PANGUNANG TOPIKO | ANG GUBAT NGA NAKAPAUSAB SA KALIBOTAN

Ang Tinuod nga Hinungdan sa Gubat ug Pag-antos

Sa Nobyembre 11, 1918, natapos ang Gubat sa Kalibotan I. Sirado ang mga establisimentong pangnegosyo, ug ang mga tawo nagsayawsayaw sa kadalanan. Apan wala magdugay ang ilang paglipaylipay. Ang laing hulga—nga mas grabe pa sa masinggan—misunod dayon human sa gubat sa kalibotan.

Ang makamatayng sakit nga nailhang trangkaso Espanyola mihampak sa panggubatan sa France niadtong Hunyo 1918. Wala madugay, napamatud-an kon unsa kini ka makamatay. Pananglitan, sulod sa pipila lang ka bulan, kini mikalas ug mas daghang Amerikanong sundalo sa France kay sa napatay sa ilang kaaway. Ug nadala sa mga sundalo ang trangkaso pagpauli nila sa ilang mga nasod human sa gubat, maong mikaylap dayon kini sa tibuok kalibotan.

Sa katuigan human sa gubat, grabe usab ang gutom ug ang kalisod sa ekonomiya. Daghan sa Europe ang nakasinatig grabeng gutom pagkahuman sa gubat niadtong 1918. Pagka-1923, halos wala nay bili ang kuwarta sa Germany. Unom ka tuig sa ulahi, nahugno ang ekonomiya sa tibuok kalibotan. Ug sa 1939, mibuto ang ikaduhang gubat sa kalibotan—nga sa pipila ka bahin maoy sumpay lang sa unang gubat sa kalibotan. Unsay hinungdan niining sunodsunod nga katalagman?

ILHANAN SA KATAPOSANG MGA ADLAW

Ang tagna sa Bibliya nagtabang kanato nga masabtan ang hinungdan sa pipila ka panghitabo sa kasaysayan, ug tinuod gayod kana maylabot sa Gubat sa Kalibotan I. Si Jesu-Kristo nagtagna nga “ang nasod motindog batok sa nasod” ug ang kanihit sa pagkaon ug ang kamatay mokaylap sa tibuok yuta. (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11) Giingnan niya ang iyang mga tinun-an nga ang maong mga kalamidad mahimong ilhanan sa kataposang mga adlaw. Ang dugang nga mga detalye gihisgotan sa basahon sa Pinadayag, diin ang kaalaotan sa yuta gilangkit sa usa ka gubat sa langit.—Tan-awa ang kahon nga “Gubat sa Yuta ug Gubat sa Langit.”

Kini nga basahon sa Bibliya naghubit usab sa upat ka magkakabayo, nga usahay tawgon ug upat ka magkakabayo sa Apokalipsis. Ang tulo niini naghulagway sa samang mga katalagman nga gitagna ni Jesus—gubat, gutom, ug kamatay. (Tan-awa ang kahon nga “Midasdas na ba ang Upat ka Magkakabayo?”) Tin-aw nga sa unang gubat sa kalibotan nagsugod ang usa ka panahon sa kasakit nga nagpadayon hangtod karon. Ug gipadayag sa Bibliya nga si Satanas ang usa kinsa, sa usa ka diwa, maoy hinungdan niining tanan. (1 Juan 5:19) Masumpo ba gayod ang iyang gahom?

Ang basahon sa Pinadayag nagpasalig usab kanato nga ‘hamubo na lamang ang panahon’ ni Satanas. (Pinadayag 12:12) Kanay hinungdan nga siya napungot pag-ayo ug nagpahinabog dili-mahubit nga kaalaotan dinhi sa yuta. Apan sa samang higayon, ang mga kasakit nga atong nakita nagpamatuod usab nga ang panahon ni Satanas hapit nang matapos.

PAGBUNGKAG SA MGA BUHAT SA YAWA

Ang Gubat sa Kalibotan I nagpahinabo gayod ug dakong kausaban sa kasaysayan. Kini maoy sinugdanan sa panahon sa kaylap nga paggubatay, nga miresulta sa mga rebolusyon ug kawalay-pagsalig sa tawhanong mga lider. Kini usab maoy tin-awng pamatuod nga si Satanas gitambog na sa yuta. (Pinadayag 12:9) Ug kining dili-makitang magmamando sa kalibotan milihok ingong bangis nga diktador kinsa nasayod nga inihap na lang ang iyang mga adlaw. Sa dihang matapos ang maong mga adlaw, ang panahon sa kasakit nga nagsugod sa Gubat sa Kalibotan I matapos usab.

Tungod sa tagna sa Bibliya, may katarongan kang mosalig nga si Jesu-Kristo, ang atong langitnong Hari, sa dili madugay ‘magbungkag sa mga buhat sa Yawa.’ (1 Juan 3:8) Milyonmilyon na ang nag-ampo nga moabot ang Gingharian sa Diyos. Ikaw ba usab? Tungod sa maong Gingharian, ang matinumanong mga tawo sa kataposan makakita nga matuman dinhi sa yuta ang kabubut-on sa Diyos—dili ang kang Satanas. (Mateo 6:9, 10) Ilalom sa Gingharian sa Diyos, wala na gayoy gubat sa kalibotan—o bisan unsa pa nga gubat! (Salmo 46:9) Pagsusig dugang bahin sa maong Gingharian aron imong masaksihan ang panahon diin ang pakigdait molukop sa tibuok yuta!—Isaias 9:6, 7.

Gubat sa Yuta ug Gubat sa Langit

Mga 19 ka siglo una mobuto ang Gubat sa Kalibotan I, gitanyag ni Satanas kang Jesus “ang tanang gingharian sa kalibotan.” (Mateo 4:8, 9) Gisalikway ni Jesus ang maong tentasyon, apan sa ulahi iyang gihubit ang Yawa ingong “magmamando niining kalibotana.” (Juan 14:30) Dugang pa, si apostol Juan misulat nga “ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan.”—1 Juan 5:19.

Kon si Satanas nga Yawa maoy naggahom sa kalibotan, dili ba makataronganon ang paghinapos nga siya maoy responsable sa unang gubat sa kalibotan ug sa mga epekto niana? Tinuod kana kay ang basahon sa Pinadayag naglangkit kang Satanas sa mga kalamidad nga naagoman sa yuta sukad niadtong 1914. Ania ang pipila ka panghitabo nga gihisgotan sa Pinadayag kapitulo 12:

Bersikulo 7 Miulbo ang gubat sa langit tali kang Miguel (Jesu-Kristo) ug sa dragon (Satanas).
Bersikulo 9 Ang Yawa “nga nagpahisalaag sa tibuok gipuy-ang yuta” gitambog sa yuta.
Bersikulo 12 “Alaot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga hamubo na lamang ang iyang panahon.”

Ang kronolohiya sa Bibliya ug ang mga panghitabo sa kalibotan nagpakita nga kining maong gubat sa langit nahitabo human matukod ang Gingharian sa Diyos sa langit niadtong 1914.a Busa ang gubat dinhi sa yuta ug ang gubat sa langit parehong nahitabo nianang tuiga.

a Tan-awa ang kapitulo 8 sa librong Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya? nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.

Midasdas na ba ang Upat ka Magkakabayo?

Puting kabayo nga ang nagsakay mao ang langitnong hari. Ang Hari, si Jesu-Kristo mismo, mao ang nagsakay alang sa kawsa sa pagkamatarong. (Salmo 45:4) Ang iyang unang buluhaton mao ang pagpalagpot kang Satanas ug sa mga demonyo gikan sa langit.—Pinadayag 6:2; 12:9.

Kabayo nga ang bulok samag kalayo, nga ang nagsakay dunay awtoridad “sa pagkuha sa pakigdait gikan sa yuta.” (Pinadayag 6:4) Sukad sa 1914, ang katawhan kanunayng nakasinatig gubat. Mga 21 lang ka tuig human sa Gubat sa Kalibotan I, mibuto ang ikaduhang gubat sa kalibotan diin mas daghan ang nangamatay. Sumala sa usa ka banabana, ang Gubat sa Kalibotan II mikalas ug mga 60 ka milyong kinabuhi. Sukad sa 1945, ang mga gubat sagad diha na lang sa kaugalingong dapit apan ingon gihapon niana ka bangis. Gibanabana sa pipila ka historyano nga kapig usa ka gatos ka milyong kinabuhi ang nakalas sa mga gubat sulod sa ika-20ng siglo.

Itom nga kabayo, nga ang nagsakay naggunit ug timbangan sa paghulagway sa gutom. (Pinadayag 6:5, 6) Sa unang gubat sa kalibotan, gibabagan sa Alyadong mga puwersa ang suplay sa pagkaon ug ubang hinabang. Kini miresulta sa kamatayon sa 750,000 ka German tungod sa gutom. Kapig duha ka milyong Russian ang namatay sa gutom niadtong 1921, ug nahitabo usab kini sa uban pang dapit. Tanantanan, gibanabana nga 70 ka milyon ang nangamatay sa gutom sulod sa ika-20ng siglo. Kada tuig, ang malnutrisyon maoy usa gihapon sa hinungdan sa kamatayon sa kapig tulo ka milyong bata ubos sa singko anyos.

Luspad nga kabayo, nga ang nagsakay nagpahinabog kamatayon pinaagig makamatayng sakit. (Pinadayag 6:8) Ang unang dakong hampak sa ika-20ng siglo mao ang trangkaso Espanyola. Base sa usa ka banabana, kini mipatay ug mga 50 ka milyon. “Kini nga dakong epidemya maoy usa sa kinagrabehang katalagman sa kasaysayan,” matod pa sa librong Man and Microbes. “Bisan ang bubonic plague wala makapatay ug ingon niana ka daghang tawo sa mubong panahon.” Ang buti, malarya, ug TB maoy laing mananakod nga mga sakit nga nakapatayg gatosan ka milyon sulod sa ika-20ng siglo.