Labot kang Abraham, giingon nga siya nagpasundayag ug pagtuo sa Diyos ug “gipahayag nga matarong”; usab, nahisulat nga si Rahab sa Jerico nagpasundayag sa iyang pagtuo pinaagi sa iyang mga buhat ug busa “gipahayag nga matarong,” ang iyang kinabuhi naluwas sa dihang gilaglag ang siyudad sa Jerico. (San 2:21-23, 25) Mamatikdan nga sa sulat ni Santiago (sumala sa gihisgotan) ug usab sa sulat ni Pablo ngadto sa mga taga-Roma (4:3-5, 9-11), diin siya nagkutlo sa Genesis 15:​6, giingong ang pagtuo ni Abraham “giisip kaniya ingong pagkamatarong.” Kini nga ekspresyon masabtan pinaagi sa pagtagad sa diwa sa Gregong berbo nga lo·giʹzo·mai, “giisip,” nga gigamit dinhi.

Kon sa unsang paagi “giisip” nga matarong. Kining Gregong berbo nga lo·giʹzo·mai kanunayng gigamit sa karaang mga panahon sa pagkalkulo sa mga numero o pag-ihap diha sa kuwenta, nga gigamit sa dihang magtala sa butang nga ikunhod ug usab sa butang nga idugang diha sa kuwenta. Sa Bibliya kini gigamit aron magtumong sa “pagkalkulo, pagdugang, pag-ihap, pagtala, o pag-isip.” Mao nga ang 1 Corinto 13:5 nag-ingon nga ang gugma “dili maghupot ug talaan [porma sa lo·giʹzo·mai] sa kadaot” (itandi ang 2Ti 4:16); ug ang salmista nga si David gikutlo nga nag-ingon: “Malipayon ang tawo kansang sala dili gayod pagaisipon ni Jehova.” (Rom 4:8) Gipakita ni Pablo nga kadtong naglantaw sa mga butang sumala sa panggawas nga dagway niini kinahanglang mohimog hustong pagtimbangtimbang sa mga butang, nga samag nagsusi sa matag bahin sa talaan. (2Co 10:​2, 7, 10-12) Sa samang higayon, nabalaka si Pablo nga ‘adunay bisan kinsa nga magpasidungog [porma sa lo·giʹzo·mai] kaniya’ nga labaw kay sa nahiangay labot sa iyang ministeryo.​—2Co 12:​6, 7.

Ang pulong nga lo·giʹzo·mai mahimong magpasabot usab ug “pagtamod, pag-ila, paglantaw, o pag-isip (kauban sa usa ka grupo, klase, o matang).” (1Co 4:1) Busa si Jesus miingon nga siya “giisip [porma sa lo·giʹzo·mai] nga kauban sa mga malinapason,” nga mao, giisip o giklasipikar ingong kauban nila o daw usa kanila. (Luc 22:37) Sa iyang sulat ngadto sa mga taga-Roma, ang apostol nag-ingon nga sa kahimtang sa tawong dili-tinuli nga nagtuman sa Balaod, ang iyang “pagkadili-tinuli pagaisipon ingong pagkatinuli,” nga mao, ilhon o lantawon nga kini samag pagkatinuli. (Rom 2:26) Sa samang diwa, ang mga Kristohanon giawhag nga ‘isipon ang ilang kaugalingon nga patay labot sa sala apan buhi labot sa Diyos pinaagi kang Kristo Jesus.’ (Rom 6:11) Ug ang dinihogang mga Kristohanon taliwala sa mga Hentil, bisan tuod dili unodnong mga kaliwat ni Abraham, “giisip nga mao ang binhi” ni Abraham.​—Rom 9:8.

Sa unsang paagi si Abraham ikapahayag nga matarong una pa sa kamatayon ni Kristo?

Busa, ang pagtuo usab ni Abraham nga inubanan sa mga buhat “giisip [gilantaw, giila, o gipasidungog] kaniya ingong pagkamatarong.” (Rom 4:20-22) Siyempre, kini wala magkahulogan nga siya ug ang ubang matinumanong mga tawo sa wala pa ang Kristohanong kapanahonan maoy hingpit o nahigawas sa sala; apan, tungod sa ilang pagpasundayag ug pagtuo sa saad sa Diyos labot sa “binhi” ug tungod kay sila naningkamot sa pagtuman sa mga sugo sa Diyos, sila wala isipa nga dili matarong nga walay baroganan atubangan sa Diyos, sama sa uban sa katawhan sa kalibotan. (Gen 3:15; Sal 119:​2, 3) Si Jehova sa pagkamahigugmaon naglantaw kanila nga walay sala, kon itandi sa kalibotan sa katawhan nga nahimulag sa Diyos. (Sal 32:​1, 2; Efe 2:12) Busa, tungod sa ilang pagtuo ang Diyos nakiglabot sa maong dili-hingpit nga mga tawo ug nagpanalangin kanila, nga nagbuhat niana samtang naghupot gihapon sa iyang kaugalingong hingpit nga mga sukdanan sa hustisya. (Sal 36:10) Bisan pa niana, giila sa maong mga tawo ang ilang panginahanglan nga tubson gikan sa sala ug nagpaabot sa takdang panahon sa Diyos sa pagtagana niana.​—Sal 49:7-9; Heb 9:26.

Busa, kining pagpahayag sa maong mga Kristohanon nga matarong mas labaw pa gayod kay sa kahimtang ni Abraham (ug sa ubang una-Kristohanong mga alagad ni Jehova), nga nahisgotan na. Nagpakita sa gidak-on sa pagkamatarong ni Abraham, ang tinun-ang si Santiago misulat: “Ang kasulatan natuman nga nag-ingon: ‘Si Abraham nagbutang ug pagtuo kang Jehova, ug kadto giisip kaniya ingong pagkamatarong,’ ug siya gitawag nga ‘higala ni Jehova.’ ” (San 2:20-23) Busa, tungod sa iyang pagtuo, si Abraham gipahayag nga matarong ingong higala sa Diyos, dili ingong anak sa Diyos nga ‘gipanganak pag-usab’ nga may paglaom sa langitnong kinabuhi. (Ju 3:3) Ang rekord sa Kasulatan nagpatin-aw nga sa wala pa moabot si Kristo, ang pribilehiyo nga mahimong anak ug ingon man ang langitnong paglaom wala pa buksi ngadto sa mga tawo.​—Ju 1:​12, 17, 18; 2Ti 1:10; 1Pe 1:3; 1Ju 3:1.