila. Sila naglatagaw sa mga awaawng kamad-an ug kabukiran ug mga langob ug mga lungib sa yuta.” (Hebreohanon 11:36-38) Apan sila wala biyai ni Jehova.
Si Jehova May Kahingawa Niadtong Nag-antos
12. Unsa ang pipila ka kasakitan nga ginasagubang sa mga Saksi ni Jehova karon?
12 Komosta ang mga katawhan ni Jehova karong adlawa? Ingong usa ka organisasyon, kita makasalig sa panalipod sa Diyos ug luwas nga paglabang sa kataposang mga adlaw ug sa dakong kasakitan. (Isaias 54:17; Pinadayag 7:9-17) Hinunoa, ingong mga indibiduwal, kita nahibalo nga ang “panahon ug wala damhang mga hitabo” modangat sa tanang tawo. (Ecclesiastes 9:11) Karon adunay daghan kaayong matinumanong mga Kristohanon nga nag-antos sa mga katalagman. Giantos sa uban ang grabeng kawalad-on. Ang Bibliya naghisgot bahin sa Kristohanong “mga ilo ug sa mga babayeng balo” nga may kasakitan. (Santiago 1:27) Ang uban nag-antos ingong resulta sa natural nga mga kalamidad, mga gubat, krimen, pag-abuso sa gahom, sakit, ug kamatayon.
13. Unsang malisod nga mga kasinatian ang dili pa dugayng gitaho?
13 Pananglitan, sa ilang 1996 nga mga taho ngadto sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova, ang mga sangang buhatan sa Watch Tower nag-asoy nga ang uban sa atong mga igsoong lalaki ug igsoong mga babaye nag-antos sa pagkabilanggo diha sa makaluluoyng mga kahimtang tungod sa ilang pagsunod sa mga prinsipyo sa Bibliya. Tulo ka kongregasyon sa nasod sa Habagatang Amerika nahanaw sa dihang gipugos sa mga pundok sa gerilya ang mga Saksi sa pagpahawa sa lugar. Sa usa ka nasod sa Kasadpang Aprika, ang ubang mga Saksi nga nasapnan sa sangka sa sibil nga gubat napatay. Sa usa ka nasod sa Sentral Amerika, ang malisod na kaayong pinansiyal nga kahimtang sa ubang mga igsoon misamot ka lisod tungod sa paghampak sa usa ka bagyo. Sa ubang mga dapit diin ang kawalad-on ug kanihit sa mga pagkaon tingali dili mabug-at nga mga suliran, ang negatibong mga impluwensiya mahimong makawala sa kalipay sa pipila. Ang uban nabug-atan sa mga kalisod sa modernong-adlaw nga pagkinabuhi. Tungod sa pagkawalay-pagtagad sa publiko, ang uban pa tingali mobatig kaluya sa dihang mosangyaw sila sa maayong balita sa Gingharian.
14. (a) Unsay atong nakat-onan gikan sa panig-ingnan ni Job? (b) Imbes maghunahuna sa negatibong paagi, unsa ang angay natong buhaton kon nagaagom kita ug kalisdanan?
14 Kining mga kahimtanga dili angay sabton ingong pamatuod sa pagkawala sa kahimuot sa Diyos. Hinumdomi ang kaso ni Job ug sa daghang kalisdanan nga iyang giantos. Siya maoy “usa ka tawong matarong ug matul-id.” (Job 1:8) Pagkadako tingali sa kaguol ang gibati ni Job sa dihang giakusar siya ni Elipas nga nakahimo ug daotan! (Job, mga kapitulo 4, 5, 22) Kita dili buot nga mohinapos dayon nga kita nag-antos sa mga katalagman tungod kay nahigawad si Jehova kanato sa usa ka paagi o tungod kay gikuha ni Jehova ang iyang panalangin. Ang negatibong panghunahuna atubangan sa pagsulay makapaluya sa atong pagtuo. (1 Tesalonica 3:1-3, 5) Kon nagasagubang ug kalisod, labing maayong palandongon ang kamatuoran nga si Jehova ug Jesus suod sa mga matarong bisag unsa pay mahitabo.
15. Sa unsang paagi nahibalo kita nga nahingawa gayod pag-ayo si Jehova labot sa mga katalagman nga giantos sa iyang katawhan?
15 Si apostol Pablo nagpasalig pag-usab kanato sa dihang siya miingon: “Kinsa ang magpahimulag kanato gikan sa gugma sa Kristo? Ang kasakitan ba o kagul-anan o paglutos o kagutom o kahubo o kapeligrohan o espada? . . . Ako kombinsido nga dili ang kamatayon ni kinabuhi ni mga anghel ni mga kagamhanan ni mga butang nga ania karon ni mga butang nga moabot ni mga gahom ni gihabogon ni giladmon ni bisan unsang ubang linalang ang makahimo sa pagbulag kanato gikan sa gugma sa Diyos nga anaa kang Kristo Jesus nga atong Ginoo.” (Roma 8:35, 38, 39) Si Jehova mabalak-on kaayo kanato ug nahibalo sa atong pag-antos. Samtang naglagiw, si David nagsulat: “Ang mga mata ni Jehova anaa sa mga matarong, ug nagpatalinghog ang iyang mga dalunggan sa ilang pagpangayog tabang. Si Jehova duol niadtong mga dugmok ug kasingkasing.” (Salmo 34:15, 18; Mateo 18:6, 14) Ang atong langitnong Amahan may kahingawa kanato ug maluoy niadtong nag-antos. (1 Pedro 5:6, 7) Siya motagana sa atong gikinahanglan sa paglahutay, bisag unsa pang pag-antos ang atong ginasagubang.
Ang mga Gasa ni Jehova Molig-on Kanato
16. Unsang tagana gikan kang Jehova ang makatabang kanato sa paglahutay, ug sa unsang paagi?
16 Bisan tuod nga dili kita makadahom ug usa ka kinabuhi nga walay kalisod niining daang sistema sa mga butang, kita “wala biyaing nag-ungaw sa kapildihan.” (2 Corinto 4:8, 9) Si Jesus nagsaad sa pagtagana sa iyang mga sumusunod ug magtatabang. Siya miingon: “Pagahangyoon ko ang Amahan ug siya mohatag kaninyo ug laing magtatabang nga mahiuban kaninyo hangtod sa hangtod, ang espiritu sa kamatuoran.” (Juan 14:16, 17) Sa Pentekostes 33 K.P., gisultihan ni apostol Pedro ang iyang mga mamiminaw nga sila makadawat ug “libreng gasa nga balaang espiritu.” (Buhat 2:38) Ang balaang espiritu nagtabang ba kanato karon? Oo! Ang aktibong gahom ni Jehova naghatag kanato ug katingalahang bunga: “Gugma, kangaya, pakigdait, taas-nga-pailob, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, kalumo, pagpugong-sa-kaugalingon.” (Galacia 5:22, 23) Kining tanan maoy hinungdanong mga hiyas nga motabang kanato sa paglahutay.
17. Unsa ang pipila ka kamatuoran sa Bibliya nga nagpalig-on sa atong pagtuo ug determinasyon sa mapailobong paghulat kang Jehova?
17 Ang balaang espiritu motabang usab kanato sa pagsabot nga ang presenteng mga kasakitan maoy “makadiyot ug magaan” kon itandi sa ganti nga kinabuhing walay kataposan. (2 Corinto 4:16-18) Kita kombinsido nga ang Diyos dili makalimot sa atong mga buhat ug sa gugma nga atong gipakita alang kaniya. (Hebreohanon 6:9-12) Sa pagbasa sa dinasig nga mga pulong sa Bibliya, kita madasig sa mga panig-ingnan sa matinumanong mga alagad sa karaan kinsa nag-antos sa daghang katalagman apan gipahayag nga malipayon. Si Santiago nagsulat: “Mga igsoon, himoa ninyo ingong sumbanan sa pag-antos sa daotan ug sa pagkamapailobon ang mga propeta, nga sa ngalan ni Jehova namulong. Tan-awa! Among ginapahayag nga malipayon kadtong mga nakalahutay.” (Santiago 5:10, 11) Ang Bibliya nagsaad ug “gahom nga labaw sa kasarangan” nga motabang kanato sa paglahutay sa mga pagsulay. Si Jehova usab magapanalangin kanato ug paglaom sa pagkabanhaw. (2 Corinto 1:8-10; 4:7) Pinaagi sa pagbasa sa Bibliya adlaw-adlaw ug sa pagpalandong sa mga saad niini, atong mapalig-on ang atong pagtuo ug ang atong determinasyon sa paghulat sa Diyos nga mapailobon.—Salmo 42:5.
18. (a) Diha sa 2 Corinto 1:3, 4, kita gidasig sa pagbuhat ug unsa? (b) Sa unsang paagi ang Kristohanong mga magtatan-aw mahimong mga tuboran sa paglipay ug paghupay?
18 Dugang pa, gihatagan kita ni Jehova ug espirituwal nga paraiso diin atong matagamtam ang tiunayng gugma sa atong Kristohanong mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye. Kitang tanan adunay bahin sa paglipay sa usag usa. (2 Corinto 1:3, 4) Ang Kristohanong mga magtatan-aw ilabinang mahimong dakong tuboran sa paglipay ug paghupay. (Isaias 32:2) Ingong “mga gasa nga tawo,” sila gisugo sa paglig-on niadtong nag-antos, sa ‘pagsulti nga mahupayon sa magul-anong mga kalag,’ ug sa ‘pagbulig sa mga maluya.’ (Efeso 4:8, 11, 12; 1 Tesalonica 5:14) Ang mga ansiyano gidasig sa pagpahimulos sa mga magasing Bantayanang Torre ug Pagmata!, maingon man sa ubang mga publikasyon nga gitagana sa “kasaligan ug mabuot nga ulipon.” (Mateo 24:45-47) Kini nasudlan ug bahandi sa pinasukad-sa-Bibliya nga tambag nga makatabang kanato sa pagsulbad—ug bisan makasanta—sa pipila ka mga problema nga makapabalaka kanato. Hinaot nga atong sundogon si Jehova pinaagi sa paglipay ug pagdasig sa usag usa sa malisod nga mga panahon!
19. (a) Unsay makatabang kanato sa paglikay sa pipila ka mga kalisdanan? (b) Sa kataposan, diha kang kinsa kita mosalig, ug unsay makatabang kanato sa pag-atubang sa mga pagsulay?
19 Samtang nagkalalom na kita ngadto sa kataposang mga adlaw ug ang mga kahimtang sa presenteng sistema sa mga butang nagkagrabe, buhaton sa mga Kristohanon ang ilang maarangan aron makalikay sa mga katalagman. (Proverbio 22:3) Ang maayong paghukom, kalinaw sa hunahuna, ug kahibalo sa mga prinsipyo sa Bibliya makatabang kanato sa paghimo ug maalamong mga desisyon. (Proverbio 3:21, 22) Atong patalinghogan ang Pulong ni Jehova ug sundon kana aron malikayan ang wala kinahanglanang mga sayop. (Salmo 38:4) Bisan pa niana, kita nahibalo nga walay igong paningkamot sa atong bahin ang bug-os makawagtang sa pag-antos gikan sa atong mga kinabuhi. Niining sistemaha sa mga butang, daghang matarong nagaatubang ug grabeng mga kalisdanan. Ugaling, atong masagubang ra ang atong mga pagsulay uban sa bug-os nga pagsalig nga “dili pagabiyaan ni Jehova ang iyang katawhan.” (Salmo 94:14) Ug kita nahibalo nga kining sistemaha sa mga butang ug ang mga kasakitan niini sa dili madugay mawala. Busa, hinaot nga mohukom kita nga ‘dili moundang sa pagbuhat kon unsay maayo, kay sa takdang panahon kita moani kon dili kita molunga.’—Galacia 6:9.
Unsay Atong Nakat-onan?
◻ Unsang mga pagsulay ang ginasagubang sa tibuok kapunongan sa mga Kristohanon?
◻ Unsang mga panig-ingnan sa Bibliya ang makatabang kanato sa pagsabot nga ang mga katalagman dili pamatuod sa pagkawala sa kahimuot ni Jehova?
◻ Unsay gibati ni Jehova labot sa mga kalisod nga giantos sa iyang katawhan?
◻ Unsa ang pipila ka mga gasa nga gikan kang Jehova ang makatabang kanato sa paglahutay sa mga pagsulay?
[Hulagway sa panid 10]
Si David, Naboth, ug Jose mao ang tulo nga nag-antos sa mga katalagman