Relihiyosong mga Imahen—Ang Karaang Gigikanan Niini
“Ang mga imahen maoy paagi nga mahiusa kita ngadto sa pagkamaayo ug pagkabalaan sa Diyos ug sa Iyang mga Santos.”—GREGONG ORTODOKSONG ARSDIOSESIS SA AUSTRALIA
NIINING alimuot nga adlaw sa Agosto, gipagba sa adlaw ang sementadong mga ang-ang paingon sa monasteryo sa “Labing Balaang Inahan sa Diyos,” sa isla sa Tínos, sa Dagat Aegean. Ang makapagba nga kainit wala makapaluya sa determinasyon sa kapin sa 25,000 ka debotado nga Gregong Ortodoksong mga peregrino nga hinayhinayng naglakaw sa paningkamot nga makaabot sa daghag-dayandayan nga imahen sa inahan ni Jesus.
Usa ka dalagitang bakol, nga dayag nga gisakitan ug magul-anon ang panagway, mikamang bisan sa nagkadugo niyang mga tuhod. Dili halayo kaniya, usa ka gikutasang tigulang nga babaye nga mibiyahe gikan pa sa halayong bahin sa nasod nanlimbasog sa paglakang bisag gikapoy na kaayo. Usa ka masibotong edaran nga lalaki gisingot pag-ayo samtang naningkamot sa pagsuliot sa nagdutdotay nga panon. Ang ilang tumong mao ang paghalok sa imahen ni Maria ug paghapa sa atubangan niini.
Kining relihiyoso kaayong mga tawo walay duhaduha nga sinsero sa ilang tinguha sa pagsimba sa Diyos. Apan, pila ang nakaamgo nga ang sinugdanan sa maong debosyon sa relihiyosong mga imahen masubay nga naggikan sa mga buhat nga gihimo kasiglohan na sa wala pa ang Kristiyanidad?
Ang Pagkaylap sa mga Imahen
Diha sa Ortodoksong kalibotan, ang mga imahen makita bisan diin. Diha sa mga simbahan, ang mga imahen ni Jesus, Maria, ug sa daghang “santos” dunay hinungdanong dapit. Kasagarang pasidunggan sa relihiyosong mga tawo kining maong mga imahen pinaagig mga halok, insenso, ug pagdagkot ug mga kandila. Dugang pa, halos tanang Ortodoksong mga puy-anan dunay luna alang sa mga imahen, diin didto mag-ampo. Naandan na sa Ortodoksong mga Kristiyano ang pag-ingon nga sa dihang sila magsimba sa imahen, sila mobating suod sa Diyos. Daghan ang nagtuo nga ang mga imahen dunay grasya sa Diyos ug milagrosong mga gahom.
Basin matingala ang maong relihiyosong mga tawo sa pagkasayod nga ang unang-siglong mga Kristohanon supak sa paggamit ug mga imahen sa pagsimba. Ang librong Byzantium miingon: “Ang unang mga Kristohanon, kansang pagdumot sa pagsimbag diyosdiyos ilang napanunod gikan sa Hudaismo, nagtamay sa bisan unsang paghimaya sa mga hulagway sa balaang mga tawo.” Ang maong libro nag-ingon: “Gikan sa Ikalimang Siglo padayon, ang mga imahen o mga larawan . . . nagkakaylap diha sa publiko ug pribado nga pagsimba.” Kon dili gikan sa unang-siglong Kristiyanidad, diin man gikan ang paggamit ug relihiyosong mga imahen?
Pagsubay sa Gigikanan Niini
Ang tigpanukiduki nga si Vitalij Ivanovich Petrenko misulat: “Ang paggamit ug mga larawan ug mga tradisyon niini dugay nang nagsugod sa wala pa ang Kristohanong panahon ug kini ‘naggikan sa paganismo.’” Daghang historyano mouyon, nga nag-ingong ang mga gamot sa pagsimbag imahen makita diha sa mga relihiyon sa karaang Babilonya, Ehipto, ug Gresya. Sa karaang Gresya, pananglitan, ang matang sa relihiyosong mga larawan didto maoy mga rebulto. Kini gituohan nga gihatagan ug gahom sa Diyos. Ang mga tawo nagtuo nga ang pipila niining maong mga larawan wala gam-a sa mga kamot kondili nangahulog gikan sa langit. Panahon sa linaing mga kapistahan, ang maong mga larawan alang sa pagsimba iprosesyon palibot sa siyudad, ug halaran sila. “Ang larawan alang sa pagsimba giisip sa mga relihiyoso ingong diyos mismo, bisan tuod gipaningkamotan . . . nga ilhon ang maong diyos nga lahi kay sa iyang larawan,” matod ni Petrenko.
Sa unsang paagi misuhop sa Kristiyanidad ang maong mga ideya ug mga buhat? Ang maong tigpanukiduki nag-ingon nga, kasiglohan human mamatay ang mga apostoles ni Kristo, ilabina didto sa Ehipto, “ang Kristohanong mga ideya gisagolan ug ‘paganong mga tinuohan’—nga naggikan sa mga buhat ug tinuohan sa mga Ehiptohanon, Grego, Hudiyo, taga-Sidlakan ug Romano nga gisunod dungan sa Kristohanong mga buhat ug tinuohan.” Tungod niini, “ang Kristiyanong mga artesano naggamit ug pamaagi [nga mao ang pagsagolsagol sa lainlaing tinuohan] ug naggamit sa paganong mga simbolo sa paggamag bag-ong mga simbolo sa Kristiyanidad, apan kini nahugawan gihapon sa paganong impluwensiya.”
Sa wala madugay ang mga imahen mao nay gipasiugda diha sa pribado ug publiko nga relihiyosong kinabuhi. Diha sa librong The Age of Faith, ang historyano nga si Will Durant nagsaysay kon sa unsang paagi kini nahitabo, nga nag-ingon: “Samtang nagkadaghan ang mga santos nga gisimba, mitungha ang panginahanglan nga mailhan ug mahinumdoman sila; daghan kaayo ang gihimong mga hulagway niini nila ug ni Maria; ug kon bahin kang Kristo dili lamang ang gihanduraw nga dagway Niya kondili apil ang Iyang krus gisimba na—ang mga matuotuohon naghimo pa gani niini nga mga anting-anting. Tungod sa kinaiyanhong katakos sa mga tawo sa paghanduraw, ang balaang mga kabilin, hulagway, ug mga rebulto nahimong mga butang sa pagsimba; ang mga tawo mohapa atubangan niini, mohalok niini, modagkot ug kandila ug insenso atubangan niini, nagkorona niini ug mga bulak, ug nagdahom ug mga milagro gikan sa okultong gahom niini. . . . Ang mga Amahan ug mga konsilyo sa Iglesya sublisubli nga nagpatin-aw nga ang mga larawan dili mga diyos, kondili mga pahinumdom lang; wala panumbalinga sa mga tawo ang maong mga kalainan.”
Karong panahona, daghang naggamit ug relihiyosong mga imahen mangatarongan usab nga ang mga larawan maoy mga butang lamang nga angayng tahoron—dili simbahon. Tingali moingon sila nga ang paggamit ug relihiyosong mga dibuho maoy dalawaton—kinahanglanon pa gani—nga mga tabang sa pagsimba sa Diyos. Tingali ingon niana usab ang imong pagbati. Apan ang pangutana mao, Unsa may pagbati sa Diyos bahin niini? Dili kaha ang paghimaya sa usa ka imahen sama ra sa pagsimba niini? Dili kaha dunay nagpahiping mga kapeligrohan sa maong mga buhat?
[Kahon/Hulagway sa panid 4]
Unsa ang Imahen?
Dunay lainlaing matang sa relihiyosong mga imahen. Dunay mga rebulto nga kaylap nga gigamit sa pagsimba sa Romano Katoliko. Dunay gidibuho usab nga mga larawan ni Kristo, Maria, “mga santos,” mga manulonda, mga tawo ug mga hitabo sa Bibliya, o mga hitabo sa kasaysayan sa Ortodoksong Iglesya. Kasagaran, kini gidibuho diha sa madaladala nga mga tabla.
Sumala sa Ortodoksong Iglesya, ang relihiyosong mga imahen lahing tan-awon kay sa mga hulagway sa ordinaryong mga tawo. Kasagaran “walay mga landong, o mga paagi nga maila kon adlaw o gabii ba ang esena.” Gituohan usab nga ang kahoy ug pintal sa usa ka imahen “matugob sa presensiya sa Diyos.”
[Hulagway sa panid 4]
Ang paggamit ug mga larawan masubay nga naggikan sa paganong mga buhat
[Picture Credit Line sa panid 3]
© AFP/CORBIS