-
ArkitekturaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 1
-
-
Pinasukad sa arkeolohikanhong pagsusi mopatim-aw nga ang Israelinhong mga balay sa katibuk-an maoy kasarangan kaayo ang pagkatukod, ug ang ubang mga tigdukiduki nagtuo nga kini dili kaayo pulidong pagkatukod. Bisan pa niana ang ebidensiya diin gipasukad ang maong mga opinyon diyutay ra kaayo. Sama sa gikomento sa The Interpreter’s Dictionary of the Bible (Tomo 1, p. 209): “Diyutay ra karon ang nahibaloan bahin niini tungod kay ang karaang mga magsusulat wala kaayo maghatag ug detalye maylabot sa arkitektura ug pipila na lamang ka tinukod ang nahibilin, nga ang kadaghanan niini bug-os nga nalumpag paglabay sa panahon ug giguba sa misunod nga mga kaliwatan sa mga magtutukod.” (Giedit ni G. A. Buttrick, 1962) Busa, lisod makakaplag ug kapin sa usa o duha ka lut-od sa estrukturang bato ibabaw sa pundasyon sa bisan haing naguba nga tinukod sa Palestina. Makataronganon usab nga ang mas maayong mga balay ang makaagom ug dakong kadaot diha sa mga kamot sa mga tiglaglag ug, dayon, niadtong nangitag mga materyales alang sa pagpanukod.
Karaang mga Materyales ug mga Pamaagi sa Pagpanukod. Ang mga pundasyon nga bato maoy komon sukad pa sa labing karaang kapanahonan. Bisan tuod nga gigamit tingali ang gansangon nga mga bato, kini gilinya ug gipatapot pinaagi sa mga batong pamag-ang, nga gipahamis ug gipatakdo pag-ayo. (Itandi ang Sal 118:22; Isa 28:16.) Ang gipalitadang yutang-kulonon o ang pangpalitada sulod sa Israelinhong mga balay nga bato gihisgotan diha sa Levitico 14:40-48. Kon ang ubang bahin sa balay wala gamiti ug bato, ang gipauga sa adlaw o gipagba sa kalayo nga mga tisa mao ang sagad nga gigamit ibabaw sa pundasyon. (Itandi ang Isa 9:10.) Ang kahoy usahay gisal-ang sa mga tisa. Ang gigamit nga mga materyales nagdepende ilabina sa kon unsay mabatonan sa lokal nga dapit. Tungod kay walay kahoy ug bato didto sa habagatang Mesopotamia, ang kadaghanan sa mga tinukod didto gigamitan ug mga tisa nga gama sa lapok, samtang sa tibuok Palestina daghan ang anapog o ubang mga bato. Ang unang paagi sa paghimog dili-gastoso nga bungbong mao ang paglala ug mga sangasanga sa kahoy ug dayon tabonan ug bulitan kini pinaagig lapok. Ang mga usok iugsok sa yuta ug ang mga tangbo o malubaylubay nga mga sanga gilala tali niini nga pababag aron mahimong gambalay nga diha niana ihaklap ang yutang-kulonon. Sa dihang ang yutang-kulonon miuga na pag-ayo ug migahi tungod sa init sa adlaw, kini sa popanahon palitadahan aron mapreserbar ang mga bungbong gikan sa makadaot nga mga elemento.—Tan-awa ang PARIL, BUNGBONG.
Ang atop sa usa ka tinukod sagad giporma pinaagi sa pagpahimutang ug tag-as nga mga bato o mga kahoy latas sa magkaatbang nga nagsuportar nga mga bungbong. Ang mga poste o mga haligi mahimong ipahiluna ug butangan kini ug balabag aron pasangkaron ang gilapdon sa atop.
-
-
ArkitekturaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 1
-
-
Ang mga atop sa mas gagmayng mga tinukod ug mga puloy-anan sagad nga hinimo sa mga sanga o mga tangbo nga gibangan ug gibanday sa mga sagbayan ug dayon gisansan ug gitabonan ug lapok o yutang-kulonon, ug dayon gipatag. Ang atop gipahandag ug diyutay aron makaagos ang ulan. Kining matanga sa mga atop makaplagan gihapon didto sa Walog sa Jordan sa presenteng-adlaw nga mga puloy-anan.
Ang komong porma sa mga tinukod didto sa Palestina maoy rektanggulo; kon kini usa ka balay, sagad kini adunay gagmayng rektanggulong mga lawak sa sulod nga mahimong gipahiluna sa lainlaing paagi. Ang gidak-on ug porma sa mga tinukod magdepende sa limitadong luna sa mga siyudad, nga sagad huot. Kon aduna pay luna, lagmit himoag sawang sa sulod diin ang tanang pultahan sa mga lawak paatubang niana ug adunay usa lamang ka entrada pasulod sa balay gikan sa dalan. Ang samang rektanggulong disenyo gigamit usab dili lamang sa ordinaryong balay kondili sa harianong balay (palasyo), sa bodega, sa balay nga tigomanan (sinagoga), sa balay sa Diyos (templo), ug sa balay sa mga patay (lubnganan).
-