BABOY

[Gr., khoiʹros; hys (anay); Heb., chazirʹ (baboy; baboyng ihalas)].

Ang baboy (Sus domestica) maoy igoigo ug gidak-on, pikas ug kuko, mubog tiil, ug sus-an nga hayop nga baga ug panit, supang ug lawas nga kasagaran nalukop sa gaspang nga mga balhibo. Ang simod sa baboy pugdol, ug mubo ang liog ug ikog niini. Kay wala magapangusap sa kinaon, ang baboy dili pagakan-on o igahalad ilalom sa Moisesnong Balaod.​—Lev 11:7; Deu 14:8.

Bisan tuod nga ang pagdili ni Jehova sa pagkaon ug karne sa baboy wala ipasukad sa mga kaayohan sa panglawas, kaniadto ug karon aduna gihapoy mga kapeligrohan nga nalangkit sa pagkaon ug karne sa baboy. Sanglit ang mga baboy walay gipiling kaonon, nga gani mokaon ug bakag ug mga basura, sila lagmit nga daghan gayod ug mga parasito, lakip ang mga parasito nga maoy hinungdan sa mga sakit sama sa trichinosis ug ascariasis.

Ang mga Israelinhon sa katibuk-an dayag nga nag-isip sa mga baboy nga makaluod kaayo. Busa, ang tumang pagdumot sa dulumtanang pagsimba gipakita sa mga pulong: “Ang usa nga nagtanyag ug gasa​—ang dugo sa usa ka baboy!” (Isa 66:3) Alang sa mga Israelinhon, dili gayod angayan nga ang bulawan nga singsing sa ilong ibutang sa simod sa baboy. Ug ingon niini ang pagtandi sa Proverbio 11:22 sa usa ka babayeng maanyag apan walay salabotan.

Bisan tuod nga ang apostatang mga Israelinhon mikaon ug karne sa baboy (Isa 65:4; 66:17), ang Apokripal nga mga basahon sa Unang Macabeo (1:​65, Dy) ug Ikaduhang Macabeo (6:​18, 19; 7:​1, 2, Dy) nagpakita nga sa panahon nga ang Palestina nailalom sa langyawng pagmando sa Siryanhong hari nga si Antiochus IV Epiphanes ug sa iyang daotang kampanya sa paghanaw sa pagsimba kang Jehova, daghang Hudiyo ang wala mokaon ug karne sa baboy, nga mipalabing mamatay tungod sa pagsupak sa sugo sa hari inay nga molapas sa balaod sa Diyos.

Si apostol Pedro nagtandi sa mga Kristohanon nga mibalik sa ilang kanhing dalan sa kinabuhi ngadto sa usa ka anay nga mibalik sa pagligid sa lapok human mahinloi. (2Pe 2:22) Apan, dayag nga, kon bahin sa baboy, wala ipunting niini nga ilustrasyon ang labaw pa sa kon unsay makita sa panggawas lang nga dagway. Ngani, ang baboy, ubos sa kinaiyanhong mga kahimtang, dili kay mas hugaw kay sa ubang mga hayop, bisan tuod nga sa popanahon kini motuna aron magpabugnaw sa panahon sa ting-init ug aron matangtang ang mga parasito gikan sa panit niini.