PISTA SA MGA TINAPAY NGA WALAY IGPAPATUBO
Kini nga pista magsugod sa Nisan 15, ang adlaw human sa Paskuwa, ug magpadayon sulod sa pito ka adlaw hangtod sa Nisan 21. (Tan-awa ang PASKUWA.) Ang ngalan niini naggikan sa mga tinapay nga walay igpapatubo (Heb., mats·tsohthʹ), ang tinapay nga mao lamay gamiton sulod sa pito ka adlaw nga pista. Kini nga tinapay masahon nga may tubig apan dili gamitan ug lebadura. Kini kinahanglang dalion pagluto aron dili madaot.
Ang unang adlaw sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo maoy usa ka solemneng panagkatigom, nga usa usab ka igpapahulay. Sa ikaduhang adlaw, sa Nisan 16, dad-on ngadto sa saserdote ang usa ka binangan sa mga unang bunga sa inani nga sebada, ang unang abot nga mahinog sa Palestina. Una pa niini nga pista walay kan-on nga bag-ong mga lugas, tinapay, o sinangag nga mga lugas gikan sa bag-ong inani. Itanyag sa saserdote kini nga mga unang bunga ngadto kang Jehova sa simbolikong paagi pinaagi sa pagtabyog sa usa ka binangan nga lugas, samtang ang usa ka himsog nga laking karnero nga may usa ka tuig ang kagulangon ihalad ingong usa ka halad-nga-sinunog uban sa usa ka halad-nga-lugas nga gibasa sa lana ug usa ka halad-nga-ilimnon. (Lev 23:6-14) Wala isugo nga sunogon ang bisan unsa sa mga lugas o harina niini sa ibabaw sa halaran, ingon sa ginabuhat sa mga saserdote sa ulahi. Dili lamang nga dihay usa ka publiko o nasodnon nga paghalad sa unang bunga kondili gihimo usab ang usa ka probisyon alang sa matag pamilya ug sa matag indibiduwal nga nakapanag-iya ug kabtangan diha sa Israel sa pagtanyag ug mga halad-sa-pagpasalamat panahon niini nga pista.—Ex 23:19; Deu 26:1, 2; tan-awa ang UNANG BUNGA.
Kahulogan. Ang pagkaon ug mga tinapay nga walay igpapatubo niining panahona maoy kaharmonya sa mga instruksiyon ni Moises nga nadawat gikan kang Jehova, sumala sa narekord sa Exodo 12:14-20, nga naglakip sa estriktong sugo, diha sa bersikulo 19: “Pito ka adlaw nga walay makaplagan nga minasang igpapatubo diha sa inyong mga balay.” Sa Deuteronomio 16:3 ang mga tinapay nga walay igpapatubo gitawag nga “tinapay sa kasakit,” ug kini maoy usa ka tinuig nga pagpahinumdom ngadto sa mga Hudiyo sa ilang dinalian nga pagbiya gikan sa yuta sa Ehipto (sa dihang sila wala nay panahon sa pagbutang ug lebadura sa ilang minasa [Ex 12:34]). Busa sila nahinumdom sa kasakitan ug pagkaulipon nga gikan niana giluwas ang Israel, ingon sa gisulti ni Jehova, “aron nga mahinumdom ka sa adlaw sa imong paggula gikan sa yuta sa Ehipto sa tanang adlaw sa imong kinabuhi.” Ang pagkakab-ot nila sa ilang presenteng kagawasan ingong usa ka nasod ug ang ilang pag-ila kang Jehova ingong ilang Manluluwas nagtagana ug haom nga sumbanan alang sa una sa tulo ka dagkong tinuig nga mga pista sa mga Israelinhon.—Deu 16:16.
Mga Pagsaulog sa Wala Pa ang Pagkadestiyero. Adunay tulo ka asoy nga gitala sa Kasulatan bahin sa pagsaulog sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo human sa pagsulod sa mga Israelinhon ngadto sa Yutang Saad ug sa wala pa sila madestiyero sa Babilonya. Apan ang wala paghisgot niini sa ubang mga pagsaulog dili angayng sabton nga ang maong mga pagsaulog wala himoa. Hinunoa, diha sa unang asoy, adunay linangkob nga paghisgot sa tanang pista ug sa mga kahikayan ni Solomon sa pagsaulog niini.—2Cr 8:12, 13.
Sa laing duha ka pananglitan ang mga kahimtang maoy talagsaon. Ang usa mao ang pagsaulog na usab sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo, human sa taudtaod nga panahon nga kini wala sauloga. Kini nga pagsaulog pag-usab maoy sa panahon sa unang tuig sa paghari sa matinumanong si Haring Ezequias. Makaiikag, niini nga kahimtang wala kaayoy igong panahon sa pagpangandam alang sa tinuig nga pista sa Nisan 15, tungod kay ang buluhaton sa paghinlo ug pag-ayo sa templo gihimo hangtod sa Nisan 16. Busa, gipahimuslan ang kahigayonan nga gihatag sa Balaod sa pagsaulog sa pista panahon sa ikaduhang bulan. (2Cr 29:17; 30:13, 21, 22; Num 9:10, 11) Kadto maoy usa ka malipayon kaayo nga okasyon ug miresulta sa usa ka relihiyosong kapasig-ulian nga tungod niana ang pagsaulog sa pista sulod sa pito ka adlaw daw mubo ra kaayo, ug busa gilugwayan kini ug laing pito ka adlaw. Si Haring Ezequias ug ang iyang mga prinsipe miamot nga madagayaon, nga naghatag ug 2,000 ka torong baka ug 17,000 ka karnero sa pagtaganag pagkaon alang sa daghang katawhan nga nanambong.—2Cr 30:23, 24.
Ang pagsaulog sa pista mao ang sinugdanan sa dakong kampanya batok sa bakak nga relihiyon, ug sa daghang siyudad kini gihimo sa wala pa mamalik ang mga magsisimba ngadto sa ilang mga puloy-anan. (2Cr 31:1) Ang pagsaulog niini nga Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo nagpatungha ug panalangin gikan kang Jehova ug kagawasan gikan sa pagsimba sa demonyo, ug kini maoy usa ka maayong pananglitan sa mga kaayohan nga gikahatag ngadto sa mga Israelinhon tungod sa pagsaulog niini nga mga pista.
Ang kataposang narekord nga asoy bahin sa pagsaulog sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo sa wala pa ang pagkadestiyero mao ang pagsaulog niini panahon sa paghari ni Haring Josias sa dihang siya mihimog maisogong paningkamot sa pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba kang Jehova didto sa Juda.—2Cr 35:1-19.
Bisan tuod kini lamang ang mga pagsaulog nga espesipikong gihisgotan, sa wala pa ang mga hari, ang matinumanong mga maghuhukom ug mga saserdote sa Israel dayag nga masiboton sa pagsaulog sa mga pista. Sa ulahi, si David ug Solomon mihimog daghang kahikayan aron magpadayon ang pagkasaserdote sa mahapsayng paagi, ug gitino gayod sa ubang mga hari sa Juda nga ang mga pista kanunayng saulogon. Dugang pa, ang Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo kanunayng gisaulog sa mga panahon human sa pagkadestiyero.
Pagsaulog Human sa Pagkadestiyero. Human sa pagpagawas sa mga Hudiyo gikan sa Babilonya ug sa ilang pagbalik ngadto sa Yutang Saad, ang templo sa Jerusalem gitukod pag-usab ug nakompleto ubos sa hilabihang pagdasig sa mga manalagna ni Jehova nga si Haggeo ug Zacarias. (Esd 5:1, 2) Niadtong 515 W.K.P. ang natukod pag-usab nga balay ni Jehova giinagurahan uban sa dakong kalipay ug uban sa tanang nahiangayng mga halad alang sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo. Ang rekord sa Esdras 6:22 nag-ingon: “Ug ilang gisaulog ang pista sa mga tinapay nga walay igpapatubo sa pito ka adlaw uban ang pagmaya.”
Ang basahon ni Malaquias nagpakita nga sa paglabay sa panahon, bisan pa sa kasibot sa sinugdan aron ipasig-uli ang matuod nga pagsimba sa dihang ang mga nadestiyero namalik gikan sa Babilonya, ang mga saserdote nahimong mapinasagdanon, garboso, ug nagpakamatarong sa kaugalingon. Ang pag-alagad sa templo nahimong talamayon, bisan tuod ang mga pista gisaulog sa pormalistikong paagi. (Mal 1:6-8, 12-14; 2:1-3; 3:8-10) Nakita ni Jesus ang mga eskriba ug mga Pariseo nga estriktong nagsunod sa mga detalye sa Balaod, gawas pa sa ilang dinugang nga mga tradisyon. Sila masibotong nagsaulog sa mga pista, lakip sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo, apan sila gisaway ni Jesus, kay tungod sa ilang pagkasalingkapaw, wala nila masabti ang tinuod nga kahulogan niining maayong mga kahikayan ni Jehova alang sa ilang panalangin.—Mat 15:1-9; 23:23, 24; Luc 19:45, 46.
Matagnaong Kahulogan. Gihatag ni Jesu-Kristo ang interpretasyon sa simbolikong kahulogan sa igpapatubo, o lebadura, ingon sa narekord sa Mateo 16:6, 11, 12, sa dihang siya nagpasidaan sa iyang mga tinun-an: “Bukha kanunay ang inyong mga mata ug pagbantay sa lebadura sa mga Pariseo ug sa mga Saduseo.” Sa dihang ang iyang mga tinun-an nangatarongan sa sayop nga paagi taliwala sa ilang kaugalingon kon unsay buot niyang ipasabot, siya tin-aw nga namulong: “‘Naunsa ba nga wala ninyo hisabti nga ako wala maghisgot kaninyo bahin sa mga tinapay? Apan pagbantay sa lebadura sa mga Pariseo ug sa mga Saduseo.’ Unya ilang nasabtan nga siya miingon nga magbantay . . . sa pagtulon-an sa mga Pariseo ug sa mga Saduseo.” Dugang pa, si Lucas nagtaho nga si Jesus espesipikong miingon sa laing okasyon: “Bantayi ang lebadura sa mga Pariseo, nga maoy pagkasalingkapaw.”—Luc 12:1.
Gigamit ni apostol Pablo ang samang kahulogan sa lebadura maylabot sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo sa dihang iyang gihubit ang dalan nga angayng subayon sa mga Kristohanon. Sa 1 Corinto 5:6-8, siya naghatag niini nga tambag ngadto sa iyang Kristohanong mga igsoon: “Wala ba kamo mahibalo nga ang diyutayng lebadura magpatubo sa tibuok minasa? Kuhaa ang daang lebadura, aron kamo mahimong bag-ong minasa, ingon nga kamo walay igpapatubo. Kay, sa pagkatinuod, si Kristo nga atong inihaw sa paskuwa gihalad na. Tungod niana atong saulogon ang pista, dili pinaagi sa daan nga lebadura, ni pinaagi sa lebadura sa kangil-aran ug pagkadaotan, kondili pinaagi sa mga tinapay nga walay igpapatubo sa katim-os ug sa kamatuoran.”
Sa Nisan 16, ang ikaduhang adlaw sa Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo, itabyog sa hataas nga saserdote ang mga unang bunga sa inani nga sebada, nga mao ang unang abot sa tuig, o tingali mahimong tawgon nga una sa mga unang bunga sa yuta. (Lev 23:10, 11) Adunay dakong kahulogan nga si Jesu-Kristo gibanhaw niining sama usab nga adlaw, sa Nisan 16, sa tuig 33 K.P. Ang apostol nagtandi kang Kristo ngadto sa uban nga gipangbanhaw, nga nag-ingon: “Hinunoa, karon si Kristo gibangon na gikan sa mga patay, ang unang bunga kanilang nangatulog sa kamatayon. . . . Apan ang matag usa sa iyang kaugalingong han-ay: si Kristo ang unang bunga, pagkahuman kadtong mga iya ni Kristo panahon sa iyang presensiya.” Si Kristo gitawag usab nga “panganay taliwala sa daghang igsoon.”—1Co 15:20-23; Rom 8:29.