• Tinudlong mga Panahon sa mga Nasod
    Pagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2

    • Ang “mga Nasod” ug ang “Jerusalem.” Ang kahulogan sa pahayag ni Jesus nalangkit gayod sa iyang gihisgotan nga ‘pagyatak sa Jerusalem,’ nga iyang giingon nga magpadayon hangtod matuman ang “tinudlong mga panahon sa mga nasod.” Ang terminong “mga nasod” o “mga Hentil” maoy hubad sa Gregong pulong nga eʹthne, nga nagkahulogang “mga nasod” ug gigamit sa mga magsusulat sa Bibliya sa pagtumong nga espesipiko sa dili-Hudiyohanong mga nasod. Tungod niini giisip sa pipila nga ang tagna mapadapat sa yugto sa panahon diin ang nahimutangan mismo sa karaang siyudad sa Jerusalem mailalom sa pagmando ug pagkontrolar sa mga Hentil.

      Bisan tuod ang literal nga siyudad sa Jerusalem mao ang dayag nga gihisgotan sa paghubit ni Jesus sa kalaglagan nga moabot ug nga miabot gayod sa maong siyudad niadtong 70 K.P. sa dihang gilumpag sa mga Romano ang Jerusalem, ang pahayag labot sa “tinudlong mga panahon sa mga nasod” maoy tagna nga saylo pa nianang yugtoa, ingon sa gipaila sa daghang komentarista. Busa, ang iladong Commentary ni F. C. Cook nag-ingon bahin sa Lucas 21:24: “Nahimulag niini ang bug-os nga eskatolohikal nga bahin [buot ingnon, ang bahin nga naghisgot sa kataposang mga adlaw] sa dakong tagna gikan sa bahin nga iya lamang gayod sa kalaglagan sa Jerusalem.” Busa, hinungdanon nga masabtan ang kahulogan nga gihatag sa inspiradong Kasulatan bahin sa “Jerusalem” aron matino kon ang “tinudlong mga panahon sa mga nasod” naglangkit ba lamang sa literal nga siyudad sa Jerusalem o sa lain pa nga mas dako.

      Ang Jerusalem mao ang kaulohan sa nasod sa Israel kansang mga hari sa linya ni David giingong “milingkod sa trono ni Jehova.” (1Cr 29:23) Tungod niana, kini naghawas sa kaulohan sa gitukod sa Diyos nga kagamhanan o sa tipikal nga gingharian sa Diyos nga nagmando pinaagi sa balay ni David. Uban sa Bukid sa Zion niini, kini mao “ang lungsod sa Dakong Hari.” (Sal 48:​1, 2) Busa, ang Jerusalem naghawas sa gingharian sa dinastiya ni Haring David, sama nga ang Washington, London, Paris, ug Moscow naghawas sa nagmandong mga gahom sa presenteng-adlaw nga mga nasod ingon sa paggamit niini diha sa mga mantalaan. Human laglaga sa mga Babilonyanhon ang Jerusalem, ang hari niini gidestiyero ug ang yuta gihimong biniyaan, ug wala nay sakop sa dinastiya ni David ang nagmando pag-usab gikan sa yutan-ong Jerusalem. Apan ang Kasulatan nagpakita nga si Jesus, ang Mesiyas, nga natawo diha sa linya ni David, magmando gikan sa langitnong Bukid sa Zion, gikan sa langitnong Jerusalem.​—Sal 2:​6, 7; Heb 5:5; Pin 14:​1, 3.

      Ang pagsugod sa ‘pagyatak.’ Ang ‘pagyatak’ sa maong gingharian sa dinastiya sa Davidnong mga magmamando wala magsugod sa dihang gilaglag sa Roma ang siyudad sa Jerusalem niadtong 70 K.P. Kini nagsugod kasiglohan nga mas una pa sa dihang gipukan sa Babilonya ang maong dinastiya niadtong 607 W.K.P. sa panahon nga gilaglag ni Nabucodonosor ang Jerusalem ug gibihag ang gipalagpot sa trono nga hari nga si Zedekias ug ang yuta nabiniyaan. (2Ha 25:1-26; tan-awa ang KRONOLOHIYA.) Kini maoy sumala sa matagnaong mga pulong nga gitumong kang Zedekias diha sa Ezequiel 21:25-27, nga mao: “Kuhaa ang purong, ug kuhaa ang korona. Kini dili na unya sama sa una. . . . Kagun-oban, kagun-oban, pagahimoon ko kini nga kagun-oban. Ug kon bahin niini usab, walay magapanag-iya niini hangtod nga moabot siya nga may legal nga katungod, ug ihatag ko kini kaniya.” Ang usa nga may “legal nga katungod” sa korona ni David nga nawala ni Zedekias gipakita diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan nga mao si Kristo Jesus, nga bahin kaniya ang manulonda nga nagpahibalo sa iyang umaabot nga pagkahimugso, miingon: “Ihatag kaniya ni Jehova nga Diyos ang trono ni David nga iyang amahan, ug magamando siya ingon nga hari sa balay ni Jacob hangtod sa kahangtoran, ug walay pagkatapos ang iyang gingharian.”​—Luc 1:​32, 33.

      Sa pagkapukan sa Jerusalem niadtong 607 W.K.P. ang Hentil nga mga gahom nagmando sa tibuok yuta. Ang Davidnong dinastiya ug pagmando nahunong, ug busa ang Jerusalem, o ang gihawasan niini, magpadayon nga “pagayatakan” samtang ang gingharian sa Diyos, nga nagmando pinaagi sa banay ni David, nagpabiling kontrolado ilalom sa Hentil nga mga gahom. Nakamatikod niini nga kalangkitan sa pagmando, ang Unger’s Bible Dictionary (1965, p. 398) mikomento: “Busa ang mga Hentil magpadayon ingong ‘ang mga nasod’ hangtod nga matapos ang ilang pagkatinugyanan ingong mga magmamando sa yuta. Ang kataposan niini nga yugto mao ang kataposan sa ‘mga panahon sa mga Hentil’ (Luc. 21:24; Dan. 2:36-44).”​—Itandi ang Eze 17:12-21; usab ang kahubitan sa pagkapukan sa Medo-Persia diha sa Dan 8:​7, 20.