Kanunay ba Natong Kinahanglanon ang mga Kasundalohan?
NAGAMIT sa mga kasundalohan ang dakong bahin sa kahinguhaan sa tawo ug gidaot pag-ayo ang kalipay sa tawo. Busa ang ubang mga tawo naghunahuna, ‘Makab-ot pa kaha sa katawhan ang matang sa kasegurohan sa kalibotan nga maghatag ug higayon sa pagbungkag sa mga kasundalohan?’ Karon nga ang mga hinagiban sa tiningob nga paglaglag magpaposible nga mapuo ang tanang kinabuhi, kinahanglang tagdon ang pangutana. Unsa ka realistiko nga maglaom sa usa ka kalibotan nga walay kasundalohan?
Daghang hitabo sa nangagi ang nagpamatuod nga sa dihang ang maayong internasyonal nga relasyon magpatunghag pagsalig, mahimong mosangpot kini sa pagkunhod sa armas. Ang naandang kamahigalaon tali sa Canada ug Tinipong Bansa, pananglitan, nagkahulogan nga ang ilang 5,000 kilometros nga utlanan wala panalipdi sa mga kasundalohan sulod sa kapin sa usa ug tunga ka siglo. Ang Norway ug Sweden nakakab-ot sa samang kasabotan, maingon man usab ang daghang ubang nasod. Ang panag-uyon ba tali sa tanang nasod mosangpot sa kalibotan nga walay kasundalohan? Tungod sa makalilisang nga mga hitabo sa Gubat sa Kalibotan I, ang ideya nakabaton ug wala-hitupnging popularidad.
Sa dihang ang pakigdait gihimo niadtong 1918, usa sa mga katuyoan sa tratado sa kalinaw sa Versailles mao ang “paghimong posible sa pagsugod sa katibuk-ang paglimite sa mga armas sa tanang nasod.” Sa misunod nga katuigan, ang pagkamalinawon nahimong popular. Ang pipila ka tigpasiugda sa kalinaw nangagpas nga ang gubat mao ang kinangil-arang butang nga mahitabo sa usa ka nasod ug busa mas grabe kay sa pag-antos ug kaparotan. Ang mga supak sa pagkamalinawon wala mouyon, nagpunting nga latas sa kasiglohan, ang mga Hudiyo sa daghang dapit misukol ug diyutay sa mga manunulong ginamit ang mga armas, apan nagpadayon ang pintas nga mga paningkamot sa pagpapha kanila. Ang mga Aprikano diyutay rag kahigayonan sa pagsukol niadtong nagdala kanila sa kayutaan sa Amerika ingong mga ulipon, bisan pa niana sila pintas nga gimaltratar sulod sa kasiglohan.
Apan, sa pagbuto sa Gubat sa Kalibotan II daghang tigpasiugda sa kalinaw nanghinapos nga ang mga nasod nagkinahanglag panalipod. Busa sa dihang ang Hiniusang Kanasoran gitukod human sa Gubat sa Kalibotan II, wala kaayo gipasiugda ang pagkunhod sa armas ug gipasiugda pag-ayo ang internasyonal nga pagtambayayongay sa pagsanta sa pagpanulong. Ang mga membro naglaom nga sa ingon ang kasegurohan nga itagana maghatag sa mga nasod ug pagsalig sa pagkunhod sa armas.
Ang laing suliran nagkaanam ka tataw. Kasagaran ang mga paningkamot sa usa ka nasod nga himoon ang kaugalingon nga luwas magpabati sa iyang silingan nga dili luwas. Kining sunodsunod nga mga suliran motultol sa pagpadaghanay ug armas. Apan ning bag-o pa kaayo, ang miarang-arang nga relasyon tali sa dagkong mga nasod nagpalig-on sa paglaom sa pagkunhod sa armas. Apan, sukad niadto ang Gubat sa Gulpo ug ang mga kasamok sa kanhing Yugoslavia nagpusgay sa paglaom sa daghan nga makunhoran ang armas. Mga lima ka tuig kanhi, ang magasing Time mikomento: “Bisan tuod ang bugnawng gubat natapos na, ang kalibotan nahimong labi pa, inay momenos, ka peligrosong dapit.”
Tinguha Alang sa Tibuok-Yutang “Polis”
Daghang tigpaniid nanghinapos nga ang katawhan nagkinahanglan ug usa ka awtoridad sa kalibotan nga adunay kasundalohang may igong gahom sa pagpanalipod sa tanan. Sanglit ang organisasyon sa Hiniusang Kanasoran ni ang pangunang militaryong mga gahom sa kalibotan dili makahimo niini, ang uban mibati nga gamay ra ang paglaom alang sa umaabot. Apan kon imong dawaton ang Bibliya ingong Pulong sa Diyos, tingali maghunahuna ka kon ang Labing Gamhanang Diyos magtagbaw ba niining dinaliang panginahanglan.
Ang Usa ba nga gitawag sa Bibliya nga “Diyos sa gugma ug sa pakigdait” mogamit sa militaryong kusog aron sa pagpatuman sa hustisya? Kon mao, unsang kasundalohana? Daghan sa mga kasundalohan karon nag-angkong gipaluyohan sa Diyos, apan nagatuman ba gayod sila sa kabubut-on sa Diyos? O ang Diyos ba adunay laing paagi sa pagsalga ug pagtagana sa kalinaw ug kasegurohan?—2 Corinto 13:11.
Ang gibuhat sa Labing Gamhanang Diyos sa unang rebelyon mao ang pagpalagpot kang Adan ug Eva gikan sa Eden ug pagpahiluna ug mga kerubin aron dili sila mamalik. Gipahibalo usab niya ang iyang katuyoan sa pagbungkag sa tanang rebelyon batok sa iyang pagkasoberano. (Genesis 3:15) Maglangkit kaha kana sa paggamit sa Diyos ug kasundalohan?
Ang Bibliya nagtug-an bahin sa mga okasyon sa dihang ang Diyos naggamit ug mga kasundalohan sa pagpatuman sa iyang mga paghukom. Pananglitan, ang mga gingharian sa yuta sa Canaan nagbatasan sa seksuwal nga relasyon uban sa mga mananap, paghalad ug bata, ug sadistikong pakiggubat. Gisugo sa Diyos ang ilang bug-os nga kalaglagan ug gigamit ang kasundalohan ni Josue aron sa pagpatuman sa hukom. (Deuteronomio 7:1, 2) Sa susama, ang kasundalohan ni Haring David nagpatuman sa paghukom sa Diyos batok sa mga Filistehanon ingong pananglitan kon sa unsang paagi laglagon sa Diyos ang tanang pagkadaotan sa iyang kataposang adlaw sa paghukom.
Kadtong mga hitaboa matulon-anon. Gipasundayag ni Jehova nga iyang magamit ang kasundalohan aron hatagag kasegurohan ang katawhan. Sa pagkatinuod, si Jehova adunay talagsaong matang sa kasundalohan nga mobungkag sa rebelyon batok sa iyang pagmando nga milukop sa tibuok uniberso.
“Jehova sa mga Kasundalohan”
Ang Bibliya naggamit sa ekspresyong “Jehova sa mga kasundalohan” kapin sa 250 ka beses. Ang ekspresyon lintunganayng nagtumong sa posisyon sa Diyos ingong komandante sa dakong puwersa sa mga manulonda. Sa usa ka okasyon ang propetang si Micaias miingon sa mga Haring Ahab ug Jehosapat: “Nakita ko gayod si Jehova nga nagalingkod sa iyang trono ug ang tanang kasundalohan sa kalangitan nanagtindog tupad kaniya, sa iyang tuo ug sa iyang wala.” (1 Hari 22:19) Ang panon sa mga manulonda maoy gitumong dinhi. Gigamit ni Jehova kining maong mga kasundalohan sa pagpanalipod sa iyang katawhan. Sa dihang ang siyudad sa Dotan gilikosan, ang sulugoon ni Eliseo nawad-ag paglaom. Apan, aron pasaligan siya pag-usab, gihatagan siya sa Diyos ug milagrosong panan-awon sa iyang panon sa espiritung mga linalang. “Gibuka ni Jehova ang mga mata sa iyang sulugoon, mao nga siya nakakita; ug, tan-awa! ang bukid napuno sa mga kabayo ug mga karong iggugubat nga kalayo.”—2 Hari 6:15-17.
Ang mao bang mga hitabo nagkahulogan nga ang Diyos nagpaluyo sa mga kasundalohan karon? Ang pipila ka kasundalohan sa Kakristiyanohan moangkon tingali nga mga kasundalohan sa Diyos. Daghan ang naghangyo sa mga klerigo sa pagbendisyon kanila. Apan ang mga kasundalohan sa Kakristiyanohan kasagaran mag-awayay sa usag usa, batok sa isigkamagtutuo. Ang duha ka gubat sa kalibotan niining sigloha nagsugod tali sa kasundalohan nga nag-angkong Kristohanon. Dili mahimong pagbuot kini sa Diyos. (1 Juan 4:20) Bisan tuod ang maong militaryong mga puwersa moangkon tingali nga sila nakig-away alang sa kalinaw, gisugo ba ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa pag-organisar sa maong mga kasundalohan sa pagsulay nga pugngan ang pagtugaw sa kalinaw sa kalibotan?
Usa ka panagbingkil ang nahitabo sa dihang ang armadong magubtanong panon midakop kang Jesus diha sa usa ka tanaman diin siya nag-ampo uban sa iyang mga tinun-an. Usa sa mga tinun-an mitigbas sa usa ka tawo diha sa panon pinaagi sa espada. Gigamit ni Jesus ang okasyon sa pagpatin-aw sa usa ka hinungdanong prinsipyo. Siya miingon: “Ibalik ang imong espada sa nahimutangan niini, kay ang tanang mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada. O nagahunahuna ba kamo nga dili ako makapangamuyo sa akong Amahan sa paghatag kanako niining yugtoa ug labaw sa napulog-duha ka lehiyon nga mga anghel?” Si Jesus adunay daghang kasundalohan ubos sa iyang pagmando, apan si Pedro wala reklutaha ingong sundalo niana, ni si bisan kinsang tawo. Hinunoa, si Pedro ug ang ubang sumusunod ni Jesus gitawag ingong “mga mangingisda ug mga tawo.” (Mateo 4:19; 26:47-53) Pipila ka oras sa ulahi, gitin-aw ni Jesus ang kahimtang ngadto kang Pilato. Siya miingon: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana. Kon ang akong gingharian bahin pa niining kalibotana, ang akong mga tig-alagad makig-away unta aron dili ako ikatugyan ngadto sa mga Judio. Apan, ingong mao, ang akong gingharian dili gikan niini nga tinubdan.” (Juan 18:36) Dili sama sa gingharian ni David nga gitukod sa yuta, ang Gingharian nga gihatag sa Diyos kang Jesus atua sa langit ug magpahinabog pakigdait sa yuta.
Mga Kasundalohan sa Diyos Makiggubat
Ang kasundalohan sa Diyos sa dili madugay molihok na. Sa pagbatbat sa sambunot nga mahitabo sa unahan, ang Pinadayag nagtawag kang Jesus nga “Ang Pulong sa Diyos.” Atong mabasa: “Ang kasundalohan nga didto sa langit nagsunod kaniya diha sa puting mga kabayo, ug sila sinul-oban sa puti, hinlo, pino nga lino. Ug gikan sa iyang baba dihay nagagula nga usa ka mahait taas nga espada, aron iyang hampakon ang kanasoran pinaagi niini.” Ang Bibliya nag-ingon nga kining maong panagsangka moresulta sa kalaglagan sa “mga hari sa yuta ug sa ilang kasundalohan.” Mahitungod sa uban nga mapakyas sa pagpasundayag sa ilang pagkamaunongon sa Diyos, ang tagna midugang: “Ang mga nahibilin gipamatay pinaagi sa taas nga espada sa usa nga naglingkod sa kabayo.” Bisan si Satanas nga Yawa pagagaposon. Kini sa pagkatinuod magpahinabog kalinaw sa kalibotan nga walay kasundalohan.—Pinadayag 19:11-21; 20:1-3.
Handurawa ang Kalibotan nga Walay Gubat
Mahanduraw ba nimo ang kalibotan nga luwas kaayo nga dili kinahanglanon ang mga kasundalohan? Usa ka salmo sa Bibliya nag-ingon: “Umari, kamong katawhan, tan-awa ang kalihokan ni Jehova, kon sa unsang paagi gipahinabo niya ang katingalahang mga hitabo sa yuta. Gipahunong niya ang mga gubat hangtod sa kinatumyan sa yuta.”—Salmo 46:8, 9.
Pagkamakapahupay niini! Handurawa ang mga posibilidad alang sa tawhanong katilingban nga gipagawas sa kataposan gikan sa makadaot nga kabug-at sa pagbayad alang sa mga kasundalohan ug sa ilang kasangkapan! Ang mga tawo maggamit na sa ilang kusog sa pagpauswag sa mga kahimtang sa pagkinabuhi sa tanan, sa paghinlo sa yuta ug pagtanom pag-usab niini. Aduna unyay bag-ong mga kahigayonan sa pag-imbento sa mga butang nga tinuod nga kapuslan sa katawhan.
Kining maong saad aduna unyay tibuok-yutang katumanan: “Dili na madunggan pa ang kapintasan diha sa imong yuta, ang kalaglagan ni kasub-anan sulod sa imong mga utlanan.” (Isaias 60:18) Dili na gayod mangalagiw gikan sa mga dapit nga may gubat ang minilyong walay-paglaom nga mga kagiw, nga napugos pagbiya sa ilang mga balay ug propiedad aron mopuyo sa mga kampo sa kaalaotan. Dili na gayod magbalata ang mga tawo tungod sa mga minahal nga gipamatay o nangabaldado sa mga panagbangi tali sa mga nasod. Ang langitnong Hari ni Jehova magpahinabo ug dumalayong pakigdait sa kalibotan. “Sa iyang mga adlaw ang matarong molambo, ug ang kadagaya sa pakigdait hangtod nga mahanaw ang bulan. Gikan sa pagdaogdaog ug gikan sa kapintasan pagaluwason niya ang ilang kalag.”—Salmo 72:7, 14.
Mas maanindot pa ang kinabuhi unya taliwala sa katawhan nga nakakat-on dili sa pagdumot kondili sa pagsundog sa mga paagi sa Diyos sa gugma. Ang Pulong sa Diyos nagtagna: “Dili nila pagadaoton ni pagagub-on ang tibuok ko nga balaang bukid; tungod kay ang yuta mapuno gayod sa kahibalo ni Jehova ingon sa katubigan nga nagatabon sa dagat.” Sama unya sa unsa ang mabuhi taliwala sa katawhan nga nakaila ug nahigugma kang Jehova? Ang mao gihapong basahon nagtagna: “Ang buhat sa pagkamatarong mahimo gayong pakigdait; ug ang pag-alagad sa tinuod nga pagkamatarong, kahilom ug kasegurohan sa panahong walay tino. Ug ang akong katawhan magapuyo gayod sa malinawong puloy-anang dapit ug sa mga puy-anan nga tugob sa pagsalig ug sa wala-matugaw nga mga pahulayang dapit.”—Isaias 11:9; 32:17, 18.
Ang katawhan kansang pagtuo nagsukad diha sa kahibalo sa Bibliya nakasabot nga ang mga kasundalohan sa Diyos andam na aron sa paghinlo sa yuta sa tanang kaaway sa pakigdait. Kining kahibaloa naghatag kanila ug pagsalig sa pagpadapat sa giingon sa Bibliya nga “kinahanglang mahitabo sa ulahing mga adlaw.” Nga mao: “Ang ilang mga espada himoong mga punta sa daro ug ang ilang mga bangkaw himoong mga galab. Ang nasod dili mobakyaw ug espada batok sa laing nasod, ni makakat-on pa sila mahitungod sa gubat.”—Isaias 2:2-4.
Ang katawhan gikan sa daghang nasod nga nahimong mga Saksi ni Jehova naglikay na sa ‘pagkakat-on mahitungod sa gubat.’ Gibutang nila ang ilang pagsalig sa panalipod sa langitnong mga kasundalohan sa Diyos. Pinaagi sa pagtuon sa Bibliya uban kanila, ikaw usab makaugmad sa samang pagsalig.
[Picture Credit Line sa panid 28]
Letrato sa U.S. National Archives