-
JehovaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 1
-
-
Ang patuotuo nagtago sa ngalan. Sa usa ka yugto sa panahon ang usa ka patuotuo mitungha taliwala sa mga Hudiyo nga kuno sayop bisan ang paglitok sa ngalan sa Diyos (nga gihawasan sa Tetragrammaton). Dili matino kon unsa gayod sa sinugdan ang pasukaranan sa paghunong sa paggamit sa maong ngalan. Ang uban nagtuo nga ang ngalan giisip nga sagrado kaayo aron litokon sa dili hingpit nga mga ngabil. Apan walay makitang ebidensiya sa Hebreohanong Kasulatan nga may si bisan kinsa sa tinuod nga mga alagad sa Diyos nga nagpanuko sa paglitok sa iyang ngalan. Ang dili-Biblikanhong mga dokumento nga Hebreohanon, sama sa gitawag nga Mga Sulat sa Lakis, nagpakita nga ang ngalan gigamit sa naandang pagpakigkomunikar pinaagig mga sulat didto sa Palestina sa panahon sa ulahing bahin sa ikapitong siglo W.K.P.
Ang laing panglantaw mao nga ang tuyo maoy aron nga ang dili-Hudiyong katawhan dili makaila sa ngalan ug basin mogamit niini sa dili-hustong paagi. Apan, si Jehova mismo miingon nga buot niyang ‘ang iyang ngalan ipahayag sa tibuok yuta’ (Ex 9:16; itandi ang 1Cr 16:23, 24; Sal 113:3; Mal 1:11, 14), aron mailhan bisan sa iyang mga kaaway. (Isa 64:2) Gani ang ngalan nailhan ug gigamit sa paganong mga nasod sa wala pa ang Komong Panahon ug sa unang mga siglo sa Komong Panahon. (The Jewish Encyclopedia, 1976, Tomo XII, p. 119) Ang laing pangangkon mao ang katuyoan nga protektahan ang ngalan aron dili magamit sa mga rituwal sa salamangka. Kon mao, kini maoy huyang nga katarongan, sanglit tataw nga kon mas misteryoso ang ngalan tungod sa dili paggamit niini, kini mas mohaom sa mga katuyoan sa mga salamangkero.
Kanus-a naugmad ang patuotuo? Maingon nga ang orihinal nga rason o mga rason sa paghunong sa paggamit sa ngalan sa Diyos dili matino, sa ingon usab dili matino kon kanus-a kini nga patuotuo sa pagkatinuod naugmad. Ang pipila nagtuo nga kini nagsugod human sa pagkadestiyero didto sa Babilonya (607-537 W.K.P.). Apan, kini nga teoriya mitungha tungod kay gituohan nga ang ulahing mga magsusulat sa Hebreohanong Kasulatan wala na kaayo mogamit niini nga ngalan, usa ka panglantaw nga walay lig-ong pasukaranan. Pananglitan, ang Malaquias dayag nga mao ang usa sa kataposang mga basahon sa Hebreohanong Kasulatan nga gisulat (sa ulahing katunga nga bahin sa ikalimang siglo W.K.P.), ug kini sa makadaghan migamit sa ngalan sa Diyos.
Daghang reperensiyang mga basahon ang nag-ingon nga ang ngalan wala na gamita niadtong mga 300 W.K.P. Ang pamatuod nga kini mao ang petsa lagmit gipasukad sa pagkawala sa Tetragrammaton (o ang paghulip ug katumbas nga mga letra niini) diha sa Gregong Septuagint nga hubad sa Hebreohanong Kasulatan, nga nagsugod sa mga 280 W.K.P. Tinuod nga ang labing kompleto nga mga kopya sa manuskrito sa Septuagint nga nailhan karon padayong nagsunod sa batasan sa pagpuli sa Tetragrammaton pinaagi sa Gregong mga pulong nga Kyʹri·os (Ginoo) o The·osʹ (Diyos). Apan kining pangunang mga manuskrito nagsukad lamang sa ikaupat ug ikalimang mga siglo K.P. May nakaplagang mas karaang mga kopya, bisan tuod mga tipik na lamang, nga nagpamatuod nga ang kinaunahang mga kopya sa Septuagint naundan gayod sa ngalan sa Diyos.
Ang usa niini mao ang nahibiling mga tipik sa linukot nga papiro sa usa ka bahin sa Deuteronomio, nga gitala ingong P. Fouad Inventory Num. 266. (HULAGWAY, Tomo 1, p. 326) Kanunayng gipakita niini ang Tetragrammaton, nga gisulat sa kuwadrado nga Hebreohanong mga karakter, sa matag higayon nga kini makaplagan diha sa Hebreohanong teksto nga gihubad. Gipetsahan sa mga eskolar kini nga papiro nga sukad pa sa unang siglo W.K.P., ug busa kini gisulat upat o lima ka siglo nga mas una pa kay sa mga manuskrito nga nahisgotan na.—Tan-awa ang apendise sa Rbi8, pp. 1562-1564.
Kanus-a sa katibuk-an mihunong ang mga Hudiyo sa paglitok sa personal nga ngalan sa Diyos?
Busa, labing menos diha sa mga sinulat, walay lig-ong pamatuod nga nawala o wala na gamita ang ngalan sa Diyos sa W.K.P. nga yugto.
-
-
JehovaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 1
-
-
Apan, bisan pa niining negatibo nga mga panglantaw, makaplagan usab diha sa unang seksiyon sa Mishnah ang positibong sugo nga “ang usa ka tawo kinahanglang mangatahoran sa iyang isigkatawo pinaagi sa [paggamit sa] Ngalan [sa Diyos],” dayon ang pananglitan ni Boaz (Ru 2:4) gipunting.—Berakhot 9:5.
-