JEBUS

[lagmit gikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “yatakyatakan; tamakan”], JEBUSIHANON.

Ang Jebus maoy usa ka karaang siyudad sa mga Jebusihanon nga nahimutang sa dapit nga nailhan karon nga Jerusalem.

Sa panahon ni Abraham una pa ang tuig 1900 W.K.P., kining dapita gitawag ug Salem (nagkahulogang “Pakigdait”), nga gilakip sa ngalang Jerusalem ug lagmit maoy pinamubo niini. (Heb 7:2) Gihisgotan ang Urusalim (Jerusalem) diha sa mga Papan sa Amarna nga nakaplagan sa Ehipto. Ug diha sa basahon ni Josue, sa Mga Maghuhukom, ug sa Unang Samuel, diin gihisgotan ang mga panghitabo una pa masakop ni David ang siyudad, ang dapit sagad nga gitawag ug Jerusalem. (Jos 10:​1, 3, 5, 23; 12:10; 15:​8, 63; 18:28; Huk 1:​7, 8, 21; 19:10; 1Sa 17:54) Diha lamang sa duha ka teksto nga kini gitawag ug Jebus. (Huk 19:​10, 11; 1Cr 11:​4, 5) Sa Josue 18:28 ang Yevu·siʹ makita diha sa Hebreohanon, nga ang tumoy nga i nagpasabot sa katawhan, ang mga molupyo sa siyudad.

Busa alang sa kadaghanang mga eskolar mopatim-aw nga ang Jerusalem (o, posible, ang Salem) mao ang orihinal nga ngalan sa siyudad, ug sa dihang naokupar sa mga Jebusihanon, kini gitawag usahay ug Jebus. Giuyonan usab sa kadaghanan nga ang “Jebus” dili pinamubo sa Jerusalem kondili maoy pinamubo hinuon sa Jebusihanon, ang ngalan sa mga pumoluyo sa maong dapit sa usa ka panahon. Human mailog ni David ang salipdanan sa Zion ug maestablisar ang iyang harianong pinuy-anan didto, kini gitawag usahay ug “Siyudad ni David.”​—2Sa 5:7.

Lagmit nga human niini nga kadaogan nga ang mga Israelinhon nagsunog sa Jebus ug kini naugdaw.​—Huk 1:8.

Bisan pa niana, human sa pagsunog sa Jebus ug sa panahon una pa bahina ang yuta, gikontrolar sa mga Jebusihanon ang hinungdanong hatag-as nga mga dapit sa Jerusalem, nga ilang gihuptan sulod sa 400 ka tuig.​—Jos 15:63.

Ang siyudad sa Jebus gipahat ngadto sa Benjamin sa dihang ang yuta gibahinbahin, ug kini nahimutang sa utlanan tali sa mga teritoryo sa tribo ni Juda ug Benjamin. (Jos 15:1-8; 18:​11, 15, 16, 25-28) Apan, ang mga Israelinhon wala mag-abog sa mga Jebusihanon, hinuon nagtugot sa ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye nga makigminyo niini nga katawhan, ug sila misimba pa gani sa bakak nga mga diyos sa mga Jebusihanon. (Huk 1:21; 3:​5, 6) Sulod niining panahona kini nagpabiling “siyudad sa mga langyaw,” diin kas-a ang usa ka Levihanon midumili sa pagpalabay sa kagabhion.​—Huk 19:10-12.

Sa kataposan, niadtong 1070 W.K.P., nailog ni David ang Zion, ang salipdanan sa mga Jebusihanon. (2Sa 5:6-9; 1Cr 11:4-8) Sa ulahi gipalit ni David ang giokanan dapit sa A gikan sa usa ka Jebusihanon nga ginganlag Arauna (Ornan), ug didto gitukod niya ang usa ka halaran ug gihalad ang linaing mga halad. (2Sa 24:16-25; 1Cr 21:​15, 18-28) Niining dapita mga katuigan sa ulahi nga gitukod ni Solomon ang dako kaayog gasto nga templo. (2Cr 3:1)