Chinese New Year—Angay ba Kining Saulogon sa mga Kristohanon?

KADA Enero o Pebrero, daghan kaayo ang mobiyahe sa Asia—ang kinadaghanan sa tibuok kalibotan matag tuig. Ginatos ka milyong taga-Asia ang mamauli ngadto sa ilang mga pamilya aron saulogon ang Chinese New Year.a

Ang Chinese New Year mao ang labing hinungdanong selebrasyon diha sa lunar nga kalendaryo sa Asia. Kini magsugod sa unang lunod nga bulan diha sa lunar nga kalendaryo sa mga Insek, o tali sa Enero 21 ug Pebrero 20 sa kalendaryo sa Kasadpan. Saulogon kini sulod sa pipila ka adlaw hangtod sa duha ka semana.

Ang pangunang konsepto sa pagsaulog sa Bag-ong Tuig mao ang pagbag-o, diin taposon na ang miaging tuig ug sugaton ang bag-ong tuig. Sa pagpangandam sa maong selebrasyon, ang mga tawo manglimpiyo ug magdayandayan sa ilang panimalay, mamalit ug bag-ong mga sinina, mag-andam ug mga pagkaon nga may mga ngalan nga kaamgid sa “buwenas” o “suwerte,” ug bayran nila ang ilang mga utang ug husayon ang mga panagbangi. Sa unang adlaw sa bag-ong tuig, sila magbayloanay ug mga gasa ug manghinaot nga moasenso ang matag usa, manghatag ug pulang mga sobre nga may salapi nga magdala konog suwerte, mangaon ug espesyal nga mga pagkaon, magpabuto, manan-aw ug mabulokong dragon o lion dance, o kaha mag-enjoy lang kauban sa ilang pamilya ug mga higala.

Kini nga kostumbre dako kaayog kahulogan. Ang librong Mooncakes and Hungry Ghosts: Festivals of China nag-ingon: “Ang labawng gihunahuna sa pamilya, mga higala, ug mga paryente mao ang pagkadawat ug suwerte, pagpasidungog sa mga diyos ug mga espiritu, ug ang pagpanghinaot nga palaron sila sa tibuok tuig.” Sanglit usa kini ka tradisyon nga may relihiyosong kalangkitan, unsay angayng panglantaw sa mga Kristohanon bahin niini? Mahimo ra bang makigbahin sila niini? Angay ba kining saulogon sa mga Kristohanon?

“Hinumdomi Kon Diin Kini Gikan”

Ang usa ka popular nga panultihon sa mga Insek nag-ingon: “Kon moinom kag tubig, hinumdomi kon diin kini gikan.” Kini nagpakita nga daghan sa mga taga-Asia nagtahod gayod sa ilang mga ginikanan ug mga katigulangan. Tungod kay ang mga ginikanan maoy naghatag kanilag kinabuhi, natural lamang nga ang mga anak magpakitag pagtahod kanila, nga maoy hinungdanong bahin sa pagsaulog sa Bag-ong Tuig.

Dayag nga ang gabii una pa ang bag-ong tuig hinungdanon kaayo alang sa kadaghanang pamilya sa Asia. Nianang gabhiona, sila magtapok alang sa usa ka espesyal nga salosalo. Dili gayod nila kana sipyaton kay kana mao ang higayon nga ang mga membro sa pamilya magkita-kita pag-usab. Sa ubang dapit sa Asia, dili lamang ang mga membro sa pamilya nga presente nianang higayona ang gigahinag puwesto diha sa lamesa kondili lakip usab kadtong patay na, nga gituohang presente usab. Niini nga salosalo, “aduna gayoy komunikasyon tali sa mga katigulangan ug sa mga membro sa pamilya,” matod pa sa usa ka ensiklopedia. “Kay nabag-o na usab ang relasyon tali sa mga buhi ug mga patay, ang mga katigulangan manalipod sa pamilya sa tibuok tuig,” miingon ang laing reperensiya. Unsay angayng panglantaw sa mga Kristohanon bahin niini?

Alang sa mga Kristohanon, ang paghigugma ug pagtahod sa mga ginikanan hinungdanon usab. Ilang gituman ang sugo sa Diyos: “Pamati sa imong amahan nga nanganak kanimo, ug ayaw tamaya ang imong inahan tungod lang kay siya tigulang na.” (Proverbio 23:22) Gituman usab nila ang sugo sa Bibliya: “‘Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan’; nga maoy unang sugo nga may saad: ‘Aron magmauswagon ka ug molungtad ka sa hataas nga panahon sa yuta.’” (Efeso 6:2, 3) Oo, buot gayod sa matuod nga mga Kristohanon nga higugmaon ug pasidunggan ang ilang mga ginikanan!

Gidasig usab sa Bibliya ang makapalig-on nga pagtapok-tapok sa pamilya. (Job 1:4; Lucas 15: 22-24) Apan si Jehova nagsugo: “Wala gayoy makaplagan diha kaninyo nga . . . mokonsultag mga multo o mga espiritu, o mosangpit sa patay.” (Deuteronomio 18:10, 11, The Jerusalem Bible) Nganong gidili kini? Tungod kay gipadayag sa Bibliya ang tinuod nga kahimtang sa patay. Kini nag-ingon: “Ang mga buhi nasayod nga sila mamatay; apan bahin sa mga patay, sila walay nahibaloan nga bisan unsa.” Sanglit ang mga patay wala nay nahibaloan nga bisan unsa, sila dili na makapakigbahin sa bisan unsang kalihokan; dili usab sila makatabang o makadaot kanato. (Ecclesiastes 9:5, 6, 10) Si Jesu-Kristo, ang Anak sa Diyos, nagtandi sa kamatayon ngadto sa hinanok nga pagkatulog, ug ang patay momata gikan niini nga pagkatulog sa umaabot nga pagkabanhaw.—Juan 5:28, 29; 11:11, 14.

Dugang pa, gipakita sa Bibliya nga ang “mga multo” ug ang namatay nga “mga espiritu” sa pagkatinuod maoy daotang mga espiritu nga nagpakaaron-ingnong mao ang namatay. Nganong gibuhat nila kana? Buot nilang limbongan ang mga tawo ug ipailalom sa ilang daotang impluwensiya! (2 Tesalonica 2:9, 10) Ang mga sugo sa Diyos manalipod kanato gikan sa maong kadaot. Busa, tungod sa gugma kang Jehova ug sa tinguha nga makalikay sa kadaot, ang mga Kristohanon dili gayod makigbahin sa bisan unsang kostumbre nga naglangkit sa pagsimba sa “mga espiritu” o sa pagpangayog proteksiyon kanila.—Isaias 8:19, 20; 1 Corinto 10:20-22.

Sa laing bahin, gusto usab sa mga Kristohanon nga pasidunggan ang “Amahan, nga kaniya utang sa tanang kabanayan sa langit ug sa yuta ang ngalan niini.” (Efeso 3:14, 15) Kinsa kini nga Amahan? Siya mao ang atong Maglalalang ug Maghahatag-ug-Kinabuhi, si Jehova nga Diyos. (Buhat 17:26) Busa, kon bahin sa mga kostumbre sa Chinese New Year, angay kitang mangutana: Unsay panglantaw ni Jehova niini? Iya ba kining giuyonan?—1 Juan 5:3.

Pagpasidungog sa mga Diyos sa Panimalay

Ang pagsaulog sa Chinese New Year naglakip sa pagpasidungog sa daghang mga diyos sa panimalay, sama sa diyos sa pultahan, diyos sa yuta o bantay nga espiritu, diyos sa bahandi o kapalaran, ug sa diyos sa kosina o kosinilya. Tagda ang popular nga kostumbre bahin sa pagpasidungog sa diyos sa kosina.b Gituohan nga pipila ka adlaw sa dili pa ang Bag-ong Tuig, kini nga diyos moadto sa langit aron magdalag taho bahin sa pamilya ngadto sa Jade Emperor, ang kinalabwang diyos sa mga Insek. Aron maayo ang itaho sa diyos sa kosina, ang pamilya mag-andam ug espesyal nga pagkaon ug maghalad kaniyag tam-is ug pilit nga mga pagkaon. Aron dali ra siyang makaabot sa iyang adtoan, ilang kuhaon ang iyang larawan, usahay pahiran ug tam-is nga pagkaon ang iyang ngabil, ug sunogon kini sa gawas. Sa gabii una pa ang bag-ong tuig, sila magbutang ug bag-o niyang larawan ibabaw sa kosinilya, nga nagdapit kaniya nga mobalik sa ilang balay sa pagkasunod tuig.

Bisan tuod daghan niini nga mga kostumbre daw dili ra makadaot, buot sa mga Kristohanon nga sundon ang sugo sa Pulong sa Diyos bahin sa pagsimba. Maylabot niini, si Jesu-Kristo miingon: “Si Jehova nga imong Diyos ang imong pagasimbahon, ug siya lamang ang imong pagahatagan ug sagradong pag-alagad.” (Mateo 4:10) Dayag nga gusto sa Diyos nga siya lamang ang atong simbahon. Ngano? Tagda kini: Si Jehova ang atong langitnong Amahan. Unsay bation sa usa ka amahan kon isalikway siya sa iyang mga anak ug mosunod na hinuon sa laing amahan? Dili ba masakitan gayod siya?

Si Jesus miila sa iyang langitnong Amahan ingong “ang bugtong matuod nga Diyos,” ug si Jehova tin-awng nagsulti sa iyang mga magsisimba nga sila ‘dili magbaton ug laing mga diyos’ gawas kaniya. (Juan 17:3; Exodo 20:3) Busa gustong pahimut-an sa matuod nga mga Kristohanon si Jehova inay pasuk-on o pasakitan siya pinaagig pagsimba sa laing mga diyos.—1 Corinto 8:4-6.

Patuotuo ug Espiritismo

Ang Chinese New Year nalangkit pag-ayo sa astrolohiya. Ang matag tuig sa lunar nga kalendaryo gingalan sa usa sa 12 ka mananap sa zodiac sa mga Insek—dragon, tigre, unggoy, koneho, ug uban pa. Ang mananap mao konoy motino sa kinaiya niadtong matawo nianang tuiga ug kon unsang mga buluhatona ang maayong himoon sa maong tuig. Ang lain pang mga kostumbre sa Chinese New Year, nga naglakip sa pagpasidungog sa diyos sa bahandi ug kapalaran, gituyo aron sila suwertehon. Unsay angayng panglantaw sa mga Kristohanon bahin niini?

Sa Bibliya, gisaway ni Jehova “ang mga magsisimba sa kalangitan, ang mga tighangad sa kabituonan, silang naghatag ug kahibalo panahon sa bag-ong mga bulan mahitungod sa mga butang nga modangat [kanila].” Iya usab nga gisaway ang pagsimba sa “diyos sa Suwerte” ug sa “diyos sa Kapalaran.” (Isaias 47:13; 65:11, 12) Inay mosalig sa misteryoso o dili-makitang mga gahom nga gikaingong nalangkit sa kalibotan sa mga espiritu o sa mga bituon, ang matuod nga mga magsisimba giingnan: “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot. Sa tanan mong mga dalan tagda siya, ug siya magatul-id sa imong mga alagianan.” (Proverbio 3:5, 6) Oo, ang mga patuotuo nag-ulipon sa katawhan, apan ang kamatuoran sa Bibliya nagpahigawas kanila.—Juan 8:32.

Ipakita ang Imong Gugma Alang sa Diyos

Ang pagkahibalo sa gigikanan sa mga kostumbre ug tinuohan sa Chinese New Year maoy usa ka butang; ang pagdesisyon nga dili makigbahin niana maoy laing butang. Kon ikaw nagpuyo sa dapit diin naandan na ang pagsaulog sa Chinese New Year o kon tradisyon na sa inyong pamilya ang pagsaulog sa Bag-ong Tuig, ikaw nag-atubang ug bug-at nga desisyon.

Tinuod, nagkinahanglag kaisog ug determinasyon aron makabarog sa pagpit-os nga makigbahin sa maong kasaulogan. “Mibati kog kahadlok kay ang tanan nagsaulog sa Bag-ong Tuig, samtang ako wala,” matod pa sa usa ka Kristohanong babaye nga taga-Asia. Unsay nakatabang kaniya? “Ako lig-ong nakabarog tungod sa akong dakong gugma sa Diyos.”—Mateo 10:32-38.

Aduna ka bay dakong gugma kang Jehova? Daghan kag katarongan sa paghigugma kaniya. Ang imong kinabuhi wala maggikan sa usa ka misteryosong diyos. Kini naggikan kang Jehova nga Diyos, nga labot kaniya ang Bibliya nag-ingon: “Anaa kanimo ang tuboran sa kinabuhi; pinaagi sa kahayag nga gikan kanimo kami makakita ug kahayag.” (Salmo 36:9) Inay ang diyos sa kapalaran o ang diyos sa kosina, si Jehova mao ang nagtagana sa imong mga panginahanglan ug naghimo sa imong kinabuhi nga malipayon. (Buhat 14:17; 17:28) Higugmaon mo ba usab siya? Makalaom ka nga kon imo kanang buhaton, si Jehova dagayang magapanalangin kanimo.—Marcos 10:29, 30.

[Mga footnote]

[Kahon/Hulagway sa panid 23]

Pasalig Ngadto sa mga Higala ug mga Paryente

Kon ang usa ka membro sa pamilya mohunong na sa pagsaulog sa Chinese New Year, mahimong makurat ang iyang mga higala ug mga paryente. Sila tingali masuko, masakitan, o mobati pa ganing giluiban. Apan posible gihapon nga mamentinar ang kalipay diha sa pamilya. Tagda ang komento sa mga Kristohanon nga nagpuyo sa lainlaing bahin sa Asia:

Jiang: “Sa wala pa moabot ang Bag-ong Tuig, akong giduaw ang akong mga paryente ug mataktikanhong gisaysay kanila kon nganong dili na ko moapil sa pagsaulog sa pipila ka iladong selebrasyon. Gilikayan nako nga pakamenoson ang ilang tinuohan ug matinahorong gitubag ang ilang mga pangutana gamit ang Bibliya. Kini mitultol sa maayong panaghisgot bahin sa espirituwal nga mga butang.”

Li: “Sa wala pa ang Chinese New Year, mataktikanhon ug matinahoron nakong gisultihan ang akong bana nga kinahanglan nakong sundon ang akong konsensiya aron matagamtam ang tinuod nga kalipay. Ako usab siyang gisaaran nga dili nako siya pakaulawan sa dihang moduaw kami sa iyang pamilya panahon sa maong selebrasyon. Natingala ko kay sa adlaw nga ang iyang pamilya misimba sa ilang katigulangan, iya kong gidala sa laing lugar aron motambong sa Kristohanong panagkatigom.”

Xie: “Gipasaligan ko ang akong pamilya nga sila akong gihigugma ug giingnan sila nga ang akong tinuohan maghimo kanakong mas maayong tawo. Ako naningkamot pag-ayo sa pagpasundayag sa Kristohanong mga hiyas sama sa kalumo, pagkamataktikanhon, ug gugma. Ngadtongadto ila nang gitahod ang akong relihiyon. Sa ulahi, ang akong bana nagtuon sa Bibliya ug nahimong tinuod nga Kristohanon.”

Min: “Nakigsulti ko sa akong ginikanan sa malumo ug matinahorong paagi. Inay mosulti nga ‘unta suwertehon mo,’ gisultihan ko sila nga kanunay nako silang giampo kang Jehova, ang atong Maglalalang, nga naghangyo kaniya nga panalanginan sila ug hatagan silag kalinaw ug kalipay.”

Fuong: “Giingnan nako ang akong ginikanan nga dili na nako hulaton ang Bag-ong Tuig una moduaw kanila. Kanunay nako silang giduaw. Nalipay kaayo ang akong ginikanan, ug wala na sila manaway kanako. Ang akong manghod nga lalaki nainteres usab sa pagtuon sa Bibliya.”

[Picture Credit Line sa panid 20]

Panorama Stock/age Fotostock