Mga Manuskrito sa Hebreohanong Kasulatan. Adunay mga 6,000 ka manuskrito sa tibuok o sa mga bahin sa Hebreohanong Kasulatan ang anaa karon sa lainlaing mga librarya. Ang kadaghanan niini naundan sa Masoretikong teksto ug sukad pa sa ikanapulong siglo K.P. o human niana. Ang mga Masorete (sa ikaduhang katunga sa unang milenyo K.P.) naningkamot sa pagpasa nga matinumanon sa Hebreohanong teksto ug wala mohimog mga kausaban sa mga pulong sa teksto mismo. Apan, aron mapreserbar ang tradisyonal nga paglitok sa walay bokales nga konsonanteng teksto, sila mihimog mga sistema sa pagmarka para sa bokales ug sa pagbutang ug aksento. Dugang pa, diha sa ilang Masora, o mga nota sa panaplin, ilang gitagad ang mga kalainan sa teksto ug kon ilang giisip nga kinahanglanon, sila mihimog mga nota sa hustong pagbasa sa mga pulong. Ang Masoretikong teksto mao ang makita diha sa pinatik nga Hebreohanong mga Bibliya karong adlawa.

Ang nadaot nga mga manuskrito sa Hebreohanong Kasulatan nga gigamit sa Hudiyohanong mga sinagoga giilisdan sa napamatud-ang tinuod nga mga kopya, ug ang natata o nadaot nga mga manuskrito gitipigan diha sa usa ka genizah (usa ka lawak-tipiganan sa sinagoga). Sa kataposan, sa dihang kini napuno na, ang mga manuskrito gikuha ug gilubong sa seremonyal nga paagi. Walay duhaduha nga daghang karaan nga mga manuskrito ang nahanaw nianang paagiha. Apan ang mga gitipigan sulod sa genizah sa sinagoga didto sa Daang Cairo wala maapil, lagmit tungod kay kini naparilan ug nalimtan sulod sa kasiglohan. Human sa pagtukod pag-usab sa sinagoga niadtong 1890 K.P., ang mga manuskrito sulod sa genizah niini gisusi pag-usab, ug gikan didto ang medyo kompleto nga mga manuskrito ug mga tipik sa Hebreohanong Kasulatan (ang pipila giingong sa ikaunom nga siglo K.P.) gidala ngadto sa nagkalainlaing mga librarya.

Ang usa sa labing karaang naglungtad nga mga tipik nga adunay mga teksto sa Bibliya mao ang Nash Papyrus, nga nakaplagan didto sa Ehipto ug gitipigan sa Cambridge, Inglaterra. Dayag nga kini maoy bahin sa usa ka koleksiyon sa mga instruksiyon nga gisulat sa ikaduha o sa unang siglo W.K.P. ug naundan lamang sa upat ka tipik nga may 24 ka linya sa Napulo ka Sugo sa wala pa ang Masoretikong teksto ug sa pipila ka bersikulo sa Deuteronomio, mga kapitulo 5 ug 6.

Sukad sa 1947 daghang Biblikanhon ug dili-Biblikanhong mga linukot nga basahon ang nakaplagan sa nagkalainlaing mga dapit sa K sa Patayng Dagat, ug kini sa katibuk-an gitawag nga Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat. Ang labing mahinungdanon taliwala niini mao ang mga manuskrito nga nadiskobrehan diha sa daghang langob sa sulod ug sa palibot sa Wadi Qumran (Nahal Qumeran). Kini nailhan usab ingong mga teksto sa Qumran ug lagmit gipanag-iya kanhi sa Hudiyohanong relihiyosong komunidad nga nasentro sa kasikbit nga Khirbet Qumran (Horvat Qumeran). Ang unang kaplag mao ang nadiskobrehan sa usa ka Bedouin didto sa usa ka langob nga mga 15 km (9.5 mi) sa H sa Jerico, diin siya nakakaplag ug daghang banga nga gama sa yutang-kulonon nga nasudlan ug karaang mga manuskrito. Ang usa niini mao ang gibantog karon nga Linukot nga Basahon ni Isaias sa Patayng Dagat (1QIs^a), usa ka napreserbar pag-ayong linukot nga basahon nga gama sa panit sa enterong basahon ni Isaias, gawas lang sa pipila ka lat-ang. (HULAGWAY, Tomo 1, p. 322) Kini naundan sa wala pa ang Masoretiko nga Hebreohanong sinulat ug gipetsahan sa hinapos sa ikaduhang siglo W.K.P. Busa, kini mas karaan ug mga usa ka libo ka tuig kay sa labing karaang naglungtad nga Masoretikong teksto. Apan, bisan tuod kini may pipila ka kalainan sa espeling ug gramatika, kini wala malahi sa doktrinal nga paagi gikan sa Masoretikong teksto. Lakip sa mga dokumento nga nakaplagan sa dapit sa Qumran mao ang mga tipik sa kapin sa 170 ka linukot nga basahon sa mga bahin sa tanang basahon sa Hebreohanong Kasulatan gawas sa basahon ni Ester, ug may pipila ka basahon nga adunay kapin sa usa ka kopya. Kini nga mga linukot ug mga tipik nga manuskrito gituohan nga sukad pa sa mga 250 W.K.P. hangtod sa mga tungatunga sa unang siglo K.P., ug makita diha niini ang kapin sa usa ka matang sa Hebreohanong teksto, sama sa unang-Masoretikong teksto o sa teksto nga sukaranan sa Gregong Septuagint. Ang mga pagtuon sa maong mga materyales nagpadayon pa.

Lakip sa iladong vellum nga Hebreohanong mga manuskrito sa Hebreohanong Kasulatan mao ang Cairo Karaite Codex of the Prophets. Kini adunay Masora ug paagi sa paglitok, ug ang colophon (paniklop nga panid nga nagpaila sa paghimo ug sa magsusulat) niini nagpakita nga kini nakompleto niadtong mga 895 K.P. nga sinulat sa iladong Masorete nga si Moses ben Asher sa Tiberias. Ang laing mahinungdanong manuskrito (sa 916 K.P.) mao ang Petersburg Codex of the Latter Prophets. Ang Aleppo Sephardic Codex, nga kanhi gitipigan sa Aleppo, Sirya, ug karon anaa na sa Israel, hangtod karong adlawa naundan sa tibuok Hebreohanong Kasulatan. Ang orihinal nga mga tekstong konsonante niini gitul-id, gibutangan ug mga puntuwasyon, ug usab gibutangan ug Masora niadtong mga 930 K.P. ni Aaron ben Asher, nga anak ni Moses ben Asher. Ang labing karaang pinetsahan nga manuskrito sa kompletong Hebreohanong Kasulatan sa pinulongang Hebreohanon mao ang Leningrad Manuscript Num. B 19^A, nga gitipigan sa Publikong Librarya didto sa St. Petersburg, Rusya. Gikopya kini niadtong 1008 K.P. “gikan sa gitul-id nga mga basahon nga giandam ug gibutangan ug mga nota ni Aaron ben Moses ben Asher nga magtutudlo.” Ang laing makaiikag nga Hebreohanong manuskrito mao ang codex sa Pentateuko nga gitipigan diha sa British Library (Codex Oriental 4445), nga naundan sa Genesis 39:20 hangtod sa Deuteronomio 1:33 (gawas sa Num 7:​46-73 ug 9:​12–​10:​18, nga wala maapil o gidugang sa ulahing magkokopya) ug lagmit sukad pa sa ikanapulong siglo K.P.

Daghang manuskrito sa Hebreohanong Kasulatan ang gisulat diha sa pinulongang Grego. Lakip sa makaiikag usab mao ang usa diha sa koleksiyon sa Fouad Papyri (Inventory Number 266, nga iya sa Société Egyptienne de Papyrologie, Cairo), nga naundan sa mga bahin sa Genesis ug sa ikaduhang katunga sa Deuteronomio sumala sa Septuagint. Kini maoy sa unang siglo W.K.P. ug nagpakita, diha sa daghang teksto, sa ngalan sa Diyos nga gisulat sa kuwadrado nga Hebreohanong mga karakter diha mismo sa Gregong teksto. Ang mga tipik sa Deuteronomio, mga kapitulo 23 hangtod sa 28, makaplagan diha sa Rylands Papyrus iii. 458 sa ikaduhang siglo W.K.P., nga gitipigan sa Manchester, Inglaterra. Ang laing pangunang manuskrito sa Septuagint naundan sa mga tipik sa Jonas, Miqueas, Habacuc, Sofonias, ug Zacarias. Niining panit nga linukot nga basahon, nga pinetsahan sa kataposan sa unang siglo K.P., ang ngalan sa Diyos makita ingong Tetragrammaton nga gisulat diha sa karaang Hebreohanong mga karakter.​—Tan-awa ang apendise sa Rbi8, pp. 1562-1564.

Ang Hebreohanon ug Kristohanon Gregong Kasulatan. Ang labing importante ug labing kompleto nga naglungtad nga mga manuskrito sa Bibliya sa Grego gisulat diha sa vellum pinaagi sa uncial nga mga letra.

Vatican Manuscript Num. 1209. Ang Vatican Manuscript Num. 1209 (Codex Vaticanus), nga internasyonal nga gipaila pinaagi sa simbolo nga “B,” maoy usa ka uncial nga codex sa ikaupat nga siglo K.P., lagmit nga gihimo didto sa Alejandria, ug kini sa sinugdan naundan sa enterong Bibliya diha sa Grego. Usa ka tigtul-id sa ulahi misulat pag-usab subay sa mga letra niana, tingali tungod kay ang orihinal nga mga sinulat mihanap na, apan iyang gilaktawan ang mga letra ug mga pulong nga iyang giisip nga dili husto. Sa sinugdan kini nga codex lagmit may mga 820 ka dahon, nga niana 759 ang nahibilin. Dakong bahin sa Genesis ang wala na, ingon man ang usa ka bahin sa Mga Salmo, Hebreohanon 9:14 hangtod sa 13:​25, ug ang tibuok Una ug Ikaduhang Timoteo, Tito, Filemon, ug Pinadayag. Ang Codex Vaticanus gitipigan sa Vatican Library sa Roma, Italya, ug nasayran nga atua na didto sukad pa sa ika-15 nga siglo. Apan, ang mga awtoridad sa Vatican Library nagpalisod pag-ayo sa mga eskolar nga makita ang manuskrito ug wala magpatunghag tibuok nga kopya niini nga codex hangtod niadtong 1889-1890.

Sinaitic Manuscript. Ang Sinaitic Manuscript (Codex Sinaiticus) maoy sa ikaupat nga siglo K.P. usab, apan ang Codex Vaticanus tingali mas karaan ug diyutay. Ang Sinaitic Manuscript gipaila sa simbolo nga א (ʼaʹleph, unang letra sa Hebreohanong alpabeto), ug bisan tuod kini kanhi naundan sa enterong Bibliya diha sa Grego, ang usa ka bahin sa Hebreohanong Kasulatan nawala na. Apan, kini naundan sa tibuok Kristohanon Gregong Kasulatan. Kini nga codex sa sinugdan lagmit gilangkoban ug 730 ka dahon, ug labing menos ang tibuok o mga bahin sa 393 ka dahon napamatud-an karon nga naglungtad pa. Nadiskobrehan kini (ang usa ka bahin sa 1844 ug ang laing bahin sa 1859) sa eskolar sa Bibliya nga si Konstantin von Tischendorf didto sa Monastery of St. Catherine sa Bukid sa Sinai. Kap-atan ug tulo ka dahon niini nga codex ang gitipigan sa Leipzig, ang mga bahin sa tulo ka dahon atua sa St. Petersburg, Rusya, ug 347 ka dahon ang gitipigan sa British Library sa London. Gikataho nga 8 ngadto sa 14 ka dugang pa nga mga dahon ang nadiskobrehan didto sa maong monasteryo niadtong 1975.

Alexandrine Manuscript. Ang Alexandrine Manuscript (Codex Alexandrinus), nga gipaila sa letra nga “A,” maoy usa ka uncial nga Gregong manuskrito nga naundan sa halos tibuok nga Bibliya, lakip ang basahon sa Pinadayag. Sa lagmit 820 ka dahon sa sinugdan, 773 ang natipigan. Kini nga codex sa katibuk-an giisip nga maoy sa unang katunga sa ikalimang siglo K.P. ug kini gitipigan usab sa British Library.​—HULAGWAY, Tomo 2, p. 336.

Codex Ephraemi Syri rescriptus. Ang Codex Ephraemi Syri rescriptus (Codex Ephraemi), nga internasyonal nga gipaila sa letra nga “C,” giisip usab sa katibuk-an ingong nagsukad sa ikalimang siglo K.P. Kini gisulat pinaagig uncial nga Grego diha sa vellum ug maoy usa ka codex nga gisulatan pag-usab, usa ka manuskrito nga palimpsest o sulatanan nga sublisubling gigamit. Ang orihinal nga Gregong teksto gipapas, ug dayon daghang dahon ang gisulatan pag-usab sa mga pakigpulong ni Ephraem Syrus (ang Siryanhon), nga gisulat diha sa Grego. Kini lagmit nga gihimo sa ika-12 nga siglo, sa dihang nihit ang vellum. Apan, ang teksto sa ilalom niana giinterpretar. Bisan tuod ang “C” dayag nga naundan kanhi sa tibuok Kasulatan sa Grego, 209 ka dahon lamang ang nahibilin, nga ang 145 maoy sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Busa, kini nga codex karon naundan na lamang sa mga bahin sa mga basahon sa Hebreohanong Kasulatan ug mga bahin sa tanang basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan gawas sa Ikaduhang Tesalonica ug sa Ikaduhang Juan. Kini gitipigan diha sa Bibliothèque Nationale sa Paris.