ANG uban tingali moingon nga ang tawong hilig ug siyensiya mopili sa “ebolusyon” ug ang tawong relihiyoso mopili sa “paglalang.”

Pero dili tanan.

Sa pagkatinuod, gikuwestiyon sa daghang edukadong tawo ug ubay-ubayng siyentista ang maong teoriya.

Tagda si Gerard, propesor sa entomology (pagtuon bahin sa mga insekto) ug gitudloan ug ebolusyon sa kolehiyo. Siya miingon: “Sa mga eksam, ang akong itubag mao kadtong gusto sa mga propesor nga tubag—pero dili kana ang akong gituohan.”

Nganong bisan ang ubang hilig ug siyensiya dili man motuo sa ebolusyon ingong ang sinugdanan sa kinabuhi? Sa pagtubag niana, tagda kining duha ka pangutana nga nakapalibog sa daghang tigpanukiduki: (1) Unsay sinugdanan sa kinabuhi? ug (2) Sa unsang paagi naugmad ang buhing mga butang?

1 Unsay Sinugdanan sa Kinabuhi?

ANG GIINGON SA UBAN. Ang kinabuhi mitungha rag iya gikan sa dili buhing mga butang.

KON NGANONG ANG UBAN WALA MAKOMBINSIR SA MAONG TUBAG. Ang mga siyentista mas daghan nag nahibaloan karon bahin sa chemistry ug gambalay sa molekula sa kinabuhi, pero wala gihapon sila makatugkad kon unsa gayod ang kinabuhi. Ang dili buhing mga butang layo kaayog biya bisan sa kinasimplehan nga buhing selula.

Ang mga siyentista igo lang mamanabana kon unsay kahimtang sa yuta bilyonbilyong katuigan kanhi. Lainlain silag panglantaw kon diin nagsugod ang kinabuhi—pananglitan, kon sulod ba sa bolkan o sa salog sa dagat. Ang uban nagtuo usab nga ang mga elemento nga nagporma sa kinabuhi natibuok didto sa uniberso ug miabot dinhi pinaagig mga bulalakaw. Apan wala matubag niini ang pangutana kon sa unsang paagi nagsugod ang kinabuhi; kini nakapalubog lang hinuon sa isyu.

Ang mga siyentista namanabana nga duna nay naglungtad nga mga molekula nga sa ulahi nahimong materyal sa genes. Kini nga mga molekula kuno lagmit manungha lag iya gikan sa dili buhing mga materyal ug mosanay lag iya. Apan ang siyensiya wala makakitag ebidensiya nga naglungtad kini nga mga molekula, ni nakahimo ang mga siyentista ug ingon niini nga molekula diha sa laboratoryo.

Ang buhing mga butang talagsaon ug paagi sa ilang pagpondo ug pagprosesog impormasyon. Ipasa, sabton, ug sundon sa mga selula ang mga instruksiyon nga anaa sa ilang genetic code. Para sa ubang siyentista, ang genetic code samag computer software ug ang kemikal nga gambalay sa selula samag computer hardware. Apan dili mapatin-aw sa ebolusyon kon diin gikan ang impormasyon.

Ang mga molekula sa protina gikinahanglan aron moobra ang selula. Ang molekula sa protina dunay gatosan ka amino acid nga natuhogtuhog diha sa espesipikong puwesto. Dugang pa, aron mapuslan ang molekula sa protina, kini kinahanglang maglubid sa espesipikong porma nga tuloy kanto. Ang ubang siyentista miingon nga imposibleng maporma lag iya ang bisag usa lang ka molekula sa protina. Ang physicist nga si Paul Davies misulat: “Sanglit linibong lainlain nga protina ang gikinahanglan aron moobra ang selula, imposible gayod nga sulagma lang kining moporma.”

KONKLUSYON. Human sa daghang tuig nga pagpanukiduki sa halos tanang natad sa siyensiya, ang kamatuoran nagpabilin nga ang kinabuhi naggikan gayod sa naglungtad nang daan nga kinabuhi.

2 Sa Unsang Paagi Naugmad ang Buhing mga Butang?

ANG GIINGON SA UBAN. Ang unang buhing organismo anam-anam nga naugmad ngadto sa nagkalainlaing buhing mga butang, lakip sa tawo, pinaagig random mutation (sinulagmang mutasyon) ug natural selection.

KON NGANONG ANG UBAN WALA MAKOMBINSIR SA MAONG TUBAG. Ang pipila ka selula mas komplikado kay sa uban. Sumala sa usa ka reperensiya, ang pag-ugmad sa simpleng mga selula ngadto sa mas komplikadong mga selula “giisip nga ikaduha sa kinadak-ang misteryo sa ebolusyon, sunod sa sinugdanan sa kinabuhi.”

Ang mga siyentista nakadiskobre nga sulod sa matag selula adunay komplikadong mga makina sa molekula nga gilangkoban ug mga protina sa molekula nga nagtinabangay sa paghimo sa lisod nga mga trabaho. Lakip sa mga trabaho niini ang paghatod ug paghimo sa sustansiya ingong enerhiya, pag-ayo sa mga parte sa selula, ug paghatod ug mga mensahe ngadto sa tibuok selula. Makahimo ba ang random mutation ug natural selection sa pag-asembol ug pagpaobra niining komplikadong proseso? Nakita sa daghan nga dili kana posible.

Ang mananap ug tawo maugmad gikan sa usa ka pertilisadong binhi. Sulod sa embryo, o nagtubo nga binhi sa tiyan, ang mga selula modaghan ug maugmad ngadto sa lainlaing porma ug obra nga matibuok ingong partikular nga bahin sa lawas. Ang ebolusyon dili makapatin-aw kon giunsa “pagkahibalo” sa matag selula kon unsang parte sa lawas kini mahimo ug kon asa kini moobra sulod sa organismo.

Nakita karon sa mga siyentista nga aron kanang usa ka matang sa mananap maugmad ngadto sa laing matang sa mananap, kinahanglang dunay kausabang mahitabo sa molekula sulod sa selula. Sanglit ang mga siyentista dili makapatin-aw kon sa unsang paagi ang ebolusyon makapatungha bisag “kinasimplehang” selula, posible ba nga ang random mutation ug natural selection makaugmad ug lainlaing matang sa mananap? Si Michael Behe, propesor sa biological sciences, miingon nga bisag “nakita [sa panukiduki] ang katingalahan, komplikado kaayong pagkagama sa mananap, wala gihapon matubag niini kon sa unsang paagi ang maong pagkakomplikado maugmad nga walay intelihensiyang nalangkit.”

Ang tawo may katakos sa paghunahuna ug pagpangatarongan ug may mga hiyas sama sa pagkamahinatagon, pagsakripisyo sa kaugalingon, ug may pagsabot sa kon unsay husto ug sayop. Ang random mutation ug natural selection walay eksplinasyon kon nganong ang tawo dunay ingon niining talagsaon nga mga hiyas.

KONKLUSYON. Bisag daghan ang moinsistir nga nagsugod ang kinabuhi pinaagig ebolusyon, ang uban wala makombinsir sa mga tubag niini nga teoriya bahin sa sinugdanan sa kinabuhi ug kon sa unsang paagi ang kinabuhi naugmad.

HUMAN sa pagpamalandong sa ebidensiya, daghang tawo moingon nga ang kinabuhi maoy bunga sa usa ka superyor nga intelihensiya. Tagda pananglitan si Antony Flew, nga propesor sa philosophy ug ateyista kaniadto. Dihang iyang nahibaloan nga komplikado diay kaayo ang kinabuhi ug ang balaod sa kinaiyahan sa uniberso, nausab ang iyang opinyon. Sa paghisgot sa pangatarongan sa karaang mga pilosopo, siya misulat: “Kinahanglang motuo kita sa gipakita sa ebidensiya.” Para kang Propesor Flew, ang ebidensiya nagpakita nga adunay Maglalalang.

Si Gerard, nga gihisgotan sa unang artikulo niini nga serye, sama usab niana ug konklusyon. Bisag taas siyag edukasyon ug usa ka siyentista nga nanukiduki bahin sa insekto, siya miingon: “Wala koy nakitang ebidensiya nga ang kinabuhi sulagmang nanungha gikan sa dili buhing mga butang. Ang kahapsay ug kakomplikado sa buhing mga butang nakapakombinsir nako nga duna gayoy usa ka Tig-organisar ug Tigdisenyo.”

Sama nga ang usa ka tawo makakat-on bahin sa usa ka pintor pinaagi sa pagtan-aw sa iyang obra, nakita ni Gerard ang mga hiyas sa Maglalalang diha sa iyang pagtuon sa kinaiyahan. Gisusi usab ni Gerard ang basahon nga iya sa Maglalalang—ang Bibliya. (2 Timoteo 3:16) Nakombinsir siya sa tubag sa mga pangutana bahin sa kasaysayan sa tawo ug sa praktikal nga solusyon sa mga problema sa tawo karon. Busa nakombinsir siya nga ang Bibliya maoy bunga usab sa usa ka superyor nga hunahuna.

Sama sa nasayran ni Gerard, ang mga tubag sa Bibliya angayng pamalandongon. Amo kang gidasig sa pagsusi niini.