Gimando ang Kalaglagan. Ang mga Hitihanon maoy usa sa pito ka nasod nga gihisgotang gitakda nga itugyan sa kalaglagan. Kini nga mga nasod gihubit ingong “mas daghag-molupyo ug mas gamhanan” kay sa Israel. Busa ang pito ka nasod nianang panahona lagmit miabot nag kapin sa tulo ka milyon ka tawo, ug ang mga Hitihanon nga nahimutang sa ilang kampo sa kabukiran maoy usa ka lisod buntogon nga kaaway. (Deu 7:​1, 2) Ilang gipakita ang ilang pagdumot pinaagi sa pagtigom duyog sa ubang mga nasod sa Canaan aron makig-away sa Israel (nga gipangunahan ni Josue) sa pagkadungog nila sa balita nga mitabok sa Jordan ang Israel ug gilaglag ang mga siyudad sa Jerico ug Ai. (Jos 9:​1, 2; 24:11) Busa ang mga siyudad sa mga Hitihanon angay untang laglagon ug ang ilang mga molupyo puohon aron dili sila mahimong kapeligrohan sa pagkamaunongon sa Israel ngadto sa Diyos ug maoy makaingon nga ang Israel mawad-ag pabor sa Diyos. (Deu 20:16-18) Apan ang Israel wala motuman sa bug-os sa sugo sa Diyos. Sa dihang wala na si Josue, sa pagkadili-masinugtanon wala nila puoha kini nga mga nasod nga nagpabiling daw usa ka tunok sa ilang kilid ug kanunayng nanghasi kanila.​—Num 33:​55, 56.

Ulahing Kasaysayan. Tungod kay ang Israel wala motuman sa Diyos pinaagi sa pagpuo sa Canaanhong mga nasod, ang Diyos nagpahayag: “Ako, sa baylo, miingon, ‘Dili ko sila abogon gikan sa inyong atubangan, ug sila mahimong lit-ag kaninyo, ug ang ilang mga diyos mahimong paon kaninyo.’” (Huk 2:3) Mopatim-aw nga kadtong mga Canaanhon nga nagpabilin taliwala sa Israel gipasagdan, ug sa pipila ka talagsaong kahimtang, gihatagan ug dungganong mga posisyon ug responsibilidad. Labot pa, mopatim-aw nga taliwala sa Canaanhong mga nasod, ang mga Hitihanon lamang ang nakahupot ug pagkaprominente ug kalig-on ingong usa ka nasod.​—1Ha 10:29; 2Ha 7:6.

Usa ka katawhan nga naggikan kang Canaan nga anak nga lalaki ni Ham. (Gen 10:​6, 15, 17; 1Cr 1:​13, 15) Ang mga Hivihanon nagpuyo sa siyudad sa Sekem sa mga adlaw sa patriarkang si Jacob. Ang mga anak nga lalaki ni Jacob, nga gipangunahan ni Simeon ug Levi, nagpatay sa tanang lalaki ug nag-agaw sa siyudad tungod kay ang ilang igsoong babaye nga si Dina gipasipad-an ni Sekem nga anak nga lalaki ni Hamor nga pangulo.​—Gen 34:1-29.

Sa dihang ang Israel nakasulod sa Yutang Saad, ang mga Hivihanon maoy usa sa pito ka Canaanhong mga nasod nga gisaad sa Diyos nga abogon gikan sa ilang atubangan. (Ex 3:​8, 17; 13:5; 23:​23, 28; 33:2; 34:11) Kini nga mga nasod gikaingon nga mas daghag-molupyo ug mas gamhanan kay sa Israel. (Deu 7:1) Gisugo ni Moises ang mga Israelinhon nga itugyan sila sa kalaglagan, nga walay ibilin nga buhi sa dihang ilogon ang ilang mga siyudad, tungod sa ilang dulumtanang mga buhat ug tungod sa ilang bakak nga mga diyos. Kay kon dili, sila mahimong usa ka lit-ag ug mawad-an ang Israel sa pabor sa Diyos.​—Lev 18:​27, 28; Deu 18:9-13; 20:15-18.

Girekord sa Bibliya ang katibuk-ang paglaglag ni Josue sa mga siyudad niadtong mga nasora. (Jos kap 10, 11) Ang mga Hivihanon nga nagpuyo “sa tiilan sa [Bukid sa] Hermon sa yuta sa Mizpa” maoy lakip sa mga tribo nga miduyog sa Canaanhong mga hari sa pagpakig-away kang Josue ubos sa sugo ni Jabin nga hari sa Hazor. (Jos 11:1-3) Ang mga Hivihanon gitala ingong lakip niadtong nakig-away batok sa Israel ug nakaagom ug kapildihan. (Jos 9:​1, 2; 12:​7, 8; 24:11) Hinuon, dihay usa ka grupo sa Hivihanong nasod ang naluwas. (Jos 9:​3, 7) Kini nga pundok mao ang mga Gabaonhon, nga dayag nga naghawas usab sa tulo pa ka Hivihanong mga siyudad. Sila lamang ang nahadlok kang Jehova ug miila nga siya nakig-away alang sa Israel. Pinaagi sa usa ka malimbongong taktika ilang namaniobra nga mailalom sila sa pakigsaad uban sa mga pangulo sa Israel ug sa ingon wala pamatya apan sila gihimong ubos nga mga sulugoon sa Israel. (Jos 9:1-15, 24-27) Kini maoy usa ka pananglitan sa katumanan sa tunglo ni Noe kang Canaan, sa pagkaagi nga ang mga Gabaonhon ug ang ilang mga kauban, bisan tuod wala malaglag, nahimong mga ulipon sa mga Semihanon.​—Gen 9:25-27.

Gipakita ni Jehova ang iyang pag-uyon sa matinumanong pagtuman sa Israel sa ilang pakigsaad niini nga mga Hivihanon pinaagi sa pagpakig-away aron mapanalipdan ang Gabaon batok sa naglibot nga Canaanhong mga nasod nga misulong kanila ingong resulta sa ilang pakigsaad uban sa Israel. (Jos 10:1-14) Sukad niining panahona ang mga Gabaonhon nagpuyo nga malinawon uban sa Israel. (2Sa 21:1-6) Sila gitawag ug “mga Amorihanon” sa 2 Samuel 21:​2, apan tungod kini kay ang “Amorihanon” maoy usa ka termino nga gipadapat alang sa Canaanhong kanasoran sa kinatibuk-an, sanglit ang mga Amorihanon maoy usa sa labing gamhanang mga tribo. (Tan-awa ang AMORIHANON.) Nianang panahona sa pagsakop ni Josue, kining inuyonan nga mga Hivihanon nagpuyo sa siyudad sa Gabaon, nga nahimutang dili halayo sa AK sa Jerusalem, usab sa Kepira, Beerot, ug Kiriat-jearim. Ang Gabaon gihubit ingong ‘usa ka dakong siyudad, sama sa usa sa mga harianong siyudad, ug mas dako kay sa Ai, ug ang tanang lalaki niini mga kusgan.’​—Jos 10:2; 9:17.

Human mamatay si Josue ang Israel wala magpadayon sa pagpuo sa Canaanhong mga nasod ingon sa gisugo sa Diyos, hinuon nakigminyo pa gani uban kanila. Busa, ang rekord sa Bibliya mabasa: “Karon mao kini ang mga nasod nga gipabilin ni Jehova aron masulayan ang Israel . . . Ang lima ka magkaabin nga mga ginoo sa mga Filistehanon, ug ang tanang Canaanhon, bisan ang mga taga-Sidon ug ang mga Hivihanon nga namuyo sa Bukid sa Lebanon gikan sa Bukid sa Baal-hermon hangtod sa pagsulod sa Hamat . . . ug sila [ang mga Israelinhon] nag-alagad sa ilang mga diyos.”​—Huk 3:1-6.