-
TangkawanPagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2
-
-
Naglungtad gayod kini nga tangkawan tungod kay gihisgotan kini ni Josephus ug ang pinaugdong kinulit niini nga tangkawan makita diha sa usa ka bahin sa sulod sa Arko ni Tito didto sa Roma nga naghulagway sa iyang kadaogan. Diha niini nga arko gilarawan ang pipila ka butang nga giagaw gikan sa Jerusalem sa dihang gilaglag kini sa mga Romano niadtong 70 K.P. Si Josephus nag-ingon nga siya mismo nakakita niini nga parada sa kadaogan ni Emperador Vespasian ug sa iyang anak nga si Tito. Si Josephus naghisgot nga niini nga parada adunay gidala nga “usa ka tangkawan, nga ginama usab sa bulawan, apan lahi ug disenyo kay sa nianang atong gigamit sa matag adlaw. Gitaod diha sa tungtonganan mao ang pangunang lindog, nga gikan niana nagtuybo ang gagmayng mga sanga, nga pormag tenedor, ug usa ka sinalsal nga lampara ang gibutang sa tumoy sa matag sanga; nga ang tanan pito.”—The Jewish War, VII, 148, 149 (v, 5).
Dili matino karong adlawa kon ang tangkawan nga gilarawan diha sa Arko ni Tito sama ba gayod ug dagway sa orihinal nga tangkawan nga diha sa templo sa Jerusalem. Magkalahi ang mga opinyon ilabina bahin sa porma sa punoan, nga ginama sa duha ka daghag-kanto nga kahonkahon nga managsama ug porma, nga ang gamay nga kahonkahon gipatong sa mas dako. Sumala sa usa ka opinyon, ang paglarawan sa mga Romano niini nga tangkawan diha sa arko maoy tukma apan giusab ni Herodes ang disenyo sa punoan niini gikan sa naandan nga Hudiyohanong disenyo nga pormag triyanggulo, o sinug-ang, tungod sa iyang kampanya sa “pagduso sa kasadpanhong ideya” aron sa pagpahimuot sa mga Romano. Ang ubang mga eskolar wala mouyon nga tukma kini nga mga paglarawan. Ilang gipunting nga ang mga dayandayan nga mga agila ug dagkong mga linalang sa dagat nga gikulit diha sa punoan sa tangkawan maoy usa ka dayag nga paglapas sa ikaduhang sugo.
Ang pipila mihinapos nga ang orihinal nga tangkawan sa templo adunay tulo ka tiil, nga sa usa ka bahin nagpasukad niini nga ideya sa lainlaing mga dagway sa mga tangkawan gikan sa nagkalainlaing mga bahin sa Uropa ug Tungang Sidlakan nga sukad pa sa ikatulo hangtod sa ikaunom nga siglo nga niana gipakita nga ang mga tangkawan sinug-ang ug tiilan, nga ang pipila pormag mga tiil sa hayop. Ang labing karaan nga larawan sa tangkawan makita diha sa mga sensilyo ni Antigonus II, kinsa naghari niadtong 40-37 W.K.P. Bisan tuod wala kaayo mapreserbar, ang usa ka sensilyo daw nagpakita nga ang punoan o tungtonganan niini may mga tiiltiil. Niadtong 1969, nakaplagan ang usa ka larawan sa tangkawan sa templo nga gikulit diha sa palitada sa usa ka balay nga nakubkoban didto sa karaang siyudad sa Jerusalem. Makita sa drowing ang pito ka sanga ug usa ka triyanggulo nga punoan, diin ang tanan gidayandayanan ug mga biyoos nga giulang sa duha ka magkabuyon nga mga linya. Diha sa Lubnganan ni Jason, nga nakaplagan didto sa Jerusalem niadtong 1956 ug nga gituohan nga sukad pa sa pagsugod sa unang siglo W.K.P., ang mga arkeologo nakakaplag ug mga disenyo sa usa ka pitog-sanga nga tangkawan nga gikulit diha sa palitada. Ang ubos nga mga bahin daw gipasibo diha sa usa ka kahonkahon o patonganan.
Busa, pinasukad niini nga arkeolohikanhong mga kaplag, ang pipila mitutol bahin sa larawan sa punoan sa tangkawan diha sa Arko ni Tito ug nangatarongan lakip sa ubang mga posibilidad nga ang mga linilok maoy ideya lamang sa usa ka Romanong dibuhista nga naimpluwensiyahan sa Hudiyohanong mga disenyo nga iyang nahibaloan gikan sa ubang mga tinubdan.
-