• Mesiyas
    Pagtugkad sa Kasulatan, Tomo 2

    • Ang Mesiyas Diha sa Hebreohanong Kasulatan. Sa Daniel 9:​25, 26 ang pulong nga ma·shiʹach gipadapat nga eksklusibo ngadto sa umaabot nga Mesiyas. (Tan-awa ang KAPITOAN KA SEMANA.) Apan, daghang uban pang mga teksto sa Hebreohanong Kasulatan nagpunting usab niining Usa nga umaabot, bisag dili sa eksklusibong paagi. Pananglitan, mopatim-aw nga ang Salmo 2:2 adunay unang kapadapatan sa dihang ang Filistehanong mga hari misulay sa pagpalagpot sa dinihogan nga si Haring David gikan sa trono. Apan ang ikaduhang kapadapatan, alang sa gitagnang Mesiyas, gipamatud-an sa Buhat 4:25-27, diin ang teksto gipadapat kang Jesu-Kristo. Dugang pa, daghang tawo nga gitawag nga “dinihogan” sa lainlaing paagi naghulagway, o naglarawan, kang Jesu-Kristo ug sa buluhaton nga iyang pagabuhaton; lakip niini mao si David, ang hataas nga saserdote sa Israel, ug si Moises (nga gihisgotan ingong “Kristo” diha sa Heb 11:23-26).

      Mga tagna nga wala mogamit ug “Mesiyas.” Daghang uban pang mga teksto sa Hebreohanong Kasulatan nga wala sa espesipiko maghisgot sa “Mesiyas” gisabot sa mga Hudiyo ingong mga tagna nga mapadapat ngadto kaniya. Si Alfred Edersheim nagpunting ug 456 ka teksto nga “gihisgotan sa karaang Sinagoga ingong nagtumong sa Mesiyas,” ug dihay 558 ka paghisgot diha sa labing karaang rabbinikong mga sinulat nga nagpaluyo sa maong mga paggamit. (The Life and Times of Jesus the Messiah, 1906, Tomo I, p. 163; Tomo II, pp. 710-737) Ingong usa ka pananglitan, ang Genesis 49:10 nagtagna nga ang setro sa pagmando maiya sa tribo ni Juda ug nga si Shilo moabot pinaagi niana nga linya. Ang Targum ni Onkelos, ang mga Targum sa Jerusalem, ug ang Midrash tanan miila sa ekspresyong “Shilo” ingong nagtumong sa Mesiyas.

      Ang Hebreohanong Kasulatan naundan ug daghang tagna nga naghatag ug mga detalye bahin sa kagikan, panahon sa pagtungha, mga kalihokan, pagtratar sa uban, ug sa papel sa Mesiyas diha sa kahikayan sa Diyos. Busa ang nagkalainlaing mga timailhan bahin sa Mesiyas nalangkob aron mahimong usa ka dakong larawan nga motabang sa matuod nga mga magsisimba sa pag-ila kaniya. Kini magtaganag usa ka pasukaranan sa pagtuo kaniya ingong ang matuod nga Pangulo nga gipadala ni Jehova. Bisan tuod ang mga Hudiyo wala makasabot nga abante sa tanang tagna maylabot sa Dinihogan, ang ebidensiya diha sa mga Ebanghelyo nagpakita nga sila adunay igong kahibalo nga pinaagi niini ilang mailhan ang Mesiyas sa dihang siya motungha na.

      Pagsabot Niadtong Unang Siglo K.P. Ang makasaysayanhong impormasyon nga mabatonan nagpadayag ug linangkob nga larawan sa gidak-on sa pagsabot bahin sa Mesiyas nga kasagarang gidawat taliwala sa mga Hudiyo sa unang siglo sa Komong Panahon. Sa panguna kini nga impormasyon makuha gikan sa mga Ebanghelyo.

      Hari ug anak ni David. Kasagarang gidawat taliwala sa mga Hudiyo nga ang Mesiyas maoy usa ka hari nga magagikan sa linya ni David. Sa dihang ang mga astrologo nangutana bahin sa “usa nga natawong hari sa mga Hudiyo,” si Herodes nga Bantogan nasayod nga sila nangutana bahin sa “Kristo.” (Mat 2:2-4) Gipangutana ni Jesus ang mga Pariseo kon kang kinsa nga kaliwat ang Kristo, o Mesiyas. Bisan tuod nga kadtong relihiyosong mga pangulo wala motuo kang Jesus, sila nasayod nga ang Mesiyas maoy anak ni David.​—Mat 22:41-45.

      Matawo sa Betlehem. Gipakita sa Miqueas 5:​2, 4 nga mogula gikan sa Betlehem ang usa nga mahimong “magmamando sa Israel” nga mahimong “dako hangtod sa mga kinatumyan sa yuta.” Kini gisabot nga nagtumong sa Mesiyas. Sa dihang si Herodes nga Bantogan nangutana sa pangulong mga saserdote ug mga eskriba kon asa ipakatawo ang Mesiyas, sila mitubag, “Sa Betlehem sa Judea,” ug mikutlo sa Miqueas 5:2. (Mat 2:3-6) Ug bisan gani ang pipila sa ordinaryong mga tawo nasayod niini.​—Ju 7:​41, 42.

      Usa ka manalagna nga mohimo ug daghang ilhanan. Pinaagi kang Moises, gitagna sa Diyos ang pag-abot sa usa ka dakong manalagna. (Deu 18:18) Sa mga adlaw ni Jesus, gihulat sa mga Hudiyo kini nga manalagna. (Ju 6:14) Ang pagkagamit ni apostol Pedro sa mga pulong ni Moises, diha sa Buhat 3:​22, 23, nagpakita nga siya nasayod nga kini pagadawaton ingong nagtumong sa Mesiyas bisan sa relihiyosong mga magsusupak, ug kini naghatag ug pamatuod sa kaylap nga pagsabot sa Deuteronomio 18:18. Ang Samarianhong babaye nga didto sa may atabay naghunahuna usab nga ang Mesiyas maoy usa ka manalagna. (Ju 4:​19, 25, 29) Gidahom sa katawhan nga ang Mesiyas mohimog mga ilhanan.​—Ju 7:31.

      Ang pipila ka panagkalahi sa mga pagtuo. Dayag nga bisan tuod ang kahibalo bahin sa pag-abot sa Mesiyas maoy komon taliwala sa mga Hudiyo, dili tanang tawo ang adunay samang kahibalo o pagsabot bahin kaniya. Pananglitan, bisan tuod daghan ang nahibalo nga siya magagikan sa Betlehem, ang pipila wala mahibalo. (Mat 2:3-6; Ju 7:27) Gituohan sa pipila nga ang maong Manalagna lahi kay sa Kristo. (Ju 1:​20, 21; 7:​40, 41) Ang pipila ka tagna bahin sa Mesiyas wala masabti, bisan sa mga tinun-an ni Jesus. Kini ilabinang tinuod labot sa mga tagna nga naghisgot bahin sa pagsalikway, pag-antos, kamatayon, ug pagkabanhaw sa Mesiyas. (Isa 53:​3, 5, 12; Sal 16:10; Mat 16:​21-23; 17:​22, 23; Luc 24:21; Ju 12:34; 20:9) Apan sa dihang nahitabo na kining mga butanga ug gikapatin-aw na ang mga tagna, ang iyang mga tinun-an ug bisan kadtong dili pa mga tinun-an nagpabili sa matagnaong diwa niini nga mga teksto diha sa Hebreohanong Kasulatan. (Luc 24:​45, 46; Buh 2:​5, 27, 28, 31, 36, 37; 8:30-35) Sanglit ang kamatuoran nga ang Mesiyas kinahanglang mag-antos ug mamatay wala hisabti sa kadaghanang mga Hudiyo, kini nga punto gipasiugda sa unang mga Kristohanon sa dihang nagsangyaw ngadto sa mga Hudiyo.​—Buh 3:18; 17:1-3; 26:​21-23.

      Sayop nga mga Pagdahom. Ang asoy ni Lucas nagpakita nga daghang Hudiyo ang mahinamong nagpaabot nga motungha ang Mesiyas sa maong partikular nga panahon nga si Jesus dinhi sa yuta. Si Simeon ug ang ubang mga Hudiyo “nagahulat sa kahupayan sa Israel” ug sa “kaluwasan sa Jerusalem” sa dihang gidala ang batang si Jesus ngadto sa templo. (Luc 2:​25, 38) Panahon sa ministeryo ni Juan nga Tigbawtismo, ang katawhan “nagpaabot” sa Kristo, o Mesiyas. (Luc 3:15) Hinunoa, gidahom sa daghan nga moabot ang Mesiyas sumala sa ilang mga pangagpas. Ang mga tagna diha sa Hebreohanong Kasulatan nagpakita nga ang Mesiyas moabot nga may duha ka papel nga dulaon. Ang usa maoy “mapainubsanon, ug nagsakay sa usa ka asno,” samtang ang lain maoy “uban sa mga panganod sa kalangitan” aron sa paglaglag sa mga magsusupak ug aron moalagad kaniya ang tanang matang sa pagmando. (Zac 9:9; Dan 7:13) Ang mga Hudiyo wala makasabot nga kining mga tagnaa nagpunting sa duha ka magkalahi nga pagtungha sa Mesiyas, ug kini nga mga pagtungha may dako kaayong kal-ang sa panahon.