-
AbrahamPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 1
-
-
Samtang si Abraham nagpuyo pa sa Ur, “sa wala pa siya magpuyo sa Haran,” si Jehova nagsugo kaniya sa pagbalhin ngadto sa usa ka langyawng yuta, nga magbiya sa iyang kahigalaan ug kaparyentehan. (Buh 7:2-4; Gen 15:7; Neh 9:7) Ang Diyos nag-ingon nga didto sa maong yuta nga Iyang ipakita kang Abraham, iyang himoon gikan kaniya ang usa ka dakong nasod. Niadtong panahona, si Abraham naminyo kang Sara nga iyang igsoon sa amahan, apan sila walay anak ug parehong tigulang na. Busa gikinahanglan ang dakong pagtuo aron sa pagtuman, ug siya mituman gayod.
Si Tera, nga karon mga 200 anyos na ug mao gihapon ang patriarkanhong ulo sa pamilya, misugot nga mouban kang Abraham ug Sara niining layong panaw, ug tungod niini si Tera ingong amahan mao ang gihatagan sa kredito nga maoy mihimo sa pagbalhin ngadto sa Canaan. (Gen 11:31) Mopatim-aw nga ang ilo-sa-amahan nga si Lot, nga pag-umangkon ni Abraham, gisagop sa iyang walay-anak nga uyoan ug iyaan ug mao nga miuban usab kanila. Ang panon mipanaw paamihanan-kasadpan, mga 960 km (600 mi), hangtod nga nakaabot sila sa Haran, nga usa ka hinungdanong tagboanan sa S-K nga mga ruta sa negosyo. Ang Haran nahimutang sa dapit diin magtagbo ang agos sa duha ka lugot nga mahimong usa ka sapa nga moagos ngadto sa Suba sa Balikh panahon sa tingtugnaw, mga 110 km (68 mi) sa ibabaw diin ang Suba sa Balikh moagos ngadto sa Suba sa Euprates. Dinhi nagpabilin si Abraham hangtod sa pagkamatay sa iyang amahang si Tera.—MAPA, Tomo 1, p. 330.
Temporaryong Pagpuyo sa Canaan. Sa nagpanuigon ug 75, si Abraham misugod sa pagbalhin sa iyang panimalay gikan sa Haran ngadto sa yuta sa Canaan, diin gigugol niya ang nahibiling usa ka gatos ka tuig sa iyang kinabuhi sa pagpuyo diha sa mga tolda ingong usa ka langyaw ug nagalalin nga pumoluyo. (Gen 12:4) Maoy human sa kamatayon sa iyang amahang si Tera nga si Abraham mibiya sa Haran niadtong 1943 W.K.P. ug mitabok sa Suba sa Euprates, dayag nga sa ika-14 nga adlaw sa bulan nga sa ulahi nailhang Nisan. (Gen 11:32; Ex 12:40-43, LXX) Nianang panahona ang pakigsaad tali kang Jehova ug Abraham miepekto, ug nagsugod ang 430-ka-tuig nga yugto sa temporaryong pagpuyo hangtod sa paghimo sa pakigsaad sa Balaod uban sa Israel.—Ex 12:40-42; Gal 3:17.
Dayag nga si Abraham, uban sa iyang mga panon sa karnero ug mga kahayopan, milugsong agi sa Damasco ug mipaingon sa Sekem (nahimutang 48 km [30 mi] sa A sa Jerusalem), duol sa dagkong kakahoyan sa More. (Gen 12:6) Dinhi si Jehova nagpakita pag-usab kang Abraham, nga nagpalig-on ug nagpadako sa Iyang pakigsaad nga nag-ingon: “Sa imong binhi akong ihatag kining yutaa.” (Gen 12:7) Si Abraham wala lamang magtukod didto ug usa ka halaran alang kang Jehova kondili, samtang siya nagapanaw pahabagatan latas sa yuta, siya nagtukod ug uban pang mga halaran sa mga dapit nga iyang giagian; ug siya nagtawag sa ngalan ni Jehova. (Gen 12:8, 9) Paglabay sa panahon ang usa ka grabeng gutom nagpugos kang Abraham nga temporaryong mobalhin ngadto sa Ehipto, ug aron sa pagpanalipod sa iyang kinabuhi, iyang gipailaila si Sara ingong iyang igsoon. Kini maoy hinungdan nga gidala ni Paraon sa iyang panimalay ang matahom nga si Sara aron mahimong iyang asawa, apan sa wala pa niya kini mahilabti, si Jehova nagsugo kang Paraon nga iuli siya. Dayon si Abraham mibalik sa Canaan ngadto sa kampohanan taliwala sa Bethel ug Ai ug mitawag pag-usab “sa ngalan ni Jehova.”—Gen 12:10–13:4.
-
-
AbrahamPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 1
-
-
Pagtungha sa Sinaad nga Binhi. Sanglit si Sara nagpabiling apuli, mopatim-aw nga si Eliezer nga matinumanong piniyalan sa panimalay nga taga-Damasco mao ang makadawat sa panulondon ni Abraham. Bisan pa niana, si Jehova nagpasalig pag-usab kang Abraham nga ang iyang kaugalingong kaliwat mahimong dili maihap, sama sa mga bituon sa langit, ug busa si Abraham “nagbutang ug pagtuo kang Jehova; ug iyang giisip kini kaniya ingong pagkamatarong,” bisan tuod nga kini nahitabo mga katuigan sa wala pa tulia si Abraham. (Gen 15:1-6; Rom 4:9, 10) Dayon gihimo ni Jehova ang usa ka pormal nga pakigsaad kang Abraham pinaagig mga halad nga hayop, ug sa samang panahon, gibutyag niya nga ang kaliwat ni Abraham paantoson sulod sa 400 ka tuig, nga gani himoong mga ulipon.—Gen 15:7-21; tan-awa ang PAKIGSAAD.
Milabay ang panahon. Sila karon mga napulo na ka tuig sa Canaan, apan si Sara nagpabiling apuli. Busa iyang gisugyot ingong kapuli ang iyang Ehiptohanong sulugoong babaye nga si Agar aron makabaton siyag anak pinaagi kaniya. Miuyon si Abraham. Ug busa niadtong 1932 W.K.P., sa dihang si Abraham nagpanuigon ug 86, si Ismael natawo. (Gen 16:3, 15, 16) Milabay ang dugang pang panahon. Sa 1919 W.K.P., sa dihang si Abraham nagpanuigon ug 99, ingong ilhanan o kalig-onan sa pagpamatuod sa linaing relasyon tungod sa pakigsaad tali kaniya ug kang Abraham, si Jehova nagsugo nga ang tanang lalaki sa panimalay ni Abraham pagatulion. Sa samang panahon giilisdan ni Jehova ug Abraham ang iyang ngalan nga Abram, “tungod kay ako maghimo kanimong usa ka amahan sa panon sa mga nasod.” (Gen 17:5, 9-27; Rom 4:11) Wala madugay human niadto, tulo ka nagmateryalisar nga mga manulonda, nga giabiabi ni Abraham sa ngalan ni Jehova, nagsaad nga si Sara mismo manamkon ug manganak ug usa ka anak nga lalaki, oo, sa mosunod nga tuig!—Gen 18:1-15.
Ug pagkahalandomon gayod niadtong tuiga! Ang Sodoma ug Gomora gilaglag. Ang pag-umangkon ni Abraham ug ang iyang duha ka anak nga babaye diriyot nang wala makaikyas. Si Abraham kauban ni Sara mibalhin ngadto sa Gerar, ug tungod niadto gikuha na hinuon si Sara sa hari nianang Filistehanong siyudad aron mahimong usa sa iyang mga asawa. Si Jehova nangilabot; gipalingkawas si Sara; ug sa tinudlong panahon, sa 1918 W.K.P., si Isaac, ang dugay-nang-gisaad nga manununod, natawo sa dihang si Abraham nagpanuigon ug 100 ug si Sara nagpanuigon ug 90. (Gen 18:16–21:7) Lima ka tuig sa ulahi, sa dihang nagbugalbugal kang Isaac ang iyang 19-anyos nga igsoon-sa-amahan nga si Ismael, napugos si Abraham sa pagpalakaw kang Ismael ug sa iyang inahan nga si Agar. Niadtong panahona, sa 1913 W.K.P., nagsugod ang 400 ka tuig nga pagpaantos sa kaliwat ni Abraham.—Gen 21:8-21; 15:13; Gal 4:29.
Ang kinalabwang pagsulay sa pagtuo ni Abraham nahitabo mga 20 ka tuig sa ulahi. Sumala sa Hudiyohanong tradisyon, si Isaac nagpanuigon ug 25 niadtong tungora. (Jewish Antiquities, ni F. Josephus, I, 227 [xiii, 2]) Agig pagsunod sa mga instruksiyon ni Jehova gidala ni Abraham si Isaac ug mipanaw paingon sa A gikan sa Beer-seba sa Negeb ngadto sa Bukid sa Moria, nga nahimutang sa A sa Salem. Didto nagtukod siyag halaran ug nangandam sa paghalad kang Isaac, ang sinaad nga binhi, ingong halad nga sinunog. Ug sa pagkatinuod si Abraham “sama ug naghalad na kang Isaac,” kay “giisip niya nga ang Diyos makahimo sa pagbangon kaniya bisan gikan sa mga patay.” Sa kataposang gutlo lamang nga si Jehova nangilabot ug mitagana ug usa ka laking karnero ingong kapuli ni Isaac sa halaran. Busa, kining hingpit nga pagtuo nga inubanan sa bug-os nga pagkamasinugtanon ang nagtukmod kang Jehova sa pagpalig-on sa iyang pakigsaad kang Abraham pinaagig usa ka panumpa, usa ka talagsaong legal nga garantiya.—Gen 22:1-18; Heb 6:13-18; 11:17-19.
Sa dihang namatay si Sara didto sa Hebron niadtong 1881 W.K.P. sa panuigon nga 127, gikinahanglan nga si Abraham mopalit ug usa ka lubnganan, kay sa pagkatinuod siya usa ka langyawng pumoluyo lamang nga walay gipanag-iyang yuta sa Canaan. Busa iyang gipalit ang usa ka yuta nga may langob didto sa Makpela duol sa Mamre gikan sa mga anak nga lalaki ni Het. (Gen 23:1-20; tan-awa ang PINALIT, PAGPALIT.) Tulo ka tuig sa ulahi, sa dihang si Isaac nagpanuigon nag 40, si Abraham nagpadala sa iyang kinamagulangang alagad, malagmit si Eliezer, balik sa Mesopotamia aron pangitaan ang iyang anak ug usa ka takos nga asawa, nga usa usab ka tinuod nga magsisimba ni Jehova. Si Rebeca, nga apong babaye ni Abraham sa pag-umangkon, mao ang gipili ni Jehova.—Gen 24:1-67.
“Dugang pa, si Abraham mikuha pag-usab ug asawa,” si Ketura, ug human niana nanganak pa ug unom ka anak nga lalaki, mao nga naggikan kang Abraham dili lamang ang mga Israelinhon, Ismaelinhon, ug mga Edomhanon kondili usab ang mga Medanhanon, Midianhon, ug uban pa. (Gen 25:1, 2; 1Cr 1:28, 32, 34) Busa ang matagnaong pulong ni Jehova natuman diha kang Abraham: “Ako maghimo kanimong usa ka amahan sa panon sa mga nasod.” (Gen 17:5)
-