Usa ka tawo gitagna. Sa paghisgot bahin sa kaliwat ni Abraham ug sa uban pa, ang Hebreohanon ug Gregong mga termino nga gigamit maoy singular, nga sagad nagtumong niini nga kaliwat diha sa linangkob nga diwa. Mopatim-aw nga aduna gayoy usa ka lig-ong katarongan kon nganong ang linangkob nga termino nga zeʹraʽ, “binhi,” imbes ang plural nga pulong nga ba·nimʹ, “mga anak” (ben sa singular), ang sagad nga gigamit maylabot sa kaliwat ni Abraham. Gipunting ni apostol Pablo kini nga kamatuoran sa pagpatin-aw nga sa dihang ang Diyos naghisgot bahin sa mga panalangin nga moabot pinaagi sa binhi ni Abraham, siya pangunang nagtumong sa usa ka tawo, nga mao, si Kristo. Si Pablo nag-ingon: “Karon ang mga saad gisulti kang Abraham ug sa iyang binhi. Kini [o, Siya] wala mag-ingon: ‘Ug sa mga binhi [Gr., sperʹma·sin],’ nga ingon nianang sa daghan, kondili ingon nianang sa usa ra: ‘Ug sa imong binhi [Gr., sperʹma·tiʹ],’ nga mao si Kristo.”​—Gal 3:​16, ftn sa Rbi8.

Ang pipila ka eskolar mitutol sa gipahayag ni Pablo mahitungod sa singular ug plural nga paggamit sa “binhi.” Sila miingon nga sa Hebreohanon ang pulong alang sa “binhi” (zeʹraʽ), kon gamiton alang sa kaliwat, dili mabag-o ang porma diha sa singular ug plural. Dugang pa, ang kaubang mga berbo ug adhetibo dili maoy magpaila kon singular o plural ba ang gitumong sa pulong alang sa “binhi.” Bisan pa niana, adunay laing butang nga nagpakitang ang pagpatin-aw ni Pablo maoy tukma sumala sa gramarya ug sa doktrina. Sa pagpatin-aw niining butanga, ang Cyclopædia ni M’Clintock ug Strong (1894, Tomo IX, p. 506) nag-ingon: “Maylabot sa mga pronombre, ang pagbalay maoy bug-os nga lahi gikan sa nauna [nga mao, ang mga berbo ug mga adhetibo nga gigamit uban sa pulong nga “binhi”]. Ang singular nga pronombre [gigamit uban sa zeʹraʽ] nagpaila sa usa ka indibiduwal, sa usa lamang, o sa usa gikan sa daghan; samtang ang plural nga pronombre naghawas sa tanang kaliwat. Kini nga lagda kanunayng gisunod sa Sept[uagint] . . . Nasabtan ni Pedro kini nga pagbalay, sanglit atong nakita nga siya nagpasabot sa usa lang ka binhi gikan sa Gen. xxii, 17, 18, sa dihang namulong ngadto sa lumad nga mga Hudiyo sa siyudad sa Jerusalem sa wala pa makabig si Pablo (Buh. iii, 26), ingon sa gipakitang panig-ingnan ni David usa ka libo ka tuig kanhi (Sal. lxxii, 17).”

Dugang pa, kini nga reperensiya nag-ingon: “Ang pagpalahi nga gihimo ni Pablo dili maoy tali sa usa ka binhi ug sa laing binhi, kondili tali sa usa ka binhi ug sa daghan; ug kon atong isipon nga siya nagkutlo sa samang teksto nga gikutlo ni Pedro [nga nahisgotan na], ang iyang argumento igo nang gipaluyohan sa pronombre nga ‘iyang [dili ilang] mga kaaway.’ Ang binhi uban sa pronombre nga singular maoy tukmang katumbas sa anak nga lalaki.”

Ingong usa ka pananglitan, ang ekspresyon nga “akong kaliwat” mahimong magtumong sa usa ra o sa daghan. Apan kon human sa maong ekspresyon kini hisgotan ingong “siya,” tataw nga usa ra ka anak o kaliwat ang gipasabot.

Ang saad kang Abraham nga ang tanang banay sa yuta magapanalangin sa ilang kaugalingon pinaagi sa iyang “binhi” dili mahimong maglakip sa tanang kaliwat ni Abraham ingon nga iyang “binhi,” sanglit ang kaliwat sa iyang anak nga si Ismael ug usab sa iyang mga anak pinaagi ni Ketura wala gamita sa pagpanalangin sa katawhan. Ang binhi sa pagpanalangin maoy pinaagi kang Isaac. “Ang pagatawgon nga imong binhi maoy pinaagi kang Isaac,” miingon si Jehova. (Gen 21:12; Heb 11:18) Human niana kini nga saad nahimong mas tin-aw pa sa dihang, sa duha ka anak ni Isaac nga si Jacob ug Esau, si Jacob linain nga gipanalanginan. (Gen 25:​23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Dugang pa, nahimo pa gayod kining mas tin-aw pinaagi sa pagpakita ni Jacob nga ang pagtigom sa katawhan maoy ngadto kang Shilo (nga nagkahulogang “Iya Kini; Siya ang Tag-iya Niini”) sa tribo ni Juda. (Gen 49:10) Dayon, taliwala sa tibuok Juda, ang umaabot nga binhi magagikan lamang sa linya ni David. (2Sa 7:12-16) Sa unang siglo K.P., kining inanay nga katin-awan bahin sa saad nasabtan sa mga Hudiyo kinsa sa aktuwal naglaom sa usa lamang ka tawo nga moabot ingong Mesiyas o Kristo, ingong manluluwas (Ju 1:25; 7:​41, 42), bisan tuod sila usab naghunahuna nga ingong kaliwat o binhi ni Abraham sila mao ang inuyonang katawhan ug tungod niana maoy mga anak sa Diyos.​—Ju 8:39-41.

Ang pag-abot sa “binhi.” Si Jesus, sumala sa napamatud-an na, mao ang pangunang “binhi.” Apan, dili siya ang ‘binhi sa babaye’ (nga mao, sa “Jerusalem sa itaas”) sa panahon sa iyang pagkahimugso ingong tawo. Tinuod, siya maoy kinaiyanhong binhi ni Abraham, pinaagi sa iyang inahan nga si Maria; siya maoy sa tribo ni Juda; ug sa kinaiyanhon pinaagi kang Maria ug subay sa balaod pinaagi sa iyang amaama nga si Jose, siya maoy sa linya ni David. (Mat 1:​1, 16; Luc 3:​23, 31, 33, 34) Busa si Jesus mikuwalipikar pinasukad sa matagnaong mga saad.

Apan sa diha lamang nga si Jesus gianak pinaagi sa balaang espiritu sa Diyos nga siya nahimong ang binhi, o kaliwat, sa babaye ug ang Binhi nga maoy magapanalangin sa tanang kanasoran. Kini nahitabo sa panahon sa iyang bawtismo pinaagi ni Juan didto sa Suba sa Jordan niadtong 29 K.P. Niadtong higayona ang edad ni Jesus maoy mga 30 anyos. Ang balaang espiritu, nga mikunsad kang Jesus, nagpakita ngadto kang Juan ingong usa ka salampati, ug ang Diyos mismo miila kang Jesus ingong iyang Anak niadtong higayona.​—Mat 3:13-17; Luc 3:21-23; Ju 3:3.

Ang pagdugang sa kaubang “binhi,” ang Kristohanong kongregasyon, nagsugod sa panahon sa pagbubo sa balaang espiritu sa adlaw sa Pentekostes 33 K.P. Si Jesus mikayab na ngadto sa langit, ngadto sa presensiya sa iyang Amahan, ug nagpadala na sa balaang espiritu ngadto niining una niyang mga sumusunod, lakip na ang 12 ka apostoles. (Buh 2:1-4, 32, 33) Sa pag-alagad ingong Hataas nga Saserdote sa paagi nga sama kang Melquisedek, siya dinhi naghatag ug dakong ‘tabang’ ngadto sa ikaduhang binhi ni Abraham.​—Heb 2:16.

Panag-away tali sa duha ka binhi. Ang dakong halas nga si Satanas nga Yawa nagpatunghag “binhi” nga nagpakitag hilabihang pagdumot ngadto niadtong nag-alagad sa Diyos ug kinsa may pagtuo nga sama kang Abraham, ingon sa gipamatud-an sa makadaghan diha sa rekord sa Bibliya. Si Satanas misulay sa pagbabag o pagbalda sa pagkaugmad sa binhi sa babaye. (Itandi ang Mat 13:24-30.) Gani kini nga pagdumot migrabe pag-ayo pinaagi sa paglutos sa espirituwal nga binhi, ilabina kang Jesu-Kristo. (Buh 3:13-15) Gihisgotan ni Pablo kining matagnaong drama sa pag-ilustrar, nga nag-ingon: “Ingon nga kaniadto ang usa nga natawo sa paagi sa unod [si Ismael] naglutos sa usa nga natawo sa paagi sa espiritu [si Isaac], mao man usab karon.” (Gal 4:29) Ug ang ulahing asoy nga sa pagkatinuod maoy usa ka tagna naghubit sa pagkatukod sa Gingharian didto sa langit ug sa pagtambog sa Yawa gikan sa langit nganhi sa yuta, nga may hamubo na lamang nga panahon sa pagpadayon sa iyang pagpakig-away. Kini naghinapos: “Ug ang dragon napungot sa babaye, ug nakiggubat sa mga nahibilin sa iyang binhi, nga nagabantay sa mga sugo sa Diyos ug may buluhaton sa pagpamatuod bahin kang Jesus.” (Pin 12:7-13, 17) Kini nga pakiggubat batok sa nahibilin sa binhi sa babaye matapos sa dihang ‘si Satanas dugmokon ilalom sa ilang mga tiil.’​—Rom 16:20.

Pagpanalangin sa tanang banay sa yuta. Si Jesu-Kristo, ang Binhi, naghatag na ug daghang panalangin ngadto sa matinud-anog kasingkasing nga mga tawo pinaagi sa iyang mga pagtulon-an ug pinaagi sa giya nga iyang gihatag sa iyang kongregasyon sukad sa Pentekostes. Apan sa pagsugod sa iyang Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari, ang iyang espirituwal nga “mga igsoon,” nga gibanhaw ug nakig-ambit sa iyang pagmando sa Gingharian, mahimo usab nga luyoluyong mga saserdote uban kaniya. (Pin 20:4-6) Sa panahon nga “ang mga patay, ang dagko ug ang gagmay,” mobarog atubangan sa trono aron hukman, kadtong magpasundayag ug pagtuo ug pagkamasinugtanon “magapanalangin sa ilang kaugalingon,” nga makahupot sa kinabuhi pinaagi sa binhi ni Abraham. (Pin 20:11-13; Gen 22:18) Kini magkahulogan ug walay kataposang kinabuhi ug kalipay alang kanila.​—Ju 17:3; itandi ang Pin 21:1-4.