AMNESTIYA

Sa Ester 2:18 giasoy nga ang Persianhong monarko nga si Ahasuero, human maghimo kang Ester nga iyang rayna, naghimog usa ka dakong bangkete sa pagpasidungog kang Ester ug mihatag ug “amnestiya sa sakop nga mga distrito” sa iyang dominyo. Ang gigamit dinhi nga Hebreohanong pulong nga hana·chahʹ kas-a lamang makita diha sa Kasulatan. Kini gihubad sa lainlaing paagi ingong “pagpagawas” (LXX, KJ), “pagpahigawas sa buluhisan” (diha sa usa ka Targum ug sa RS), “pahulay” (Vg), “pista opisyal” (AT); ug ang mga komentarista nag-ingon nga ang pagpagawas, o amnestiya, lagmit naglakip sa pagpahigawas sa pagbayad ug tributo, pagpahigawas sa serbisyo militar, pagpagawas gikan sa bilanggoan, o sa kombinasyon niini. Ang laing Hebreohanong pulong (shemit·tahʹ) gigamit diha sa Kasulatan aron ipaila ang pagpahigawas gikan sa utang o sa pagpahunong sa pagtrabaho.​—Deu 15:​1, 2, 9; 31:10; tan-awa ang IGPAPAHULAY, TUIG NGA.

Mahitungod sa pagpagawas sa mga binilanggo, mamatikdan nga sa panahon sa paghari ni Jerjes I, nga gituohang mao ang Ahasuero sa basahon ni Ester, nahitabo ang daghang pag-alsa. Usa ka inskripsiyon gikan sa Persepolis ang gipasidungog ngadto kang Jerjes nga nag-ingon: “Human ako mahimong hari, dihay (pipila) taliwala niini nga mga nasod . . . ang mirebelde (apan) gipukgo (sa lit.: gipatay) ko kini nga mga nasod, . . . ug gibalik ko kini (pag-usab) ngadto sa ilang (kanhing politikanhong) mga kahimtang.” (Ancient Near Eastern Texts, giedit ni J. B. Pritchard, 1974, p. 317) Sa walay duhaduha dihay politikanhong mga binilanggo nga miresulta tungod sa pagpukgo sa mga pag-alsa, ug ang kasadya sa pagkahimong rayna si Ester lagmit maoy nahimong okasyon ni Ahasuero sa pagpapas sa mga sumbong batok sa maong mga tawo ug sa paghatag kanilag amnestiya o pagpagawas. (Itandi ang Mat 27:15.) Ang tukmang kinaiyahan sa amnestiya, hinunoa, nagpabiling wala matino.