Tanlag-Kabug-at o kaayohan?
‘GIHASOL ako sa akong tanlag!’ Matag karon ug unya, halos kitang tanan nakasinati ug kahasol sa tanlag. Ang maong mga pagbati mahimong maglakip gikan sa yanong kahasol sa hunahuna ngadto sa kaguol. Ang gihasol nga tanlag mahimo ganing makapahinabo ug depresyon o dulot nga pagbati sa kapakyasan.
Nan, kon lantawon gikan niini nga punto de bista, dili ba ang tanlag usa ka kabug-at? Ang pipila mobati nga kana ingon niana. Sumala sa kasaysayan, daghang kultura ang nag-isip sa tanlag ingong kinaiyanhon, dala-sa-pagkatawo nga katakos. Daghan ang mibati nga kana maoy usa ka moral nga giya nga direktang gihatag sa Diyos mismo. Ang tanlag sa ingon gitawag nga “presensiya sa Diyos diha sa tawo,” “atong orihinal nga kinaiya,” ug bisan “ang tingog sa Diyos.”
Hinunoa, sa di pa dugayng katuigan nahimong popular ang pagpahayag nga ang tanlag sa kinadak-an maoy nabatonang katakos—usa ka resulta sa ginikananon ug sosyal nga impluwensiya. Pananglitan, ang pipila ka sikologo nangatarongan nga ang usa ka bata nakakat-on sa paglikay sa dili-angayng panggawi gumikan lamang sa kahadlok nga silotan, nagtuo nga ang gitawag nato ug tanlag mao lamang ang pagkabaton sa personal nga mga prinsipyo ug gituohan sa atong mga ginikanan. Ang uban nagpunting sa bahin sa katilingban sa linangkob sa pagpasa sa mga prinsipyo ug mga sukdanan. Ang uban nag-isip sa kahasol sa tanlag ingong panagbangi lamang sa atong gustong buhaton ug sa gimando sa madaogdaogong katilingban nga buhaton nato!
Bisan pa sa mga teoriya bahin sa tanlag, kasagaran ang mga tawo nakigbisog sa mga ginikanan, mga pamilya, ug tibuok nga mga katilingban tungod kay ang ilang tanlag nagsulti kanila nga buhaton kana. Ang uban andam gani nga mosakripisyo sa ilang kinabuhi alang sa tanlag! Ug bisan pa sa dagkong mga kalainan taliwala sa mga kultura sa kalibotan, ang maong mga binuhatan sama sa pagbuno, pangawat, panapaw, pamakak, ug pag-unay gilantaw nga sayop halos sa tibuok kalibotan. Dili ba kini nagpamatuod nga ang tanlag maoy kinaiyanhon, dala-sa-pagkatawo?
Tanlag—Ang Panglantaw sa Bibliya
Ang tinuod nga awtoridad bahin niining ulohana mao si Jehova nga Diyos. Kon buot hunahunaon, “siya [ang Diyos] mao ang nagbuhat kanato, ug dili kita sa atong kaugalingon.” (Salmo 100:3) Siya bug-os nga nakasabot sa atong pagkagama. Ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya, nagpatin-aw nga ang tawo gihimo sa “dagway” sa Diyos. (Genesis 1:26) Ang tawo gilalang uban sa pagsabot kon unsay matarong ug daotan; sukad sa sinugdan, ang tanlag maoy kinaiyanhong bahin sa kinaiyahan sa tawo.—Itandi ang Genesis 2:16, 17.
Si apostol Pablo nagpalig-on niini diha sa iyang sulat ngadto sa mga taga-Roma, nga nagsulat: “Dihang ang katawhan sa kanasoran nga walay balaod [sa Diyos] nagabuhat nga kinaiyanhon sa mga butang sa balaod, kining mga tawhana, bisan tuod walay balaod, maoy balaod ngadto sa ilang kaugalingon. Sila mao mismo ang nagapasundayag sa mga butang labot sa balaod nga nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, samtang ang ilang tanlag nagapanaksi duyog kanila ug, tali sa ilang kaugalingong mga panghunahuna, sila ginasumbong o gani ginapalingkawas.” (Roma 2:14, 15) Matikdi nga daghan nga wala matutoa ilalom sa diyosnong Balaod nga gihatag ngadto sa mga Hudiyo nagsunod gihapon sa pipila sa mga prinsipyo sa balaod sa Diyos, dili gumikan sa pagpit-os sa katilingban, kondili sa “kinaiyanhon”!
Nan, inay mahimong kabug-at, ang tanlag maoy gasa sa Diyos, usa ka kaayohan. Itugot ta, makapasubo kini kanato. Apan sa dihang sundon sa tukmang paagi, kana magganti usab kanato ug pagbati sa halalom nga katagbawan ug kalinaw sa kahiladman. Kini makagiya, manalipod, ug makapalihok kanato. Ang The Interpreter’s Bible nagkomento: “Ang mental ug emosyonal nga kahimsog matipigan lamang samtang ang indibiduwal maningkamot sa pagtak-op sa kal-ang tali sa kon unsay iyang gibuhat ug kon unsay iyang gibati nga angayng buhaton.” Sa unsang paagi ang usa magtak-op sa kal-ang? Posible ba ang paghulma ug pagbansay sa atong tanlag? Kining mga pangutanaha pagakonsiderahon sa mosunod nga artikulo.