ULAN

Usa ka hinungdanong bahin sa siklo nga pinaagi niini ang tubig nga mosaka ngadto sa atmospera ingong alisngaw gikan sa kamad-an ug sa katubigan ibabaw sa globo sa ulahi matigom ug manibuok ug mahulog sa yuta, sa ingon magtaganag kaumog nga gikinahanglan sa kinabuhi sa mga tanom ug mga hayop. Ang Bibliya naghisgot sa ulan maylabot niining maalamong pagkahan-ay ug kasaligan nga siklo.​—Job 36:​27, 28; Ecc 1:7; Isa 55:10.

Pagkamugna. Ingong pagpasiugda sa limitadong pagsabot sa tawo bahin sa mga puwersa ug mga balaod sa paglalang sa yuta, mao kini ang usa sa mga pangutana nga gisukna ni Jehova kang Job: “May amahan ba ang ulan?” (Job 38:28) Bisan tuod ang mga meteorologo nagtuon pag-ayo kon sa unsang paagi namugna ang ulan, ang resulta maoy “mga teoriya” lamang, sumala sa giingon sa The World Book Encyclopedia. (1987, Tomo 16, pp. 123, 124) Samtang ang init nga hangin nga nagdalag alisngaw sa tubig mosaka ug mobugnaw, ang kaumog manibuok ug mahimong gagming nga mga tinulo sa tubig. Ang usa ka teoriya nag-ingon nga samtang ang dagkong mga tinulo sa tubig mahulog agi sa panganod, kini mabangga sa mas gagmayng mga tinulo sa tubig ug masagol niini, hangtod nga kini bug-at na kaayo nga dili na madaog sa hangin. Ang laing teoriya nag-ingon nga ang mga kristal nga yelo maporma diha sa tumoy sa mga panganod diin ang temperatura maoy ubos sa freezing point (pagbagtok sa tubig) ug mahimo kining ulan samtang kini mahulog agi sa mas mainit nga hangin.

Pag-ulan sa Yutang Saad. Ang usa ka linaing kinaiyahan sa klima sa Yutang Saad mao ang dili managsamang gikusgon sa pag-ulan didto. Ang duha ka pangunang mga hinungdan nga motino sa gidaghanon sa ulan mao ang pagkaduol sa dagat ug ang pagkahabog sa nahimutangan sa usa ka lugar. Ang kapatagan ubay sa Mediteranyo makadawat ug igoigong ulan sa panahon sa ting-ulan, nga magkamenos samtang ang usa ka tawo mopadulong sa H gikan sa A. Mas kusog ang ulan sa kabungtoran ug kabukiran tungod kay mas kusog manibuok didto ang umog nga ipadpad pasidlakan gikan sa dagat. Ang Walog sa Jordan nahimutang sa “dapit nga masalipdan sa ulan,” kay ang hangin nga mohuros latas sa kabukiran mawad-an na sa kaumog niini, ug ang hangin moanam na ug kainit samtang kini mopaingon sa walog. Apan, sa dihang kini nga hangin makaabot sa habog nga patag ibabaw sa bukid sa S sa Jordan, ang mga panganod maporma pag-usab ug tungod niini mamugna ang mga ulan. Sa ingon, ang usa ka taas nga hikting luna sa yuta sa S sa Jordan nahimong haom nga sibsibanan o sa ginagmay nga pagpanguma. Sa unahan pa dapit sa S mao ang desyerto, diin ang ulan diyutay kaayo ug panagsa ra mao nga dili angayan sa pagpananom o sa pagpasibsib sa panon sa mga hayop.

Mga panahon. Ang duha ka pangunang klima sa Yutang Saad mao ang ting-init ug ting-ulan. (Itandi ang Sal 32:4; Aw 2:​11, ftn sa Rbi8.) Sa mga tungatunga sa Abril hangtod sa tungatunga sa Oktubre diyutay lamang kaayo ang pag-ulan. Nihit kaayo ang pag-ulan panahon sa ting-ani. Ang Proverbio 26:1 nagpakita nga ang pag-ulan sa ting-ani giisip nga wala sa panahon. (Itandi ang 1Sa 12:17-19.) Sa panahon sa ting-ulan dili sagunson ang pag-ulan; magsal-angsal-ang ang pag-ulan ug ang sanag nga mga adlaw. Sanglit kini maoy tingtugnaw usab, hilabihan ka bugnaw kon ang usa maulanan. (Esd 10:​9, 13) Busa, ang usa ka komportableng puy-anan hinungdanon kaayo.​—Isa 4:6; 25:4; 32:2; Job 24:8.

Ulan sa tinghunlak ug sa tingpamulak. Ang Bibliya naghisgot ug “ulan sa tinghunlak [sayo o nahauna] ug ulan sa tingpamulak [ulahi],” nga gisaad sa Diyos ingong usa ka panalangin ngadto sa matinumanong mga Israelinhon. (Deu 11:​14, ftn sa Rbi8; Jer 5:24; Joe 2:​23, 24) Ang mag-uuma mapailobong magpaabot sa ulan niining mga yugtoa tali sa ting-init ug sa tingtugnaw. (San 5:7; itandi ang Job 29:23.) Ang sayong ulan o ulan sa tinghunlak (nga magsugod sa mga tungatunga sa Oktubre) mahinangpon nga gipaabot aron magpabugnaw sa kainit ug kauga sa ting-init. Gikinahanglan kini sa dili pa magsugod ang pagpananom, kay ang ulan magpahumok sa yuta ug magpaarang sa mag-uuma sa pagdaro sa iyang yuta. Sa susama, ang ulahing ulan o ulan sa tingpamulak (mga tungatunga sa Abril) gikinahanglan sa pagbisibis sa nagtubong mga tanom aron kini mogulang, ug ilabina aron ang lugas mahinog.​—Zac 10:1; Am 4:7; Aw 2:11-13.