Si Jehova Nag-andam sa Dalan

“Kining maayong balita sa gingharian igawali.”​—MATEO 24:14.

1. Unsay nalampos sa buluhaton sa pagsangyaw sa una ug ika-20ng mga siglo?

TUNGOD kay si Jehova maoy Diyos sa gugma, iyang kabubut-on nga “ang tanang matang sa mga tawo maluwas ug makadangat sa tukmang kahibalo sa kamatuoran.” (1 Timoteo 2:4) Nagkinahanglan kinig usa ka internasyonal nga kampanya sa pagsangyaw ug pagpanudlo. Sa unang siglo, kining maong pagsangyaw naghimo sa Kristohanong kongregasyon nga “usa ka haligi ug tukod sa kamatuoran.” (1 Timoteo 3:15) Human niadto miabot ang hataas nga yugto sa apostasya nga tungod niana ang kahayag sa kamatuoran mingiob. Sa bag-ohayng kapanahonan, sulod sa “panahon sa kataposan,” ang “matuod nga kahibalo” midagaya na usab, nga nagdalag gipasukad-sa-Bibliya nga paglaom sa walay-kataposang kaluwasan alang sa minilyon.​—Daniel 12:4.

2. Unsay nahimo ni Jehova kon bahin sa kalihokan sa pagsangyaw?

² Bisan pa sa way-hunong nga paningkamot ni Satanas nga pakyason ang katuyoan sa Diyos, ang kalihokan sa pagsangyaw sa una ug ika-20ng mga siglo sa katingalahan milampos. Kini magpahinumdom sa tagna ni Isaias. Mahitungod sa pagbalik sa Hudiyong mga destiyero ngadto sa Juda sa ikaunom nga siglo W.K.P., si Isaias misulat: “Ipataas ang matag walog, ug ang matag bukid ug bungtod ipaubos. Ug ang bungtoron nga yuta mahimo gayong patag nga yuta, ug ang gansangong yuta usa ka patag sa walog.” (Isaias 40:4) Si Jehova nag-andam usab ug naghapsay sa dalan alang sa dagkong mga kampanya sa pagsangyaw sa una ug ika-20ng mga siglo.

3. Sa unsang mga paagi si Jehova makatuman sa iyang mga katuyoan?

³ Wala kini magpasabot nga si Jehova direktang nag-impluwensiya sa matag panghitabo sa yuta aron pauswagon ang pagsangyaw sa maayong balita; ni nagpasabot kini nga si Jehova mogamit sa iyang abanteng kahibalo aron sa tukma masayran ang tanan nga mahitabo. Itugot ta, siya makaarang sa pagkakita daan ug paghulma sa umaabot nga mga panghitabo. (Isaias 46:9-11) Apan siya makasanong usab ngadto sa mga panghitabo samtang magkahitabo kana. Sama sa usa ka hanas nga magbalantay nga nasayod kon unsaon pagdumala ug pagpanalipod sa iyang panon sa kahayopan, si Jehova magagiya sa iyang katawhan. Siya magagiya kanila ngadto sa kaluwasan, nga manalipod sa ilang espirituwalidad ug magdasig kanila nga pahimuslan ang mga kahimtang ug mga panghitabo nga mopausbaw sa malamposong pagsangyaw sa maayong balita sa tibuok kalibotan.​—Salmo 23:1-4.

Usa ka Lisod nga Tinudlong Buluhaton

4, 5. Nganong ang buluhaton sa pagsangyaw sa maayong balita usa ka mahagitong tinudlong buluhaton?

⁴ Sama sa pagtukod sa arka sa adlaw ni Noe, ang buluhaton sa pagsangyaw sa Gingharian maoy labihan ka dakong proyekto​—sa unang siglo ug sa modernong panahon. Ang tahas nga ipaabot ang bisan unsang mensahe sa tanang katawhan malisod gani, apan kining tahasa ilabinang mahagiton. Sa unang siglo, ang mga tinun-an diyutay lamang. Ang ilang Pangulo, si Jesus, gipapatay pa ingong maalsahon kono sa kagamhanan. Nakasukad na pag-ayo ang Hudiyonhong relihiyon. Ang usa ka matahom nga templo nagbarog niadto sa Jerusalem. Ang dili-Hudiyonhong mga relihiyon sa dapit sa Mediteranyo nakasukad na usab pag-ayo, nga may mga templo ug mga saserdote. Sa susama, sa misugod ang “panahon sa kataposan” sa 1914, ang dinihogang mga Kristohanon diyutay ra, ug ang mga sumusunod sa ubang mga relihiyon nga nag-angkong nag-alagad sa Diyos daghan.​—Daniel 12:9.

⁵ Si Jesus nagpasidaan sa iyang mga sumusunod nga sila pagalutoson. Siya miingon: “Ang mga tawo magtugyan kaninyo sa kasakitan ug magpatay kaninyo, ug kamo mahimong mga dulumtanan sa tanang kanasoran gumikan sa akong ngalan.” (Mateo 24:9) Dugang nianang mga sulirana, ilabina sa “kataposang mga adlaw,” ang mga Kristohanon magkinabuhi taliwala sa “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1) Ang kadako sa buluhaton, ang pagkatino sa paglutos, ug ang kalisdanan sa kapanahonan naghimo sa buluhatong pagsangyaw nga mahagiton ug malisod. Gikinahanglan ang dakong pagtuo.

6. Unsang pasalig sa kalamposan ang gihatag ni Jehova sa iyang katawhan?

⁶ Bisan pag nasayod si Jehova nga aduna unyay mga kalisdanan, nasayod usab siya nga walay makapugong sa buluhaton. Ang kalamposan gitagna diha sa usa ka iladong tagna nga may tagsaong katumanan sa una ug sa ika-20ng mga siglo: “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta.”​—Mateo 24:14.

7. Unsa ka kaylap ang kalihokan sa pagsangyaw sa unang siglo?

⁷ Kay nahupngan sa pagtuo ug sa balaang espiritu, ang mga alagad sa Diyos sa unang siglo nanglakaw aron pagtuman sa ilang tinudlong buluhaton. Tungod kay si Jehova nag-uban man kanila, ilang nakab-ot ang kalamposan nga labaw kaayo sa ilang gidahom. Sa panahong si Pablo misulat ngadto sa mga taga-Colosas, mga 27 ka tuig human mamatay si Jesus, siya nakaingon nga ang maayong balita “gikawali diha sa tibuok kalalangan ilalom sa langit.” (Colosas 1:23) Sa susama, pagkatapos sa ika-20ng siglo, ang maayong balita ginawali na diha sa 233 ka nasod.

8. Ubos sa unsang mga kahimtang nga ang daghan midawat sa maayong balita? Paghatag ug mga pananglitan.

⁸ Minilyon ang midawat sa maayong balita sa bag-o pang mga dekada. Daghan midawat bisan ubos sa dili maayong mga kahimtang​—sa mga panahon sa gubat, pagdili, ug grabeng paglutos. Kana matuod usab sa unang siglo. Sa usa ka higayon si Pablo ug Silas mapintasong gipusposan sa mga bunal ug gibalhog sa bilanggoan. Pagkadili-angayang kahimtang aron paghimog mga tinun-an! Bisan pa niana, gigamit ni Jehova ang kahimtang aron paghimo gayod niana. Si Pablo ug Silas gipagawas, ug ang magbalantay sa bilanggoan uban ang iyang pamilya nahimong mga magtutuo. (Buhat 16:19-33) Ang maong mga kasinatian nagpakitang ang maayong balita dili mapahilom niadtong mosupak niini. (Isaias 54:17) Bisan pa niana, ang kasaysayan sa Kristiyanidad dili kay pulos lamang kalisdanan ug paglutos. Atong ipunting karon ang pagtagad sa pipila ka maayong panghitabo nga nakatabang paghapsay sa dalan alang sa malamposong pagsangyaw sa maayong balita sa una ug ika-20ng mga siglo.

Relihiyosong Palibot

9, 10. Sa unsang paagi si Jehova mimugna ug kahinam alang sa pagsangyaw sa maayong balita sa una ug ika-20ng mga siglo?

⁹ Tagda ang pagpaniempo sa tibuok-yutang mga kampanya sa pagsangyaw. Bahin sa kahimtang sa unang siglo, ang tagna sa 70 ka semana sa mga tuig, nga hikaplagan sa Daniel 9:24-27, mipunting sa tuig sa pagtungha sa Mesiyas​—29 K.P. Bisan pag ang mga Hudiyo sa unang siglo wala makasabot sa eksaktong pagpaniempo sa mga butang, sila nagdahom, nga nagpaabot sa Mesiyas. (Lucas 3:15) Ang Pranses nga Manuel Biblique nag-ingon: “Ang mga tawo nasayod nga ang kapitoan ka semana sa mga tuig nga gitakda ni Daniel nagkatapos na; walay natingala sa pagkabati kang Juan Bawtista nga nagpahayag nga ang gingharian sa Diyos haduol na.”

¹⁰ Komosta ang kahimtang sa modernong panahon? Aw, ang usa ka halandomong hitabo mao ang pagkaentrono ni Jesus sa langit, nga nagtimaan sa sinugdanan sa iyang pagkaanaa o presensiya diha sa Gingharianong gahom. Gipadayag sa tagna sa Bibliya nga kini nahitabo sa 1914. (Daniel 4:13-17) Tungod sa pagpaabot niining okasyona ang pipila ka relihiyosong tawo sa modernong panahon nahupngan sa kahinam. Ang kahinam nadayag usab taliwala sa sinserong mga Estudyante sa Bibliya nga misugod sa pagpatik niining magasina niadtong 1879 ingong Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Busa, sa unang siglo ug sa modernong kapanahonan, ang relihiyosong mga pagdahom nag-andam sa palibot alang sa pagsangyaw sa maayong balita.a

11. Unsang relihiyosong mga patukoranan ang napahiluna nga nakatabang sa pagsangyaw sa maayong balita?

¹¹ Ang laing butang nga nakatabang sa buluhaton sa mga Kristohanon sa maong duruha ka panahon mao nga daghang tawo sinati na sa Balaang Kasulatan. Sa unang siglo, ang Hudiyonhong mga komunidad natibulaag sa naglibot nga Hentil nga kanasoran. Kadtong maong mga komunidad may mga sinagoga diin ang mga tawo kanunayng nagtigom aron magpatalinghog sa pagbasa ug paghisgot sa Kasulatan. Busa, ang unang mga Kristohanon nakahimo sa pagdugang sa relihiyosong kahibalo nga nabatonan sa mga tawo. (Buhat 8:28-36; 17:1, 2) Sayo sa atong panahon, ang katawhan ni Jehova nagpahimulos ug susamang palibot diha sa daghang nasod. Ang Bibliya kaylap na diha sa tibuok Kakristiyanohan, ilabina sa Protestanteng kanasoran. Gibasa kana diha sa daghang simbahan; minilyon ang may kopya. Ang Bibliya diha na sa mga kamot sa mga tawo, apan sila nagkinahanglag tabang aron masabtan ang ila nang nabatonan.

Ang mga Kaayohan sa Balaod

12. Sa unsang paagi ang Romanhong balaod kasagarang usa ka panalipod sa unang siglo?

¹² Ang Kristohanong buluhaton sa pagsangyaw sagad nagmausbawon tungod sa balaod sa gobyerno. Ang Empiryo sa Roma maoy nagmando sa kalibotan sa unang siglo, ug ang sinulat nga mga balaod niini dakog impluwensiya sa adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Kadtong mga balaora mitaganag mga panalipod, ug ang unang mga Kristohanon nakabenepisyo niana. Pananglitan, ang pag-apelar ni Pablo sa Romanhong balaod misangpot sa pagkagawas niya sa bilanggoan ug nagluwas kaniya gikan sa pagbunal. (Buhat 16:37-39; 22:25, 29) Ang pagpunting sa kondisyon diha sa Romanhong sistema sa balaod nakatabang sa pagpakalma sa nasukong panon sa mga manggugubot sa Efeso. (Buhat 19:35-41) Kas-a, si Pablo naluwas gikan sa kabangisan sa Jerusalem tungod kay siya usa ka Romanong lungsoranon. (Buhat 23:27) Sa ulahi, ang Romanhong balaod nagtugot nga siya mohimog legal nga pagdepensa sa iyang pagtuo sa atubangan ni Cesar. (Buhat 25:11) Bisan pag daghan sa mga Cesar nagmando ingong mga diktador, ang mga balaod sa unang siglo kasagarang nagtugot sa “pagdepensa ug legal nga pagpundar sa maayong balita.”​—Filipos 1:7.

13. Sa unsang paagi ang buluhatong pagsangyaw sa atong panahon sagad napausbaw sa balaod?

¹³ Ang samang butang matuod diha sa daghang nasod karon. Bisan tuod diha kadtong ‘nagmugna ug kasamok pinaagi sa dekreto,’ ang sinulat nga mga balaod diha sa kadaghanang nasod nag-isip sa kagawasan sa relihiyon ingong usa ka pangunang katungod. (Salmo 94:20) Kay nag-ila nga ang mga Saksi ni Jehova dili hulga sa kahusay sa katilingban, daghang gobyerno naghatag ug legal nga pag-ila. Sa Tinipong Bansa, diin gihimo ang kadaghanan sa pag-imprenta sa mga Saksi, ang naglungtad nga mga balaod nagpaposible sa way-bugtong pag-imprenta sa magasing Watchtower sulod sa 120 ka tuig ug pagkabasa sa tibuok kalibotan.

Mga Yugto sa Kalinaw ug Pagkamatinugoton

14, 15. Sa unsang paagi ang kahimtang sa pagkaadunay igong kalinaw sa katilingban nakapausbaw sa kalihokan sa pagsangyaw sa unang siglo?

¹⁴ Ang buluhatong pagsangyaw nagmausbawon usab tungod sa mga yugtong may igong kalinaw. Bisan pag si Jesus tukmang mitagna nga sa mga panahong nalangkit ‘ang nasod motindog batok nasod,’ dihay mga sal-ang sa panahon nga walay kasamok nga nagpaposible sa kusog nga pagsangyaw sa Gingharian. (Mateo 24:7) Ang unang-siglong mga Kristohanon nagkinabuhi ubos sa Pax Romana, o Romanhong Kalinaw. Usa ka historyano misulat: “Bug-os kaayo ang pagsakop sa Roma sa mga katawhan sa Mediteranyong kalibotan nga siya nagtapos sa ilang mga yugto sa halos kanunay nga panaggubat.” Ang maong malinawong kahimtang nag-abli sa higayon nga ang unang mga Kristohanon luwas nga makapanaw latas sa tibuok Romanhong kalibotan.

¹⁵ Ang Empiryo sa Roma naningkamot nga mahiusa ang mga katawhan ubos sa iyang dakong gahom. Kanang polisaha nagpausbaw dili lang sa pagbiyahe, pagkamatinugoton, ug pagbayloayg mga ideya kondili sa ideya usab sa internasyonal nga panag-igsoonay. Ang librong On the Road to Civilization nag-ingon: “Ang panaghiusa sa Empiryo [sa Roma] naghimong paborable sa kanataran [alang sa Kristohanong pagsangyaw]. Ang nasodnong kababagan nabungkag na. Ang usa ka Romanong lungsoranon maoy lungsoranon sa tibuok kalibotan. . . . Dugang pa, ang usa ka relihiyon nga nagtudlo sa panag-igsoonay sa tawo hisabtan diha sa usa ka estado nga maoy nagbalay sa ideya bahin sa pagkalungsoranon sa tibuok kalibotan.”​—Itandi ang Buhat 10:34, 35; 1 Pedro 2:17.

16, 17. Unsay nagdasig sa mga paningkamot nga ipasiugda ang kalinaw sa modernong kapanahonan, ug unsang konklusyon ang gipahayag sa daghang tawo?

¹⁶ Komosta man sa atong panahon? Ang labing malaglagong mga gubat sa kasaysayan nahitabo sa ika-20ng siglo, ug ang rehiyonal nga mga gubat nagpadayon pagsilaob diha sa pipila ka nasod. (Pinadayag 6:4) Bisan pa niana, dihay mga yugto usab nga may igong kalinaw. Ang gamhanang mga nasod sa kalibotan wala magbugnoay sa usag usa diha sa mabug-osong gubat sulod sa kapig 50 ka tuig. Kining kahimtanga nakatabang ug dako sa pagsangyaw sa maayong balita nianang mga nasora.

¹⁷ Ang mga kalisang sa panaggubat sa ika-20ng siglo miagak sa daghang tawo nga moila nga ang tibuok-kalibotang kagamhanan kinahanglanon. Ang pagkahadlok sa gubat sa kalibotan misangpot sa pagkaporma sa Liga sa Kanasoran ug sa Hiniusang Kanasoran. (Pinadayag 13:14) Ang usa ka gimantalang tumong sa duruha ka organisasyon mao ang pagpasiugdag internasyonal nga kooperasyon ug kalinaw. Ang mga tawo nga nakasabot sa maong panginahanglan kasagarang madinawaton sa maayong balita bahin sa tibuok-kalibotang kagamhanan nga magpatunghag tinuod ug malungtarong kalinaw​—ang Gingharian sa Diyos.

18. Unsang tinamdan bahin sa relihiyon ang paborable sa buluhatong pagsangyaw?

¹⁸ Bisan pag ang mga Kristohanon usahay gilutos nga mabangison, ang una ug ika-20ng mga siglo adunay mga yugto sa relihiyosong pagkamatinugoton. (Juan 15:20; Buhat 9:31) Ang mga Romano walay pagpanukong nagdawat ug nagmasinundanon ngadto sa mga diyos ug mga diyosa sa katawhan nga ilang gipukan. Misulat si Propesor Rodney Stark: “Sa daghang bahin ang Roma mitaganag mas dakong sukod sa relihiyosong kagawasan kay sa nakit-an pag-usab sa pagkahuman sa Amerikanhong Rebolusyon.” Sa modernong panahon, ang katawhan sa daghang kayutaan nahimong mas bukas sa ubang mga punto de vista, uban sa resultang sila andam nga mamati sa mensahe sa Bibliya nga ginadala sa mga Saksi ni Jehova.

Ang Papel sa Teknolohiya

19. Sa unsang paagi gipahimuslan sa unang mga Kristohanon ang codex?

¹⁹ Sa kataposan, tagda kon sa unsang paagi si Jehova naghimo sa iyang katawhan nga arang makapahimulos sa mga kauswagan sa teknolohiya. Bisan pag ang unang mga Kristohanon wala magkinabuhi sa panahon sa kusog nga kauswagan sa teknolohiya, ang usa ka mugna nga gipahimuslan nila mao ang codex, o pinanid nga basahon. Ang codex mipuli sa sabal kaayong linukot nga basahon. Ang librong The Birth of the Codex nag-ingon: “Kasukwahi sa hinay ug pinirasong proseso nga pinaagi niana ang codex naghiklin sa linukot nga basahon diha sa sekular nga katitikan, ang Kristohanong pagdawat sa codex daw dihadiha ug lukop sa kalibotan.” Kining reperensiyaha nag-ingon usab: “Lukop gayod sa kalibotan ang Kristohanong paggamit sa codex sa ikaduhang siglo nga ang petsa sa pagpailaila maoy sa wala pa ang A.D. 100.” Mas sayon nga gamiton ang codex kay sa linukot nga basahon. Ang mga kasulatan mas daling hikaplagan. Kadto tinong nakatabang sa unang mga Kristohanon kinsa, sama kang Pablo, wala lang magpatin-aw sa Kasulatan kondili ‘nagpamatuod usab pinaagig mga pagpangutlo’ sa mga butang nga ilang gitudlo.​—Buhat 17:2, 3.

20. Sa unsang paagi ang katawhan sa Diyos nagpahimulos sa modernong teknolohiya diha sa tibuok-kalibotang kalihokan sa pagsangyaw, ug ngano?

²⁰ Talagsaon ang mga kauswagan sa teknolohiya sa atong siglo. Ang kusog-kaayong mga makina sa imprenta nakatabang sa pagdungan pagpublikar sa literatura sa Bibliya diha sa kawhakawhaang mga pinulongan. Ang modernong teknolohiya nakapakusog sa trabaho sa paghubad sa Bibliya. Ang mga trak, mga tren, mga barko, ug mga ayroplano nagpaposible sa dali nga pagpadala ug literatura sa Bibliya sa tibuok yuta. Ang mga telepono ug mga makinang fax nakapatuman sa dihadihang komunikasyon. Pinaagi sa iyang espiritu, si Jehova nagdasig sa iyang mga alagad sa paggamit nga mapuslanon sa maong teknolohiya aron mouswag ang pagsabwag sa maayong balita sa tibuok kalibotan. Sila wala magagamit sa maong mga imbento gumikan sa tinguhang masayran ug gamiton ang bisan unsa nga kinamodernohan niining kalibotana. Hinunoa, ang ilang una ug kinalabwang interes maoy kon unsay motabang kanila sa pagtuman sa ilang buluhatong pagsangyaw sa labing epektibong paagi.

21. Sa unsa kita mahimong magmasaligon?

²¹ “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta,” si Jesus nagtagna. (Mateo 24:14) Maingon nga ang unang mga Kristohanon nakakita sa usa ka katumanan nianang tagnaa, kita karon nakakita niana sa dako kaayong gilapdon. Bisan pa sa pagkadako ug kalisod sa buluhaton, sa mga panahong maayo ug dili maayo, taliwala sa nausab nga mga balaod ug mga tinamdan, sa gubat ug sa kalinaw, ug taliwala sa tanang matang sa mga kauswagan sa teknolohiya, ang maayong balita gisangyaw ug ginasangyaw. Dili ka ba mahupong sa kahingangha sa kaalam ug sa katingalahang abanteng kahibalo ni Jehova? Kita mahimong bug-os makapaneguro nga ang buluhaton sa pagsangyaw makompleto sumala sa gitakdang panahon ni Jehova ug ang iyang mahigugmaong katuyoan matuman alang sa panalangin sa mga matarong. Sila magapanunod sa yuta ug magapuyo ibabaw niana sa walay kataposan. (Salmo 37:29; Habacuc 2:3) Kon ipahiuyon nato ang atong mga kinabuhi sa katuyoan ni Jehova, kita mahilakip kanila.​—1 Timoteo 4:16.

[Footnote]

Mga Punto Alang sa Repaso

◻ Nganong ang pagsangyaw sa maayong balita usa ka mahagitong tinudlong buluhaton?

◻ Sa unsang mga paagi ang buluhaton sa mga Kristohanon napausbaw tungod sa mga kahikayan sa gobyerno ug sa katilingbang may igong kalinaw?

◻ Ang panalangin ni Jehova sa buluhatong pagsangyaw nagpasalig kanato sa unsang umaabot nga mga panghitabo?