Ang Cronica ni Nabonido nagpakita nga si Nabonido nakabalik na sa siyudad sa Babilonya sa tuig nga misulong ang Medo-Persia, sa dihang gisaulog ang pista sa Bag-ong Tuig ug gidala ang lainlaing diyos sa Babilonya ngadto sa maong siyudad. Mahitungod sa pagsulong ni Ciro, ang Cronica nag-ingon nga, human sa kadaogan sa Opis, iyang nailog ang Sippar (mga 60 km [37 mi] sa A sa Babilonya) ug “si Nabonido mikalagiw.” Unya misunod ang asoy sa pagsakop sa Medo-Persia sa Babilonya, ug giingon nga sa pagbalik ni Nabonido didto, siya gibilanggo. (Ancient Near Eastern Texts, p. 306)

Unsa man gayod ang kaundan sa Cronica ni Nabonido?

Gitawag usab nga “Cyrus-Nabonidus Chronicle” ug “The Annalistic Tablet of Cyrus,” kini maoy usa ka tipak sa papan nga yutang-kulonon nga gitipigan karon sa British Museum. Kini naghubit ilabina sa pangunang mga panghitabo sa paghari ni Nabonido, ang kataposan nga supremong monarko sa Babilonya, lakip na ang usa ka mubo nga asoy sa pagkapukan sa Babilonya pinaagi sa kasundalohan ni Ciro. Bisan tuod kini sa walay duhaduha naggikan sa Babilonya ug gisulat diha sa Babilonyanhong cuneiform nga pagkasulat, ang mga eskolar nga nagsusi sa estilo sa pagsulat niini nag-ingon nga kini lagmit gisulat sa mga panahon sa Seleucid nga yugto (312-65 W.K.P.), busa duha ka siglo o kapin pa human sa adlaw ni Nabonido. Kini giisip nga halos usa gayod ka kopya sa sayong dokumento. Kini nga cronica naghimaya pag-ayo kang Ciro samtang nagpresentar kang Nabonido sa matamayong paagi nga tungod niana gihunahunang sinulat kini sa usa ka eskriba nga Persianhon, ug gani, kini gitawag nga “Persianhong propaganda.” Apan, bisan pag kana tinuod, ang mga historyador mibati nga ang mga sirkumstansiyal nga impormasyon nga anaa niana maoy kasaligan.

Bisan tuod mubo ra ang asoy sa Cronica ni Nabonido​—ang papan may gilapdong mga 14 sm (5.5 pul.) sa kinalaparang bahin niini ug halos pareho usab ang gitas-on niini​—kini nagpabiling mao ang labing kompletong cuneiform nga rekord nga mabatonan labot sa pagkapukan sa Babilonya. Diha sa ikatulo sa upat niini ka lindog, sugod sa linya 5, ang mga seksiyon maylabot niini mabasa: “[Ikanapulog-pito nga tuig:] . . . Sa bulan sa Tasritu, sa dihang si Ciro miatake sa kasundalohan sa Akad didto sa Opis sa Tigris, ang mga molupyo sa Akad mialsa, apan iyang (Nabonido) gipamatay ang nagkaguliyang nga mga molupyo. Sa ika-14 nga adlaw, ang Sippar nailog nga walay panaggubat. Si Nabonido mikalagiw. Sa ika-16 nga adlaw, si Gobryas (Ugbaru), ang gobernador sa Gutium ug ang kasundalohan ni Ciro misulod sa Babilonya nga walay panaggubat. Human niana si Nabonido gidakop didto sa Babilonya sa dihang siya mibalik (didto). . . . Sa bulan sa Arahshamnu, sa ika-3 nga adlaw, si Ciro misulod sa Babilonya, ug lunhawng gagmay nga mga sanga ang gikatag sa iyang atubangan​—ang ‘Kalinaw’ (sulmu) gipadangat diha sa siyudad.”​—Ancient Near Eastern Texts, p. 306.

Mamatikdan nga ang mga pulong nga “Ikanapulog-pito nga tuig” dili makaplagan sa papan, kay kanang bahina sa cronica nadaot. Kini nga mga pulong gisal-ot sa mga maghuhubad tungod kay sila nagtuo nga ang ika-17 nga tuig sa paghari ni Nabonido mao ang iyang kataposang tuig. Busa sila nagtuo nga ang pagkapukan sa Babilonya midangat nianang tuiga sa iyang paghari ug nga, kon ang papan wala pa madaot, kadtong mga pulonga makaplagan unta diha sa dapit nga nadaot. Bisan pag ang paghari ni Nabonido mas taas kay sa gituohan sa kadaghanan, kini dili makapausab sa dinawat nga petsa nga 539 W.K.P. ingong tuig sa pagkapukan sa Babilonya, kay adunay ubang mga tinubdan nga nagpunting sa maong tuig. Hinunoa, kining butanga nakapakunhod sa bili sa Cronica ni Nabonido.

Bisan pag ang tuig nawala, ang bulan ug adlaw sa pagkapukan sa siyudad anaa gihapon sa nahibiling sinulat. Pinaagi sa paggamit niini, gibanabana sa sekular nga mga kronologo nga ang ika-16 nga adlaw sa Tasritu (Tisri) natunong sa Oktubre 11, sa Julian nga kalendaryo, ug Oktubre 5, sa Gregorian nga kalendaryo, sa tuig 539 W.K.P. Sanglit kining tuiga maoy dinawat, nga walay ebidensiya nga kasukwahi, kini magamit ingong hinungdanon kaayong petsa sa pagpasibo sa sekular nga kasaysayan ug sa kasaysayan sa Bibliya.​—Tan-awa ang KRONOLOHIYA.

Makapaikag, ang Cronica nag-ingon mahitungod sa gabii nga napukan ang Babilonya: “Ang kasundalohan ni Ciro misulod sa Babilonya nga walay panaggubat.” Kini lagmit nagkahulogan nga walay katibuk-ang panag-away nga nahitabo ug nahiuyon sa tagna ni Jeremias nga “ang mga tawong gamhanan sa Babilonya mihunong sa pagpakig-away.”​—Jer 51:30.

Makapaikag usab ang dayag nga mga paghisgot kang Belsazar diha sa Cronica. Bisan tuod si Belsazar wala nganli nga espesipiko, sumala sa ulahing mga bahin sa Cronica (lin. II, linya 5, 10, 19, 23), ang lindog 1, linya 8, gisabot ni Sidney Smith, diha sa iyang Babylonian Historical Texts: Relating to the Capture and Downfall of Babylon (London, 1924, p. 100), ingong nagpakita nga si Nabonido nagtugyan sa pagkahari ngadto kang Belsazar, nga naghimo kaniyang kaubang magmamando. Sublisubli nga giasoy sa Cronica nga ang ‘manununod nga prinsipe maoy didto sa Akad [Babilonya]’ samtang si Nabonido mismo didto sa Tema (sa Arabia). Apan, bisan tuod nga ang ngalan ni Belsazar ug ang iyang kamatayon wala hisgoti diha sa Cronica ni Nabonido, dili gayod angayng kaduhaduhaan ang katukma sa inspiradong basahon ni Daniel, diin ang ngalang Belsazar makaplagan sa walo ka higayon ug ang iyang kamatayon nagtapos sa tin-awng asoy sa pagkapukan sa Babilonya nga giasoy sa kapitulo 5. Sa kasukwahi, ang mga eksperto sa cuneiform midawat nga ang Cronica ni Nabonido mubo ra kaayo, ug dugang pa, sama sa nahisgotan na, sila naghunahuna nga kini gisulat aron pakaulawan si Nabonido, dili aron sa paghatag ug detalyadong kasaysayan. Sa pagkatinuod, maingon sa gisulti ni R. P. Dougherty diha sa iyang libro nga Nabonidus and Belshazzar (p. 200): “Ang asoy sa Kasulatan mahimong ikaingon nga labaw tungod kay gigamit niini ang ngalang Belsazar.”​—Italiko amoa.

Bisan tuod nga ang lindog 4 sa Cronica nadaot pag-ayo, ang mga eskolar nanghinapos pinasukad sa mga nahibilin nga ang gihisgotan niini mao ang ulahing paglikos sa Babilonya pinaagig usa ka mangingilog sa trono. Ang una sa maong mga paglikos sa Babilonya human kang Ciro gituohan nga nahitabo panahon sa pag-alsa ni Nabucodonosor III, nga mao si Nidintu-Bel nga nangangkong anak ni Nabonido. Siya napildi sa tuig nga milingkod sa trono si Dario I sa ulahing bahin sa 522 W.K.P.