Ang Ehipto relihiyoso kaayong nasod nga napuno sa pagsimba sa daghang diyos. Ang matag siyudad ug lungsod adunay iyang kaugalingong lokal nga bathala, nga nagbaton sa titulong “Ginoo sa Siyudad.” Usa ka talaan nga nakaplagan sa lubnganan ni Thutmose III may mga ngalan sa mga 740 ka diyos. (Ex 12:12) Sagad ang diyos gilarawan ingong diyos nga naminyo sa usa ka diyosa ug nanganak kaniyag usa ka anak nga lalaki, “sa ingon nahimong balaan nga triad o trinidad nga niini ang amahan dili kanunayng mao ang pangulo, nga usahay kontento na sa pagkahimong prinsipe, samtang ang pangunang bathala sa maong lugar nagpabilin nga mao ang diyosa.” (New Larousse Encyclopedia of Mythology, 1968, p. 10) Ang matag usa sa pangunang mga diyos nagpuyo sa templo nga dili bukas sa publiko. Ang diyos gisimba sa mga saserdote nga maoy mopukaw kaniya kada buntag pinaagig himno, magligo kaniya, mag-ilis kaniya ug besti, “magpakaon” kaniya, ug maghatag kaniya ug ubang mga serbisyo. (Itandi ang Sal 121:​3, 4; Isa 40:28.) Tungod niini ang mga saserdote lagmit giisip nga nag-alagad ingong mga hawas sa Paraon, kinsa gituohan nga usa ka buhing diyos, ang anak sa diyos nga si Ra. Kini nga kahimtang nagpasiugda gayod sa kaisog nga gipakita ni Moises ug Aaron sa pag-atubang kang Paraon aron ipahibalo kaniya ang sugo sa matuod nga Diyos ug maingon man naghatag ug katin-awan sa matamayong tubag ni Paraon, “Kinsa ba si Jehova, aron ako mamati sa iyang tingog?”​—Ex 5:2.

Pananglitan, ang diyos nga si Ra, nailhan ilalom sa 75 ka lainlaing mga ngalan ug mga dagway. Kon itandi, pipila lamang sa ginatos ka bathala ang tinuoray nga gisimba sa nasod. Ang labing popular taliwala niini mao ang trinidad o triad ni Osiris, Isis (iyang asawa), ug ni Horus (iyang anak nga lalaki). Unya anaa ang “kosmiko” nga mga diyos nga gipangulohan ni Ra, ang diyos-adlaw, ug lakip ang mga diyos sa bulan, langit, hangin, yuta, sa suba sa Nilo, ug uban pa. Sa Thebes (No sa Bibliya) ang diyos nga si Amon maoy labing prominente ug sa ngadtongadto napasidunggan sa titulo nga “hari sa mga diyos” ilalom sa ngalan nga Amon-Ra. (Jer 46:25) Sa mga panahon sa pista (Jer 46:17), ang mga diyos iparada latas sa mga dalan sa siyudad. Pananglitan, sa dihang ang imahen ni Ra dad-on sa iyang mga saserdote diha sa usa ka relihiyosong prosesyon, seguradohon sa mga tawo nga sila anaa nianang higayona, kay naglaom nga makabaton ug kaayohan pinaagi niana. Kay nagtuo nga ang ila lamang pagkaatua didto maoy usa ka pagtuman sa ilang relihiyosong obligasyon, gibati sa mga Ehiptohanon nga si Ra, sa baylo, obligado nga padayong magpalambo kanila. Sila modangop lamang kaniya alang sa materyal nga mga panalangin ug kauswagan, nga wala gayod mangayo ug bisan unsang butang nga espirituwal. Adunay daghang kaamgiran tali sa pangunang mga diyos sa Ehipto ug sa mga diyos sa Babilonya, nga ang ebidensiya nagpamatuod nga ang Babilonya maoy tinubdan ug ang Ehipto maoy tigdawat o tigpatunhay.​—Tan-awa ang DIYOS UG MGA DIYOSA, MGA.

Kining pagsimba sa daghang diyos wala makahatag ug kaayohan o kadasig sa mga Ehiptohanon. Sumala sa naobserbahan sa Encyclopædia Britannica (1959, Tomo 8, p. 53): “Ang kahibulongang mga misteryo, nga sektretong nagbaton ug halalom nga mga kamatuoran, gihatag kanila sa klasikal ug modernong imahinasyon. Siyempre, sila may mga misteryo sama sa Ashantis o Ibos [Aprikanhong mga tribo]. Hinunoa, sayop ang paghunahuna nga kining mga misteryoha naundan ug kamatuoran, ug nga adunay sekreto nga ‘pagtuo’ diha niini.” Sa pagkatinuod, ang mabatonang ebidensiya nagpakita nga ang salamangka ug karaan nga patuotuo mao ang paninugdang mga elemento sa pagsimba sa mga Ehiptohanon. (Gen 41:8) Ang salamangka ilang gigamit sa pagpanalipod batok sa sakit; bantog ang espiritismo, lakip ang daghang “maglalamat,” “espiritista,” ug “tigpanag-an sa mga hitabo.” (Isa 19:3) Ang mga habak ug “pang-suwerte” nga mga anting-anting ginasul-ob, ug ang mga orasyon ginasulat diha sa mga tipik sa papiro ug gikulentas. (Itandi ang Deu 18:​10, 11.) Sa dihang si Moises ug Aaron mihimog kahibulongang mga buhat pinaagi sa gahom sa Diyos, ang salamangkerong mga saserdote ug mga barangan sa mga palasyo ni Paraon nagsundog sa maong mga buhat pinaagi sa mga kalaki sa salamangka hangtod nga sila napugos sa pagdawat sa ilang kapakyasan.​—Ex 7:​11, 22; 8:7, 18, 19.

Pagsimba sa mga hayop. Kining matuotuohong pagsimba nakadaldal sa mga Ehiptohanon nga batasanon pagbuhat ang usa ka labing mahugawng idolatriya nga naglakip sa pagsimba sa mga hayop. (Itandi ang Rom 1:​22, 23.) Daghan sa labing prominenteng mga diyos kanunayng gihulagway ingong usa ka tawo nga may ulo sa usa ka hayop o langgam. Busa ang diyos nga si Horus gilarawan nga may ulo sa usa ka banog; si Thoth gilarawan nga may ulo sa usa ka ibis o kaha may ulo sa usa ka aliwas. Sa pipila ka kahimtang ang diyos giisip nga aktuwal nga nagmateryalisar ingong hayop, ingon sa torong mga baka nga Apis. Ang buhi nga torong baka nga Apis, nga giisip ingong nagmateryalisar nga diyos nga si Osiris, gitipigan diha sa usa ka templo ug sa pagkamatay gihatagan ug maluho nga paglubong. Tungod sa pagtuo nga ang pipila ka hayop, sama sa mga iring, unggoy, buaya, irong ihalas, ug lainlaing mga langgam, maoy sagrado tungod kay nalangkit kini sa pipila ka diyos, ang mga Ehiptohanon literal nga nagpreserbar sa patayng lawas sa ginatos ka libo sa maong mga linalang, nga naglubong niini diha sa espesyal nga mga sementeryo.

Nganong miinsistir si Moises nga ang mga halad sa Israel maoy “dulumtanan sa mga Ehiptohanon”?

Ang kamatuoran nga daghan kaayong nagkalainlaing mga hayop nga ginasimba sa usa ka bahin sa Ehipto o sa ubang dapit dayag nga maoy nakahatag ug puwersa ug kabug-at sa pag-insistir ni Moises nga ang Israel tugotan sa pag-adto sa kamingawan aron sa pagtanyag sa ilang mga halad, nga nag-ingon kang Paraon: “Kon pananglit kami maghalad sa butang nga dulumtanan sa mga Ehiptohanon atubangan sa ilang mga mata; dili kaha sila magbato kanamo?” (Ex 8:​26, 27) Mopatim-aw nga ang kadaghanan sa mga halad nga gihalad sa Israel sa ulahi nakapasuko gayod sa mga Ehiptohanon. (Sa Ehipto ang diyos-adlaw nga si Ra usahay gilarawan ingong nati nga gipanganak sa usa ka langitnong baka.) Sa laing bahin, sumala sa gipakita ilalom sa DIYOS UG MGA DIYOSA, MGA, pinaagi sa Napulo ka Hampak sa Ehipto, si Jehova nagpahamtang ug mga paghukom “sa tanang diyos sa Ehipto,” nga nagpaagom ug dakong kaulawan kanila samtang naghimo sa iyang kaugalingong ngalan nga mailhan sa tibuok yuta.​—Ex 12:12.

Ang nasod sa Israel wala sa bug-os makaikyas sa kahugawan sa maong bakak nga pagsimba panahon sa duha niini ka siglo nga pag-estar sa Ehipto (Jos 24:14), ug kini sa walay duhaduha maoy tungod gayod sa sayop nga mga tinamdan nga ilang gipakita sa sayong bahin sa ilang panaw sa Pagpanggula. Bisan tuod gisugo ni Jehova ang mga Israelinhon nga isalibay ang “makaluod nga mga idolo sa Ehipto,” sila napakyas sa pagbuhat niana. (Eze 20:​7, 8; 23:​3, 4, 8) Ang paghimo ug usa ka bulawang nating baka aron simbahon didto sa kamingawan lagmit nagpabanaag sa Ehiptohanong pagsimba sa hayop nga nakaimpluwensiya sa pipila ka Israelinhon. (Ex 32:1-8; Buh 7:39-41) Sa wala pa makasulod ang Israel sa Yutang Saad, si Jehova sa makausa pa naghatag ug tin-awng pasidaan batok sa pagkalangkit sa bisan unsang hayop o sa bisan unsang “kosmiko” nga mga butang diha sa pagsimba sa Israel Kaniya. (Deu 4:15-20) Bisan pa niana, ang pagsimba sa hayop mitungha na usab mga kasiglohan sa ulahi sa dihang si Jeroboam, kinsa bag-o lang nakabalik gikan sa Ehipto, naghimo ug duha ka bulawang nating baka aron simbahon sa dihang siya nahimong hari sa amihanang gingharian sa Israel. (1Ha 12:​2, 28, 29) Angayng matikdan nga ang inspiradong Kasulatan nga girekord ni Moises bug-os nahigawas gikan sa bisan unsang kahugawan sa maong Ehiptohanong idolatriya ug patuotuo.

Ang karaang relihiyon sa Ehipto mopatim-aw nga sa dakong bahin maoy mga seremonyas ug mga panglamat lamang, nga gidisenyo aron makab-ot ang gitinguhang resulta pinaagi sa tabang sa usa o kapin pa sa ilang daghang diyos.

Bisan tuod gipangangkon nga naglungtad ang usa ka matang sa pagsimba sa usa lang ka diyos panahon sa mga paghari ni Paraon Amenhotep III ug Amenhotep IV (Akhenaton), sa dihang ang diyos-adlaw nga si Aton halos mao na lang ang gisimba, kadto maoy dili tinuod nga monoteismo (pagsimbag usa lang ka diyos). Ang Paraon mismo padayong ginasimba ingong usa ka diyos. Ug bisan hangtod niining yugtoa walay etikal nga hiyas ang Ehiptohanon nga relihiyosong mga sinulat, ang mga himno alang sa diyos-adlaw nga si Aton nagdayeg lamang kaniya tungod sa iyang nagahatag-kinabuhi nga kainit apan nagpabiling walay gipahayag nga bisan unsang pagdayeg o pagpabili alang sa bisan unsang espirituwal o moral nga mga hiyas. Nan, bug-os walay pasukaranan ang bisan unsang pagtuo nga ang pagsimba sa usa lang ka Diyos diha sa mga sinulat ni Moises nagsumikad sa Ehiptohanong impluwensiya.