-
KronolohiyaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
Si Ezequiel kinahanglang mohigda sa iyang wala nga kilid sulod sa 390 ka adlaw aron “magapas-an sa kasaypanan sa balay sa Israel,” ug sa iyang tuo nga kilid sulod sa 40 ka adlaw aron “magapas-an sa kasaypanan sa balay sa Juda,” ug ang matag adlaw gipakita nga naghawas sa usa ka tuig. Busa ang duha ka yugto (nga 390 ka tuig ug 40 ka tuig) nga gisimbolohan dayag nga naghawas sa gitas-on sa pasensiya ni Jehova sa duha ka gingharian maylabot sa ilang idolatrosong buhat. Ang pagsabot sa mga Hudiyo bahin niini nga tagna, ingon sa gibutyag sa Soncino Books of the Bible (komentaryo sa Ezequiel, pp. 20, 21) mao: “Ang pagkasad-an sa Amihanang Gingharian miabot sa yugtong 390 ka tuig ([sumala sa] Seder Olam [ang kinaunahang asoy human sa pagkadestiyero nga napreserbar diha sa Hebreohanong pinulongan, [ug ni Rabbi] Rashi ug Ibn Ezra). Si Abarbanel, nga gikutlo ni Malbim, nagkuwenta sa yugto sa pagkasad-an sa Samaria gikan sa panahon sa dihang ang pagkasip-ak nahitabo ilalom ni Rehoboam . . . hangtod sa pagkapukan sa Jerusalem. . . .
-
-
KronolohiyaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
Gikan sa pagkabahin sa gingharian niadtong 997 W.K.P. hangtod sa pagkapukan sa Jerusalem sa 607 W.K.P. maoy 390 ka tuig. Bisan pag tinuod nga ang Samaria, ang kaulohan sa amihanang gingharian, napukan na sa Asirya niadtong 740 W.K.P., sa ikaunom nga tuig ni Ezequias (2Ha 18:9, 10), malagmit nga ang uban sa katawhan mikalagiw sa habagatang gingharian sa wala pa mosulong ang mga Asiryanhon. (Matikdi usab ang kahimtang sa Juda human sa pagkabahin sa gingharian ingon sa gihubit sa 2Cr 10:16, 17.)
-
-
KronolohiyaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
[Chart sa panids 114-116]
TALAGSAONG MGA PETSA Panahon sa Yugto sa mga Hari sa Juda ug sa Israel
MATIKDI: Kini nga tsart gihimo aron sa pagtaganag mapuslanong laraw sa dagkong mga panghitabo maylabot sa mga hari sa Juda ug sa Israel. Ang rekord sa Bibliya bahin sa mga tuig nga nagmando ang mga hari sa Juda nahimong giya sa pagtino sa ubang mga petsa. Ang mga petsa sa pagmando sa Judeanhong mga hari nagsugod sa tingpamulak sa gihisgotang tuig hangtod sa tingpamulak sa mosunod nga tuig. Ang mga petsa sa paghari sa mga hari sa gingharian sa Israel gitakdo sa mga petsa sa paghari nianang sa Juda. Adunay daghang kronolohikanhong mga pagpasibo nga gitagana sa Bibliya, ug kini gikonsiderar sa pagpiho niini nga mga petsa.
Gitala dinhi ang hataas nga mga saserdote ug ang mga manalagna nga ginganlan sa rekord sa Bibliya maylabot sa nagkalainlaing mga hari. Apan kini nga talaan dili gayod kompleto. Ang Aaronikong pagkasaserdote nga unang nag-alagad didto sa tabernakulo ug dayon didto sa templo dayag nga wala maputol hangtod sa panahon sa pagkadestiyero sa Babilonya. Ug gipaila sa Bibliya nga, dugang pa sa mga manalagna nga ginganlan, daghan pa ang nag-alagad niining sagradong katungdanan.—1Ha 18:4; 2Cr 36:15, 16.
ANG NAPULOG-DUHA KA TRIBO NGA GINGHARIAN
Petsa W.K.P.
SI SAUL misugod sa pagmando ingong hari ibabaw sa tanang 12 ka tribo (40 ka tuig)
1117
Manalagna: Samuel
Hataas nga mga saserdote: Ahias, Ahimelek
Pagkatawo ni David
1107
Natapos ni Samuel ang basahon sa Mga Maghuhukom
m. 1100
Natapos ni Samuel ang basahon ni Ruth
m. 1090
Basahon sa 1 Samuel natapos
m. 1078
SI DAVID misugod sa pagmando ingong hari sa Juda didto sa Hebron (40)
1077
Mga manalagna: Natan, Gad, Zadok
Hataas nga saserdote: Abiatar
Si David nahimong hari sa tibuok Israel; gihimo ang Jerusalem nga iyang kaulohan
1070
Natapos ni Gad ug Natan ang 2 Samuel
m. 1040
SI SOLOMON misugod sa pagmando ingong hari (40)
1037
Mga manalagna: Natan, Ahias, Ido
Hataas nga mga saserdote: Abiatar, Zadok
Gisugdan ang pagtukod sa templo ni Solomon
1034
Nahuman ang templo nga gitukod ni Solomon sa Jerusalem
1027
Gisulat ni Solomon ang Awit ni Solomon
m. 1020
eGisulat ni Solomon ang basahon sa Ecclesiastes
u. 1000
GINGHARIAN SA JUDA
Petsa W.K.P.
GINGHARIAN SA ISRAEL
SI REHOBOAM misugod sa pagmando ingong hari (17 ka tuig); ang nasod nasip-ak sa duha ka gingharian
Mga manalagna: Semaias, Ido
997
SI JEROBOAM misugod sa pagmando ingong hari ibabaw sa amihanang 10 ka tribo, lagmit nga una gikan sa Sekem, dayon gikan sa Tirza (22 ka tuig)
Manalagna: Ahias
Si Sisak sa Ehipto misulong sa Juda ug nagkuha sa mga bahandi sa templo sa Jerusalem
993
SI ABIAS (ABIAM) misugod sa pagmando ingong hari (3)
Manalagna: Ido
980
SI ASA dayag nga misugod sa pagmando (41), apan ang iyang unang tuig sa paghari nagsugod sa 977
Mga manalagna: Azarias, Oded, Hanani
978
m. 976
SI NADAB misugod sa pagmando ingong hari (2)
m. 975
SI BAASA nagpatay kang Nadab ug dayon misugod sa pagmando ingong hari (24)
Manalagna: Jehu (anak nga lalaki ni Hanani)
Si Zera nga Etiopianhon misulong sa Juda sa pagpakiggubat
967
m. 952
SI ELAH misugod sa pagmando ingong hari (2)
m. 951
SI ZIMRI, usa ka pangulo sa kasundalohan, nagpatay kang Elah ug dayon nagmando ingong hari (7 ka adlaw)
m. 951
SI OMRI, nga pangulo sa kasundalohan, misugod sa pagmando ingong hari (12)
m. 951
Si Tibni nahimong hari ibabaw sa usa ka bahin sa katawhan, nga nakapabahin pa gayod sa nasod
m. 947
Gibuntog ni Omri ang pagsupak ni Tibni ug nahimong bugtong magmamando sa Israel
m. 945
Gipalit ni Omri ang bukid sa Samaria ug gitukod ang iyang kaulohan didto
m. 940
SI AHAB misugod sa pagmando ingong hari (22)
Mga manalagna: Elias, Micaias
SI JEHOSAPAT dayag nga misugod sa pagmando (25), apan ang iyang unang tuig sa paghari nagsugod sa 936
937
Mga manalagna: Jehu (anak nga lalaki ni Hanani), Eliezer, Jahaziel
Hataas nga saserdote: Amarias
m. 920
SI AHAZIAS, nga anak nga lalaki ni Ahab, ‘nahimong hari’ (2); dayag nga ang iyang amahan buhi pa;
Lagmit nga ang mga tuig sa pagmando ni Ahazias nagsugod sa m. 919
Manalagna: Elias
Si Jehoram nga anak nga lalaki ni Jehosapat nakig-uban sa usa ka paagi sa iyang amahan diha sa kagamhanan
m. 919
m. 917
SI JEHORAM, nga anak nga lalaki ni Ahab, misugod sa pagmando ingong bugtong nga hari sa Israel (12); apan labing menos diha sa usa ka teksto ang mubong paghari sa iyang igsoong lalaki nga si Ahazias, kinsa namatay nga walay anak, lagmit gipasidungog usab ngadto kang Jehoram
Manalagna: Eliseo
SI JEHORAM nahimong opisyal nga kaubang magmamando ni Jehosapat, nga sa maong panahon ang paghari ni Jehoram lagmit nagsugod (8)
913
Manalagna: Elias
Si Jehosapat namatay ug si Jehoram nahimong bugtong nga magmamando
m. 911
SI AHAZIAS, nga anak nga lalaki ni Jehoram, misugod sa pagmando (1), bisan tuod tingali gidihogan sa pagkahari sa m. 907
m. 906
Hataas nga saserdote: Jehoiada
SI ATALIA miilog sa trono (6)
m. 905
SI JEHU, usa ka pangulo sa kasundalohan, mipatay kang Jehoram ug dayon misugod sa pagmando (28); apan mopatim-awng ang iyang katuigan sa paghari nagsugod sa m. 904
Manalagna: Eliseo
SI JEHOAS, nga anak nga lalaki ni Ahazias, misugod sa pagmando ingong hari (40)
898
Hataas nga saserdote: Jehoiada
876
SI JEHOAHAZ misugod sa pagmando ingong hari (17)
m. 862
Si Jehoas dayag nga nakig-uban sa paghari sa iyang amahan nga si Jehoahaz
m. 859
SI JEHOAS, nga anak nga lalaki ni Jehoahaz, misugod sa pagmando ingong bugtong nga hari sa Israel (16)
Manalagna: Eliseo
SI AMAZIAS misugod sa pagmando ingong hari (29)
858
Si Jehoas sa Israel nagdakop kang Amazias, naggawang sa paril sa Jerusalem, ug nagkuha sa mga bahandi sa templo
h. 858
m. 844
SI JEROBOAM II misugod sa pagmando ingong hari (41)
Mga manalagna: Jonas, Oseas, Amos
Basahon ni Jonas gisulat
SI UZZIAS (AZARIAS) misugod sa pagmando ingong hari (52)
829
Mga manalagna: Oseas, Joel (?), Isaias
Hataas nga saserdote: Azarias (II)
Basahon ni Joel lagmit gisulat
m. 820
Si Uzzias ‘nahimong hari’ sa linain nga diwa, lagmit niini nga higayon gawasnon na gikan sa pagdominar ni Jeroboam II
m. 818
Basahon ni Amos gisulat
m. 804
m. 803
SI ZACARIAS ‘misugod sa paghari’ sa usa ka diwa, apan dayag nga ang pagkahari wala sa bug-os makompirmar ingong iyaha hangtod sa m. 792 (6 ka bulan)
m. 791
SI SALUM nagpatay kang Zacarias ug dayon nagmando ingong hari (1 ka bulan)
m. 791
SI MENAHEM nagpatay kang Salum ug dayon misugod sa pagmando, apan mopatim-awng ang iyang katuigan sa paghari nagsugod sa m. 790 (10)
m. 780
SI PEKAHIAS misugod sa pagmando ingong hari (2)
m. 778
SI PEKA nagpatay kang Pekahias ug dayon misugod sa pagmando ingong hari (20)
Manalagna: Oded
SI JOTAM misugod sa pagmando ingong hari (16)
777
Mga manalagna: Miqueas, Oseas, Isaias
SI AHAZ dayag nga misugod sa pagmando (16), apan ang iyang unang tuig sa paghari nagsugod sa 761
762
Mga manalagna: Miqueas, Oseas, Isaias
Hataas nga saserdote: Uriyas (?)
Si Ahaz dayag nga nahimong tighatag ug tributo kang Tiglat-pileser III sa Asirya
m. 759
m. 758
SI OSEAS nagpatay kang Peka ug dayon ‘misugod sa paghari’ puli kaniya, apan mopatim-awng ang iyang pagmando bug-os naestablisar o lagmit nga iyang nadawat ang pagpaluyo sa Asiryanhong monarko nga si Tiglat-pileser III niadtong m. 748 (9 ka tuig)
SI EZEQUIAS dayag nga misugod sa pagmando (29), apan ang iyang unang tuig sa paghari nagsugod sa 745
746
Mga manalagna: Miqueas, Oseas, Isaias
Hataas nga saserdote: Azarias (II o III)
h. 745
Basahon ni Oseas natapos
742
Asiryanhong kasundalohan nagsugod sa paglikos sa Samaria
740
Giilog sa Asirya ang Samaria, gisakop ang Israel; ang amihanang gingharian natapos
-