-
Korte, Hudisyal ngaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
Ubos sa Balaod. Sa Pagpanggula sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto, si Moises ingong hawas ni Jehova nahimong maghuhukom. Sa sinugdan siya naningkamot sa paghusay sa tanang kaso, nga daghan kaayo mao nga siya puliki gikan sa buntag hangtod sa gabii. Tungod sa tambag ni Jetro siya nagtudlog takos nga mga lalaki ingong mga pangulo sa linibo, sa ginatos, sa tagkalim-an, ug sa tagnapulo. (Ex 18:13-26) Kini wala magpasabot nga dihay usa ka tawo nga linaing gitudlo ingong maghuhukom alang sa matag pito o walo ka lig-on ug lawas nga mga lalaki. Hinunoa, ang nasod giorganisar nga may mga pangulong giawtorisahan sa pagdumala sa gagmayng mga kaso kon gikinahanglan. Apan ang bisan unsang kaso nga komplikado o lisod kaayo, o usa ka butang nga nalangkit ang nasod, pagadad-on ngadto kang Moises o ngadto sa sangtuwaryo atubangan sa mga saserdote.
Kining lisod nga mga butang nga pagahukman naglakip sa mosunod: Sa dihang ang bana nagsuspetsa sa kaputli sa iyang asawa (Num 5:11-31), sa usa ka kaso sa pag-ula ug dugo nga dihay panagbangi (Deu 17:8, 9), ug sa pipila ka kaso diin ang usa ka tawo gisumbong sa pag-alsa apan ang ebidensiya dili tin-aw o kaduhaduhaan (Deu 19:15-20). Ang mga saserdote maoy magdumala sa usa ka kaso labot sa wala masulbad nga pagbuno.—Deu 21:1-9.
Walay regular nga mga probisyon sa pag-apelar gikan sa ubos nga mga korte ngadto sa mas taas nga korte, apan kon ang mga pangulo sa tagnapulo dili makahukom sa usa ka kaso, sila makadala niini ngadto sa mga pangulo sa tagkalim-an, ug sa uban pa, o direktang magdala niini ngadto sa sangtuwaryo o kang Moises.—Ex 18:26; Deu 1:17; 17:8-11.
Ang mga lalaki nga gipili ingong mga maghuhukom kinahanglang takos, kasaligang mga lalaki, may kahadlok kang Jehova, nagadumot sa dili-minatarong nga ganansiya. (Ex 18:21) Sila sa kadaghanan maoy mga ulo sa banay o mga pangulo sa tribo, mga ansiyano sa siyudad nga niana sila milihok ingong mga maghuhukom. Ang mga Levihanon, kinsa gipinig ni Jehova ingong linaing mga magtutudlo sa Balaod, nag-alagad usab ingong mga maghuhukom.—Deu 1:15.
Adunay daghang tambag batok sa pagtuis sa paghukom, sa pagdawat ug mga hiphip, o sa pagpihigpihig. (Ex 23:6-8; Deu 1:16, 17; 16:19; Pr 17:23; 24:23; 28:21; 29:4) Ang tawong kabos dili angayng paboran tungod lamang kay siya kabos, ni ang tawong dato pagahatagan ug bentaha kay sa kabos. (Lev 19:15) Ang mga katungod sa langyawng pumoluyo angayng pagatagdon, ug sila dili pagalupigan. Ang mga maghuhukom angayng dili magdaogdaog sa maong mga tawo, ni sa babayeng balo ug sa mga ilo, kinsa mopatim-aw nga walay tigpanalipod, kay si Jehova maoy ilang amahan nga Maghuhukom ug Tigpanalipod. (Lev 19:33, 34; Ex 22:21; 23:9; Deu 10:18; 24:17, 18; 27:19; Sal 68:5) Busa, ang langyawng mga pumoluyo kinahanglang motahod sa balaod sa yuta. (Lev 18:26) Apan kini nga mga kalagdaan ug mga tambag nga gikan kang Jehova gisalikway sa mga prinsipe ug sa mga maghuhukom sa Israel, ug ang maong pagsalikway maoy usa sa mga hinungdan nga ang Diyos grabeng naghukom sa nasod.—Isa 1:23; Eze 22:12; 1Sa 8:3; Sal 26:10; Am 5:12.
Sanglit ang mga maghuhukom kinahanglang maoy mga tawong matul-id, nga magahukom sumala sa balaod ni Jehova, sila naghawas kang Jehova. Busa, ang pagbarog atubangan sa mga maghuhukom giisip ingong pagbarog atubangan kang Jehova. (Deu 1:17; 19:17; Jos 7:19; 2Cr 19:6) Ang terminong “katigoman” o “kongregasyon” sa daghang kahimtang nagtumong sa katibuk-ang panon sa katawhan, apan ang paghisgot sa Bibliya sa pagdala sa mga kaso aron hukman atubangan sa katigoman o kongregasyon nagpunting sa hawas nga mga membro niana, sa mga maghuhukom, ingon sa gipakita sa Numeros 35:12, 24, 25 ug Mateo 18:17.
-
-
Korte, Hudisyal ngaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
Ang mga maghuhukom kinahanglang tahoron, sanglit sila naghupot ug katungdanan nga naghawas kang Jehova. (Ex 22:28; Buh 23:3-5) Sa dihang ang desisyon ipakanaog sa mga saserdote, sa mga Levihanon sa sangtuwaryo, o sa maghuhukom nga nag-alagad niadtong mga adlawa (sama pananglitan, kang Moises o Samuel), kini kinahanglang tumanon, ug ang bisan kinsa nga dili motuman sa desisyon pagapatyon.—Deu 17:8-13.
Kon ang usa ka tawo silotan pinaagi sa pagbunal, siya pahapaon atubangan sa maghuhukom ug bunalan atubangan kaniya. (Deu 25:2)
-
-
Korte, Hudisyal ngaPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
Human matukod ang gingharian sa Israel ang labing lisod nga mga kaso dad-on ngadto sa hari o kaha ngadto sa sangtuwaryo. Sa Deuteronomio 17:18, 19, ang Balaod naglatid nga ang hari, sa dihang molingkod sa iyang trono, magsulat alang sa iyang kaugalingon ug usa ka kopya sa Balaod ug magbasa niini adlaw-adlaw, aron nga siya mahimong kuwalipikado gayod sa paghukom sa lisod nga mga kaso.
-