Unsang Kaugmaon ang Buot Nimo Alang sa Imong mga Anak?

GIISIP mo ba ang imong mga anak ingong panulondon nga bililhon kaayo? (Salmo 127:3) O giisip ba nimo ang pagmatuto kanila ingong kabug-at sa pinansiyal nga walay garantiyang kalamposan? Imbes mokita ug salapi, ang pagmatuto sa kabataan mokostar ug salapi hangtod nga makasustento na sila sa ilang kaugalingon. Maingon nga ang pagdumala ug napanunod nga bahandi nagkinahanglag maayong pagplano, mao usab ang malamposong pagkaginikanan.

Ang matinagdanong mga ginikanan buot mohatag sa ilang mga anak ug maayong sinugdanan sa kinabuhi. Bisan tuod ang daotan ug makapasubo kaayo nga mga butang mahitabo tingali niining kalibotana, ang mga ginikanan dakog mahimo sa pagpanalipod sa ilang mga anak. Tagda ang kaso ni Werner ug Eva, nga gihisgotan sa nag-unang artikulo.a

Sa Dihang ang mga Ginikanan Nagatagad Gayod

Si Werner nagtaho nga inay dili-manumbaling, ang iyang mga ginikanan nagpakitag tinuod nga interes sa nagakahitabo sa eskuylahan. “Giapresyar ko pag-ayo ang praktikal nga mga sugyot nga gihatag nila kanako, ug akong gibati nga sila may pagtagad kanako ug nagpaluyo kanako. Ingong mga ginikanan, sila lig-on kaayo, apan ako nahibalo nga sila maoy akong tinuod nga mga higala.” Ug sa dihang si Eva napikal pag-ayo gumikan sa iyang asaynment sa eskuylahan nga siya naguol pag-ayo ug dili-makatulog, ang iyang mga ginikanan, si Francisco ug Inez, migugol usab ug daghang panahon sa pagpakigsulti kaniya ug pagtabang kaniya nga maulian sa mental ug espirituwal nga katimbang.

Sa unsang paagi naningkamot si Francisco ug Inez sa pagpanalipod sa ilang mga anak ug pag-andam kanila alang sa kinabuhi ingong hamtong? Aw, sukad sa pagkamasuso pa sa mga bata, kining mahigugmaong mga ginikanan kanunayng nag-apil kanila diha sa ilang adlaw-adlawng kalihokan. Inay makighugoyhugoy lamang sa ilang hamtong nga mga higala, giuban kanunay ni Inez ug Francisco ang mga anak bisan asa sila mangadto. Ingong mahigugmaong mga ginikanan, gihatagan usab nila ang ilang anak nga lalaki ug babaye ug hustong giya. Matod ni Inez: “Amo silang gitudloan sa pag-atiman sa balay, sa pagdaginot, ug sa pag-atiman sa ilang kaugalingong mga sinina. Ug among gitabangan ang matag usa kanila sa pagpili ug usa ka propesyon ug pagtimbang sa ilang mga responsibilidad uban sa espirituwal nga mga intereses.”

Pagkahinungdanon nga masinati ang imong mga anak ug magtagana ug ginikananong giya! Susihon nato ang tulo ka dapit diin mahimo nimo kining buhaton: (1) Tabangi ang imong mga anak sa pagpili ug angayang matang sa sekular nga trabaho; (2) andama sila sa pagsagubang sa emosyonal nga kapit-os diha sa eskuylahan ug sa trabahoan; (3) ipakita kanila kon sa unsang paagi matagbaw ang ilang espirituwal nga mga panginahanglan.

Tabangi Sila sa Pagpili ug Angayan nga Trabaho

Sanglit ang sekular nga trabaho sa usa ka tawo dili lamang mag-apektar sa iyang pinansiyal nga kahimtang kondili mogugol ug dakong bahin sa iyang panahon, ang maayong pagkaginikanan naglakip sa pagkonsiderar sa mga intereses ug mga katakos sa matag bata. Sanglit walay matanlagong indibiduwal nga buot nga magpabug-at sa uban, ang mga ginikanan kinahanglang ugdang nga maghunahuna kon sa unsang paagi maandam ang ilang anak sa pagsustento sa iyang kaugalingon ug sa usa ka pamilya. Kinahanglan bang makakat-on ug trabaho ang imong anak nga lalaki ug babaye aron makabaton ug arang-arang nga panginabuhi? Ingong tinuod nga matinagdanong ginikanan, himoa ang mapinadayonong mga paningkamot sa pagtabang sa imong anak sa pag-ugmad sa mga hiyas sama sa tinguha sa pagtrabahong makugihon, pagkaandam sa pagkat-on, ug sa katakos sa pagpakighigala sa uban.

Tagda si Nicole. Siya miingon: “Ang akong mga ginikanan nagpatrabaho kanako uban kanila sa ilang negosyo sa pagpanghinlo. Sila nagsugyot nga mohatag ako ug porsiyento sa akong kita ngadto sa mga galastohan sa panimalay ug tipigan ang nahibilin aron akong magasto o matigom. Kini naghatag kanako ug dulot nga pagbati sa responsibilidad nga napamatud-ang hinungdanon kaayo sa ulahing bahin sa kinabuhi.”

Ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya, wala magtino kon unsang matanga sa sekular nga trabaho ang kinahanglang pilion sa usa ka tawo. Apan nagtagana kini ug maayong mga lagda. Pananglitan, si apostol Pablo miingon: “Kon adunay dili buot motrabaho, ayaw usab siya pakan-a.” Sa pagsulat sa mga Kristohanon sa Tesalonica, miingon usab siya: “Kami nakadungog nga adunay pipilang nagalakaw nga badlonganon taliwala kaninyo, nga wala gayod managtrabaho apan nagapanginlabot sa unsay wala silay labot. Sa maong mga tawo kami maghatag sa sugo ug sa maawhagong tambag diha sa Ginoong Jesu-Kristo nga pinaagi sa pagtrabaho nga may kalinaw sila magakaon ug kalan-on nga ila mismong gihagoan.”​—2 Tesalonica 3:​10-12.

Bisan pa niana, ang pagpanarbaho ug pagpangitag kuwarta dili maoy panguna sa kinabuhi. Ngadtongadto, kadtong mga ambisyoso kaayo lagmit mahimong diskontento ug makakaplag tingali nga sila “naghakop sa hangin.” (Ecclesiastes 1:14) Inay awhagon ang ilang mga anak sa pagtinguha nga mahimong inila ug mauswagon, maayong tabangan sila sa mga ginikanan nga masabtan ang kaalam sa dinasig sa Diyos nga mga pulong ni apostol Juan: “Ayaw ninyo higugmaa ang kalibotan o ang mga butang nga anaa sa kalibotan. Kon ang usa nagahigugma sa kalibotan, ang gugma sa Amahan wala diha kaniya; tungod kay ang tanang butang nga anaa sa kalibotan​—ang tinguha sa unod ug ang tinguha sa mga mata ug ang mapagawalong pagpasundayag sa kahinguhaan sa kinabuhi sa usa​—wala magagikan sa Amahan, kondili nagagikan sa kalibotan. Labot pa, ang kalibotan nagataliwan maingon man ang tinguha niini, apan siya nga nagabuhat sa kabubut-on sa Diyos magapabilin hangtod sa hangtod.”​—1 Juan 2:​15-17.

Sa Unsang Paagi Matagbaw Nimo ang Ilang Emosyonal nga mga Panginahanglan?

Ingong ginikanan, nganong dili manig-ingon sa usa ka tigbansay sa mga atleta? Dili lamang siya magtumong sa pagtagad sa pag-ugmad diha sa mga atleta nga iyang giatiman sa pisikal nga kapasidad sa pagdagan ug kusog o paglukso ug layo. Lagmit, maningkamot usab siya sa pagtabang kanila sa pagbuntog sa bisan unsang negatibong tinamdan, sa ingon nagpalig-on sa ilang emosyon. Sa imong kaso, sa unsang paagi nimo madasig, mapalig-on, ug mapalihok ang imong mga anak?

Tagda si Rogério, usa ka 13-anyos nga batan-on. Gawas pa sa pangsulod nga kasamok ingong resulta sa mga kausaban sa lawas, siya nakasinati ug emosyonal nga kapit-os tungod sa kawalay-panaghiusa sa ginikanan ug kakulang sa pagtagad. Unsay mahimo alang sa mga batan-on nga sama kaniya? Bisan tuod imposible nga panalipdan ang imong mga anak gikan sa tanang kabalaka ug daotang mga impluwensiya, ayaw paglunga sa imong papel ingong ginikanan. Nga dili sobra ka mapanalipdanon, disiplinaha ang imong anak uban ang pagkamasinaboton, nga kanunayng hinumdoman nga talagsaon ang matag bata. Pinaagi sa pagpakita ug kalulot ug gugma, dako kag mahimo sa pagpabati sa usa ka batan-on nga masaligon. Mopugong usab kini kaniya sa pagtubo nga kulang sa pagsalig ug pagtahod sa kaugalingon.

Bisan unsa pa ka malamposon ang imong kaugalingong mga ginikanan sa pagtagbaw sa imong emosyonal nga mga panginahanglan, tulo ka butang ang makatabang kanimo nga molampos ingong tinuod nga matinabangong ginikanan: (1) Likayi ang sobrang pagkalinga sa imong kaugalingong kalisdanan nga dili nimo panumbalingon ang daw gagmayng mga suliran sa imong mga anak; (2) paningkamoting mabatonan ang makapahimuot ug makahuloganong adlaw-adlawng pagpakigsulti kanila; (3) ipasiugda ang positibong tinamdan bahin sa kon unsaon pagsulbad ang mga suliran ug kon unsaon pagpakiglabot sa mga tawo.

Nahinumdom sa mga tuig nga tin-edyer pa siya, si Birgit miingon: “Kinahanglang makat-onan nako nga dili nimo mausab ang mga tawo ngadto sa kon unsay gusto nimong mahimo sila. Ang akong inahan nangatarongan kanako nga kon may makita akong mga hiyas sa uban nga dili nako maangayan, ang akong mahimo mao ang paglikay nga mahisama kanila. Miingon usab siya nga ang kinamaayohang panahon sa pag-usab sa akong pamatasan maoy samtang bata pa ako.”

Bisan pa niana, ang imong mga anak nagkinahanglag labaw pa kay sa usa ka trabaho ug emosyonal nga kalig-on. Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Giisip ko ba ang pagkaginikanan ingong hinatag-sa-Diyos nga responsibilidad?’ Kon mao, buot nimong atimanon ang espirituwal nga mga panginahanglan sa imong mga anak.

Mga Paagi sa Pagtagbaw sa Ilang Espirituwal nga mga Panginahanglan

Sa iyang Wali sa Bukid, si Jesu-Kristo miingon: “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan, sanglit ilaha ang gingharian sa mga langit.” (Mateo 5:3) Unsay nalangkit sa pagtagbaw sa espirituwal nga mga panginahanglan? Ang mga anak makabenepisyo ug dako sa dihang ang mga ginikanan magpakita ug maayong panig-ingnan sa pagpasundayag ug pagtuo kang Jehova nga Diyos. Misulat si apostol Pablo: “Kon walay pagtuo imposible sa pagpahimuot pag-ayo [sa Diyos], kay siya nga nagaduol sa Diyos kinahanglang motuo nga siya mao ug nga siya maoy tigganti sa mga matinuorong nagapangita kaniya.” (Hebreohanon 11:6) Apan, aron makabaton ug tinuod nga kahulogan ang pagtuo, gikinahanglan ang pag-ampo. (Roma 12:12) Kon imong ilhon ang imong kaugalingong espirituwal nga panginahanglan, mangayo ka ug giya gikan sa Diyos, ingon sa gibuhat sa amahan sa bata nga nahimong iladong Maghuhukom Samson sa Israel. (Maghuhukom 13:8) Dili ka lamang mag-ampo kondili modangop usab sa inspiradong Pulong sa Diyos, ang Bibliya, alang sa tabang.​—2 Timoteo 3:​16, 17.b

Bisan pa sa tanang paghago nga nalangkit sa pagtaganag maayong giya, emosyonal nga pagpaluyo, ug espirituwal nga tabang, ang pagkaginikanan mahimong magantihon. Usa ka amahan nga may duha ka anak sa Brazil mikomento: “Dili gani nako mahanduraw nga wala ang akong mga anak. Daghan kaayong maayong mga butang nga among ikapaambit kanila.” Sa pagpatin-aw kon nganong maayo ra ang kahimtang sa mga anak, ang inahan midugang: “Kanunay kaming magkauban, ug naningkamot kami sa paghimo sa mga butang nga masadya ug malipayon. Ug, labing hinungdanon, kanunay kaming mag-ampo alang sa mga bata.”

Si Priscilla nahinumdom sa gugma ug pailob nga gipakita sa iyang mga ginikanan kaniya kon may suliran. “Sila mao ang akong tinuod nga mga higala ug nagtabang kanako sa tanang butang,” siya miingon. “Ingong bata, gibati ko gayod nga ako gitratar samag ‘usa ka panulondon gikan kang Jehova.’” (Salmo 127:3) Sama sa ubang mga ginikanan, nganong dili mag-eskedyul ug panahon uban sa imong mga anak aron mabasa ninyo ang Bibliya ug Kristohanong mga publikasyon nga magkauban? Ang pagkonsiderar sa mga asoy ug mga prinsipyo sa Bibliya diha sa positibong atmospera makatabang sa imong mga anak nga magmasaligon ug makabaton ug tinuod nga paglaom alang sa umaabot.

Sa Dihang ang Tanang Kabataan Mahimong Luwas

Bisan tuod morag dulom ang umaabot alang sa daghang kabataan karong adlawa, ang Pulong sa Diyos nagpasalig nga ang yuta sa dili madugay mahimong luwas nga pinuy-anan alang sa katawhan. Handurawa ang panahon sa gisaad nga bag-ong kalibotan sa Diyos sa dihang ang mga ginikanan dili na kinahanglang mabalaka sa kahilwas sa ilang mga anak! (2 Pedro 3:13) Sulayi sa paghanduraw ang dakong katumanan niining tagnaa: “Ang lobo mopuyo sa makadiyot uban sa laking karnero, ug ang leopardo mismo mohigda uban sa nating kanding, ug ang nating baka ug ang balhiboong nating leyon ug ang linaming nga mananap mag-ipon; ug ang usa ka bata nga gamay magamando kanila.” (Isaias 11:6) Bisan karong adlawa, ang espirituwal nga kasegurohan nga gibatbat niining mga pulonga dunay mahulagwayong katumanan taliwala niadtong nag-alagad kang Jehova. Sa ilang taliwala, bation nimo ang mahigugmaong pagtagad sa Diyos. Kon magpasundayag ka ug gugma alang sa Diyos, makaseguro ka nga siya makasabot sa imong mga pagbati ingong ginikanan ug motabang kanimo sa pagsagubang sa mga kabalaka ug mga pagsulay nga mahimong masagubang nimo. Tun-i ang iyang Pulong ug ibutang ang imong paglaom sa iyang Gingharian.

Tabangi ang imong mga anak kon unsaon pagbaton ug walay-kataposang kinabuhi pinaagi sa pagpakita ug maayong panig-ingnan. Kon modangop ka kang Jehova nga Diyos, ang imong kaugmaon ug nianang sa imong mga anak mas labaw pa sa tanan nimong gidahom. Mabatonan nimo ang mao gihapong pagsalig nga nabatonan sa salmista nga miawit: “Magkalipay kang Jehova, ug siya magahatag kanimo sa mga tinguha sa imong kasingkasing.”​—Salmo 37:4.

[Mga footnote]