Makasaysayanhong mga Pangilin sa Israel

“Makatulo sa tuig ang matag lalaki nimo angayng magapakita sa atubangan ni Jehova nga imong Diyos sa dapit nga iyang pagapilion . . . , ug walay mausa ang angayng magapakita sa atubangan ni Jehova nga walay dala.”​—DEUTERONOMIO 16:16.

1. Unsay ikaingon mahitungod sa mga pangilin sa kapanahonan sa Bibliya?

UNSAY mosantop sa alimpatakan sa dihang maghunahuna ka bahin sa usa ka pangilin? Ang pila ka pangilin sa karaang kapanahonan gitiman-an sa pagpatuyang ug imoralidad. Matuod usab kana sa pipila ka modernong-adlawng mga pangilin. Apan lahi ang mga pangilin nga gihan-ay sa Balaod sa Diyos alang sa Israel. Samtang sadya kadtong mga okasyona, mabatbat usab kadto ingong “balaang mga kombensiyon.”​—Levitico 23:2.

2. (a) Unsay gibaod sa Israelinhong mga lalaki nga buhaton katulo sa usa ka tuig? (b) Sumala sa pagkagamit sa pulong diha sa Deuteronomio 16:​16, unsay usa ka “pangilin”?

² Ang matinumanong mga lalaking Israelinhon​—kasagarang gikuyogan sa ilang mga pamilya​—mibatig kalipay sa pagpanaw ngadto sa Jerusalem, ‘ang dapit nga gipili ni Jehova,’ ug sila dagayang miamot ngadto sa tulo ka dagkong mga pangilin. (Deuteronomio 16:16) Ang librong Old Testament Word Studies nagbatbat sa Hebreohanong pulong nga gihubad nga “pangilin” sa Deuteronomio 16:​16 ingong “okasyon sa dakong kangaya . . . nga niana ang pila ka talagsaong mga higayong may pag-uyon ang Diyos gisaulog uban ang halad ug kasadyaan.”a

Ang Bili sa Dagkong mga Pangilin

3. Unsang mga panalangin ang gipahinumdom sa tulo ka tinuig nga mga pangilin?

³ Sanglit sila maoy katilingban sa mga mag-uuma, ang mga Israelinhon nagdepende sa panalangin nga ulan gikan sa Diyos. Ang tulo ka dagkong mga pangilin sa Moisesnong Balaod naatol sa pag-ani sa anihong sebada sa sayong tingpamulak, sa anihong trigo sa hinapos sa tingpamulak, ug sa uban pang anihon sa hinapos sa ting-init. Mga okasyon kadto sa dakong kasadyaan ug pagkamapasalamaton ngadto sa Tigsustento sa siklo sa ulan ug Magbubuhat sa mabungahong yuta. Apan labaw pa kaayo ang nalangkit sa mga pangilin.​—Deuteronomio 11:​11-14.

4. Unsang makasaysayanhong okasyon ang gisaulog sa unang pangilin?

⁴ Ang unang pangilin gipahigayon sa unang bulan sa karaang kalendaryo sa Bibliya, gikan sa Nisan 15 ngadto 21, nga motumbas sa atong hinapos nga bahin sa Marso o sayong bahin sa Abril. Gitawag kadtog Pangilin sa mga Tinapay nga Walay Lebadura, ug tungod kay kadto misunod dayon sa Paskuwa sa Nisan 14, gitawag usab kadtog “pangilin sa paskuwa.” (Lucas 2:​41; Levitico 23:​5, 6) Kadtong pangilina nagpahinumdom sa Israel sa ilang pagkaluwas gikan sa kasakitan sa Ehipto, nga ang mga tinapayng walay lebadura gitawag ug “ang tinapay sa kasakitan.” (Deuteronomio 16:3) Nagpahinumdom kadto kanila nga ang ilang pagpahawa sa Ehipto dinalian kaayo nga wala nay panahon nga dugangan ug lebadura ang ilang minasa ug hulaton nga kana motubo. (Exodo 12:34) Panahon sa maong pangilin walay may-lebadurang tinapay ang hikaplagan sa usa ka Israelinhong balay. Si bisan kinsang tigsaulog, lakip ang langyawng molupyo, nga mokaon ug may-lebadurang tinapay silotan sa kamatayon.​—Exodo 12:19.

5. Unsang pribilehiyo ang mahimong gihinumdoman pinaagi sa ikaduhang pangilin, ug kinsay nalakip sa kasadyaan?

⁵ Ang ikaduhang pangilin gipahigayon pito ka semana (49 ka adlaw) tapos sa Nisan 16 ug natunong sa ika-6 nga adlaw sa ikatulong bulan, ang Sivan, nga motumbas sa atong hinapos nga bahin sa Mayo. (Levitico 23:​15, 16) Gitawag kadtog Pangilin sa mga Semana (sa adlaw ni Jesus, gitawag usab kadtog Pentekostes, nga nagkahulogang “Ikakalim-an” sa Grego), ug gipahigayon kadto sa hapit samang panahon sa tuig nga misulod ang Israel sa Balaodnong pakigsaad sa Bukid sa Sinai. (Exodo 19:​1, 2) Panahon sa maong pangilin ang matinumanong mga Israelinhon mahimong nagpalandong sa ilang pribilehiyo sa pagkagilain ingong balaang nasod sa Diyos. Tungod sa ilang pagkaespesyal nga katawhan sa Diyos kinahanglanon ang pagsunod sa Balaod sa Diyos, sama sa sugo nga ipakita ang mahigugmaong pag-atiman sa mga timawa aron sila usab makapahimulos sa pangilin.​—Levitico 23:​22; Deuteronomio 16:​10-12.

6. Ang ikatulong pangilin nagpahinumdom sa katawhan sa Diyos sa unsang kasinatian?

⁶ Ang kataposan sa tulo ka dagkong tinuig nga mga pangilin gitawag ug Pangilin sa Pag-ani, o Pangilin sa mga Balongbalong. Gipahigayon kadto sa ikapitong bulan, ang Tishri, o Ethanim, gikan sa ika-15 ngadto sa ika-21ng adlaw, nga motumbas sa atong sayong bahin sa Oktubre. (Levitico 23:34) Sa maong panahon, ang katawhan sa Diyos nagpuyo sa gawas sa ilang mga balay o didto sa ilang mga atop diha sa temporaryong mga silonganan (mga balongbalong) nga ginama sa mga sanga ug kadahonan sa mga kahoy. Nagpahinumdom kadto kanila sa ilang 40-anyos nga panaw gikan sa Ehipto paingon sa Yutang Saad, sa dihang ang nasod nakakat-on sa pagsalig sa Diyos alang sa ilang inadlawng mga kinahanglanon.​—Levitico 23:​42, 43; Deuteronomio 8:​15, 16.

7. Sa unsang paagi kita makabenepisyo gikan sa pagsubli sa mga pagsaulog sa pangilin sa karaang Israel?

⁷ Atong sublion ang pipila ka pangilin nga nahimong halandomong mga hitabo sa kasaysayan sa karaang katawhan sa Diyos. Angayng kini makapadasig kanato karong adlawa, sanglit kita gidapit usab nga magtigom nga regular kada semana ug sa tulo ka beses sa usa ka tuig diha sa dagkong mga asembliya ug mga kombensiyon.​—Hebreohanon 10:​24, 25.

Sa Panahon sa mga Hari sa Linya ni David

8. (a) Unsang makasaysayanhong saulog ang gipahigayon sa mga adlaw ni Haring Solomon? (b) Unsang talagsaong tayuktok sa antitipikong Pangilin sa mga Balongbalong ang atong mapaabot?

⁸ Usa ka makasaysayanhong saulog sa panahon sa Pangilin sa mga Balongbalong nahitabo panahon sa mauswagong paghari ni Haring Solomon, ang anak ni David. “Ang usa ka dako kaayong kongregasyon” nagtigom gikan sa mga kinatumyan sa Yutang Saad alang sa Pangilin sa mga Balongbalong ug pagdedikar sa templo. (2 Cronicas 7:8) Sa dihang nahuman kadto, gipalakaw ni Haring Solomon ang mga tigsaulog, kinsa “nagdayeg sa hari ug nangadto sa ilang mga balay, nga nagsadya ug mibatig kalipay sa kasingkasing tungod sa tanang kaayo nga gibuhat ni Jehova alang kang David nga iyang alagad ug alang sa Israel nga iyang katawhan.” (1 Hari 8:66) Kadto usa gayod ka halandomong pangilin. Karong adlawa, ang mga alagad sa Diyos nagapaabot sa talagsaong tayuktok sa antitipikong Pangilin sa mga Balongbalong sa kataposan sa Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari sa Labawng Solomon, si Jesu-Kristo. (Pinadayag 20:​3, 7-10, 14, 15) Nianang panahona, ang katawhang nagpuyo sa tanang suok sa yuta, lakip ang mga binanhaw ug mga nakalabang sa Armagedon, magkahiusa sa mangayaong pagsimba kang Jehova nga Diyos.​—Zacarias 14:16.

9-11. (a) Unsay mitultol sa usa ka halandomong pangilin sa mga adlaw ni Haring Ezequias? (b) Unsang panig-ingnan ang gihatag sa daghan nga gikan sa amihanang napulo-ka-tribong gingharian, ug unsay gipahinumdom niini kanato karong adlawa?

⁹ Ang sunod nga talagsaong pangilin nga gitaho sa Bibliya nahitabo human sa pagmando sa daotang Haring Ahaz, kinsa nagsira sa templo ug nangulo sa gingharian sa Juda ngadto sa apostasya. Ang kapuli ni Ahaz mao ang buotang Haring Ezequias. Sa unang tuig sa iyang paghari, sa edad 25, gisugdan ni Ezequias ang usa ka dakong programa sa kapasig-ulian ug reporma. Iyang gibuksan dayon ang templo ug gihikay nga kadto ayohon. Unya ang hari nagpadalag mga sulat ngadto sa mga Israelinhong nagpuyo sa mabatokong napulo-ka-tribong gingharian sa Israel sa amihanan, nga nagdapit kanila nga moadto ug magsaulog sa Paskuwa ug sa Pangilin sa mga Tinapay nga Walay Lebadura. Daghan ang nangadto, bisan pa sa pagbugalbugal sa ilang mga isigkatawo.​—2 Cronicas 30:​1, 10, 11, 18.

¹⁰ Milampos ba ang pangilin? Ang Bibliya nagtaho: “Busa ang mga anak sa Israel nga diha sa Jerusalem nagsaulog sa pangilin sa mga tinapay nga walay lebadura pito ka adlaw uban ang dakong kasadya; ug ang mga Levihanon ug ang mga saserdote nagdayeg kang Jehova adlaw-adlaw pinaagi sa kusog nga mga tulonggon.” (2 Cronicas 30:21) Pagkamaayong panig-ingnan ang gihatag niadtong mga Israelinhon alang sa katawhan sa Diyos karong adlawa, nga daghan kanila ang nag-antos sa pagsupak ug nagbiyaheg layo aron motambong sa mga kombensiyon!

¹¹ Pananglitan, palandonga ang tulo ka “Diyosnong Debosyon” Distritong mga Kombensiyon nga gipahigayon sa Polandia niadtong 1989. Lakip sa 166,518 nga nanambong mao ang dagkong mga pundok gikan sa kanhing Unyon Sobyet ug ubang kanasoran sa Silangang Uropa diin ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova gidili niadtong panahona. “Alang sa pila nga nagtambong niining mga kombensiyona,” mitaho ang librong Mga Saksi ni Jehova​—Mga Magmamantala sa Gingharian sa Diyos,b “kini maoy unang higayon nga sila nakatambong sa usa ka dakong tigom nga kapin sa 15 o 20 sa katawhan ni Jehova. Ang ilang mga kasingkasing nahupong sa apresasyon samtang sila nagtan-aw sa tinagpulo ka libong diha sa estadyum, nga nagduyog kanila sa pag-ampo, ug nahiusa sa ilang mga tingog diha sa mga awit sa pagdayeg kang Jehova.”​—Panid 279.

12. Unsay mitultol sa halandomong pangilin sa paghari ni Haring Josias?

¹² Sa pagkamatay ni Ezequias, ang mga taga-Juda nahulog na usab ngadto sa bakak nga pagsimba ubos ni Haring Manases ug Haring Amon. Unya miabot ang paghari sa laing buotang hari, ang batan-ong Josias, kinsa milihok nga maisogon aron ipasig-uli ang matuod nga pagsimba. Sa edad 25, gimando ni Josias nga ayohon ang templo. (2 Cronicas 34:​8) Samtang gihimo ang pagpang-ayo, nakaplagan sulod sa templo ang Balaod nga sinulat ni Moises. Si Haring Josias dulot nga natandog sa iyang nabasa diha sa Balaod sa Diyos ug mihikay nga kadto basahon ngadto sa tanang tawo. (2 Cronicas 34:​14, 30) Unya, sumala sa nahisulat, giorganisar niya ang usa ka pagsaulog sa Paskuwa. Ang hari mihatag usab ug maayong panig-ingnan pinaagi sa dagayang pag-amot alang sa okasyon. Ingong resulta, ang Bibliya nagtaho: “Wala gayoy gisaulog nga usa ka paskuwa nga ingon niini sa Israel sukad sa mga adlaw ni Samuel nga propeta.”​—2 Cronicas 35:​7, 17, 18.

13. Unsay gipahinumdom kanato karong adlawa sa mga pagsaulog sa pangilin ni Ezekias ug Josias?

¹³ Ang mga reporma ni Ezequias ug Josias katumbas sa kahibulongang pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba nga nahitabo taliwala sa matuod nga mga Kristohanon sukad sa pagkaentrono ni Jesu-Kristo sa 1914. Ingong nahitabo ilabina sa mga reporma ni Josias, kining modernong-adlaw nga pagpasig-uli gipasukad sa kon unsay nahisulat sa Pulong sa Diyos. Ug, sama sa mga adlaw ni Ezequias ug Josias, ang modernong-adlaw nga pagpasig-uli gitiman-an sa mga asembliya ug mga kombensiyon diin ang makapahinam nga mga pagpatin-aw sa tagna sa Bibliya ug tukma-panahong mga pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya gipahayag. Nakadugang sa kangaya niining matulon-anong mga okasyon mao ang daghan nga nabawtismohan. Sama sa mahinulsolong mga Israelinhon sa mga adlaw ni Ezequias ug Josias, ang bag-ong mga bawtismado mitalikod sa daotang mga tulumanon sa Kakristiyanohan ug sa ubang bahin sa kalibotan ni Satanas. Sa 1997 kapig 375,000 ang nabawtismohan agig simbolo sa ilang pagdedikar ngadto sa balaang Diyos, si Jehova​—sa aberids nga kapig 1,000 kada adlaw.

Human sa Pagkadestiyero

14. Unsay mitultol sa usa ka halandomong pangilin sa 537 W.K.P.?

¹⁴ Sa pagkamatay ni Josias, ang nasod miliso na usab ngadto sa makauulawng bakak nga pagsimba. Sa ngadtongadto, sa 607 W.K.P., si Jehova nagsilot sa iyang katawhan pinaagi sa pagpahinabo nga ang kasundalohan sa Babilonya moasdang batok sa Jerusalem. Nagun-ob ang siyudad ug ang iyang templo, ug ang yuta naawaaw. Misunod ang 70 ka tuig nga pagkabihag sa mga Hudiyo sa Babilonya. Unya ang Diyos nagdasig sa mahinulsolong nahibiling mga Hudiyo, kinsa mibalik sa Yutang Saad aron pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba. Sila nangabot sa gun-ob nga siyudad sa Jerusalem sa ikapitong bulan sa tuig 537 W.K.P. Ang una nilang gibuhat mao ang pagtukod ug usa ka halaran aron itanyag ang regular matag-adlawng mga halad sumala sa gihan-ay diha sa Balaodnong pakigsaad. Tukma gayod kadtong panahon alang sa laing makasaysayanhong pagsaulog. “Unya ilang gihimo ang pangilin sa mga balongbalong sumala sa nahisulat.”​—Esdras 3:​1-4.

15. Unsang buluhaton ang anaa sa unahan alang sa napasig-uling nahibilin sa 537 W.K.P., ug sa unsang paagi ang susamang kahimtang naglungtad sa 1919?

¹⁵ Diha sa unahan ang dakong buluhaton alang niadtong mibalik nga mga binihag​—ang pagtukod pag-usab sa templo sa Diyos ug sa Jerusalem uban sa iyang mga paril. Dihay dakong pagsupak gikan sa sinahang mga silingan. Sa gitukod ang templo, kadto maoy “adlaw sa gagmayng mga butang.” (Zacarias 4:10) Ang kahimtang motumbas sa kahimtang sa matinumanong dinihogang mga Kristohanon sa 1919. Niadtong halandomong tuig, sila gipagawas gikan sa espirituwal nga pagkabihag sa Dakong Babilonya, ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon. Ang ilang gidaghanon maoy pila ra ka libo ug sila nag-atubang sa masupakong kalibotan. Ang mga kaaway sa Diyos makapugong ba sa kauswagan sa matuod nga pagsimba? Ang tubag nianang pangutanaha magpahinumdom sa kataposang duha ka pagsaulog sa pangilin nga nahitala sa Hebreohanong Kasulatan.

16. Nganong makahuloganon ang usa ka pangilin sa 515 W.K.P.?

¹⁶ Ang templo sa kataposan natukod pag-usab sa bulan sa Adar 515 W.K.P., nga eksakto sa panahon alang sa pangilin sa tingpamulak sa Nisan. Ang Bibliya nagtaho: “Ilang gisaulog ang pangilin sa mga tinapay nga walay lebadura pito ka adlaw uban ang kasadya; kay gipahinabo ni Jehova nga sila magmasadyaon, ug iyang giliso ang kasingkasing sa hari sa Asirya ngadto kanila aron palig-onon ang ilang mga kamot diha sa buluhaton sa balay sa matuod nga Diyos, ang Diyos sa Israel.”​—Esdras 6:22.

17, 18. (a) Unsang halandomong pangilin ang nahitabo sa 455 W.K.P.? (b) Sa unsang paagi kita anaa sa susamang kahimtang karong adlawa?

¹⁷ Kan-uman ka tuig sa ulahi, sa 455 W.K.P., ang laing halandomong hitabo midangat. Ang Pangilin sa mga Balongbalong nianang tuiga nagtimaan sa pagkahuman sa pagtukod pag-usab sa mga paril sa Jerusalem. Ang Bibliya nagtaho: “Ang tibuok kongregasyon niadtong nahibalik gikan sa pagkabihag nagbuhat ug mga balongbalong ug mipuyo sa mga balongbalong; kay ang mga anak sa Israel wala maghimo niana sukad sa mga adlaw ni Josue nga anak ni Nun hangtod niadtong adlawa, mao nga dihay hilabihan nga pagsadya.”​—Nehemias 8:17.

¹⁸ Pagkahalandomon nga kapasig-ulian sa matuod nga pagsimba sa Diyos atubangan sa mabangisong pagsupak! Susama ang kahimtang karong adlawa. Bisan pa sa sunodsunod nga paglutos ug pagsupak, ang dakong buluhaton sa pagwali sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos nakaabot ngadto sa kinatumyan sa yuta, ug ang mga mensahe sa paghukom sa Diyos gipalanog sa halayo. (Mateo 24:14) Ang kataposang pagtimre sa mga nahibilin sa 144,000 ka dinihogan nagkaduol na. Kapig lima ka milyon sa ilang kaubang “ubang mga karnero” natigom na gikan sa tanang nasod ngadto sa “usa ka panon” uban sa dinihogang nahibilin. (Juan 10:​16; Pinadayag 7:​3, 9, 10) Kahibulongan gayong katumanan sa matagnaong hulagway sa Pangilin sa mga Balongbalong! Ug kining dakong buluhaton sa pag-ani magpadayon hangtod sa bag-ong kalibotan sa dihang ang binilyong binanhaw dapiton sa pagduyog sa saulog sa antitipikong Pangilin sa mga Balongbalong.​—Zacarias 14:​16-19.

Sa Unang Siglo K.P.

19. Unsay nakapatalagsaon sa Pangilin sa mga Balongbalong sa 32 K.P.?

¹⁹ Lakip sa labing talagsaong mga pagsaulog sa pangilin nga nahitala sa Bibliya sa walay duhaduha mao kadtong gitambongan sa Anak sa Diyos, si Jesu-Kristo. Pananglitan, palandonga ang pagtambong ni Jesus sa Pangilin sa mga Balongbalong (o, mga Tabernakulo) sa tuig 32 K.P. Gigamit niya kadtong okasyona sa pagtudlog hinungdanong mga kamatuoran ug gipaluyohan ang iyang pagpanudlo pinaagi sa pagkutlo gikan sa Hebreohanong Kasulatan. (Juan 7:​2, 14, 37-39) Ang usa ka regular nga bahin sa maong pangilin mao ang batasan sa pagpasiga sa upat ka dagkong mga kandelero sa usa ka sulodnong sawang sa templo. Nakaabag kadto sa kasadyaan sa kalihokan sa pangilin nga nagpadayon hangtod sa gabii. Dayag, si Jesus nagpasabot niining dagkong mga kahayag sa miingon siya: “Ako mao ang kahayag sa kalibotan. Siya nga nagasunod kanako dili gayod magalakaw diha sa kangitngit, apan makapanag-iya sa kahayag sa kinabuhi.”​—Juan 8:12.

20. Nganong talagsaon man ang Paskuwa sa 33 K.P.?

²⁰ Unya midangat ang Paskuwa ug Pangilin sa mga Tinapay nga Walay Lebadura sa hinungdanong tuig nga 33 K.P. Niadtong Adlaw sa Paskuwa, si Jesus gipatay sa iyang mga kaaway ug nahimong ang antitipikong Kordero sa Paskuwa, kinsa namatay aron pagkuha sa “sala sa kalibotan.” (Juan 1:​29; 1 Corinto 5:7) Tulo ka adlaw sa ulahi, sa Nisan 16, ang Diyos nagbanhaw kang Jesus uban ang dili-mamatay nga espiritung lawas. Kadto naatol sa pagtanyag sa unang mga bunga sa ani sa sebada sumala sa gilagda sa Balaod. Sa ingon, ang nabanhawng Ginoong Jesu-Kristo nahimong ‘unang-bunga niadtong nahikatulog sa kamatayon.’​—1 Corinto 15:20.

21. Unsay nahitabo sa Pentekostes sa 33 K.P.?

²¹ Usa ka talagsaon gayong pangilin ang Pentekostes sa 33 K.P. Niadtong adlawa daghang Hudiyo ug mga kinabig nagkatigom sa Jerusalem, lakip ang mga 120 ka tinun-an ni Jesus. Samtang nagpadayon ang pangilin, ang nabanhawng Ginoong Jesu-Kristo nagbubo sa balaang espiritu sa Diyos diha sa 120. (Buhat 1:​15; 2:​1-4, 33) Sa ingon sila nadihogan ug nahimong bag-ong piniling nasod sa Diyos pinaagi sa bag-ong pakigsaad nga gipataliwad-an ni Jesu-Kristo. Panahon sa maong pangilin ang Hudiyong hataas nga saserdote nagtanyag ngadto sa Diyos ug duha ka tinapayng may lebadura nga ginama gikan sa unang-bunga sa ani sa trigo. (Levitico 23:​15-17) Ang maong may-lebadurang mga tinapay naghulagway sa 144,000 dili-hingpit nga mga tawo nga ‘gipalit [ni Jesus] alang sa Diyos’ aron mag-alagad nga “usa ka gingharian ug mga saserdote . . . aron magmando ingong mga hari ibabaw sa yuta.” (Pinadayag 5:​9, 10; 14:​1, 3) Ang kamatuorang kining langitnong mga magmamando naggikan sa duha ka sanga sa makasasalang katawhan, mga Hudiyo ug mga Hentil, mahimong gihulagwayan usab sa duha ka tinapayng may lebadura.

22. (a) Nganong ang mga Kristohanon dili magsaulog sa mga pangilin sa Balaodnong pakigsaad? (b) Unsay atong hisgotan sa sunod artikulo?

²² Sa dihang miepekto na ang bag-ong pakigsaad sa Pentekostes 33 K.P., kadto nagkahulogang ang daang Balaodnong pakigsaad mihunong na sa pagkabililhon sa panan-aw sa Diyos. (2 Corinto 3:​14; Hebreohanon 9:​15; 10:16) Kana wala magpasabot nga ang dinihogang mga Kristohanon walay balaod. Sila nailalom sa balaang balaod nga gitudlo ni Jesu-Kristo ug nasulat diha sa ilang mga kasingkasing. (Galacia 6:2) Busa, ang tulo ka pangiling tinuig, kay bahin sa daang Balaodnong pakigsaad, wala sauloga sa mga Kristohanon. (Colosas 2:​16, 17) Bisan pa niana, dako ang atong hikat-onan gikan sa tinamdan sa una-Kristohanong mga alagad sa Diyos bahin sa ilang mga pangilin ug sa ubang mga tigom alang sa pagsimba. Sa among sunod artikulo, among hisgotan ang mga panig-ingnan nga pihong magdasig sa tanan nga moila sa panginahanglan nga mahimong regular sa pagtambong sa Kristohanong mga panagkatigom.

[Mga footnote]

Mga Pangutana Agig Pagsubli

◻ Unsa ang katuyoan sa tulo ka dagkong mga pangilin sa Israel?

◻ Unsay kinaiyahan sa mga pangilin sa adlaw ni Ezequias ug Josias?

◻ Unsang halandomong hitabo ang gisaulog sa 455 W.K.P., ug nganong kini makapadasig man kanato?

◻ Nganong makahuloganon ang Paskuwa ug Pentekostes sa 33 K.P.?

[Kahon sa panid 12]

Usa ka Pagtulon-an Labot sa Pangilin alang Kanato Karong Adlawa

Ang tanang makapadayon sa pagbenepisyo gikan sa nagatabon-sa-sala nga halad ni Jesus kinahanglang magkinabuhi nga nahiuyon sa kon unsay gihulagway sa Pangilin sa mga Tinapay nga Walay Lebadura. Kining antitipikong pangilin mao ang masadyaong pagsaulog sa dinihogang mga Kristohanon tungod sa ilang pagkaluwas gikan niining daotang kalibotan ug ilang pagkagawas sa pagkatinunglo sa sala pinaagi sa lukat ni Jesus. (Galacia 1:​4; Colosas 1:​13, 14) Ang literal nga pangilin milungtad ug pito ka adlaw​—usa ka numerong gigamit sa Bibliya aron pagsimbolo sa espirituwal nga kabug-osan. Ang antitipikong pangilin mohangtod sa bug-os nga kalungtaran sa dinihogang Kristohanong kongregasyon sa yuta ug kinahanglang saulogon uban sa “kasinsero ug kamatuoran.” Kana nagkahulogan sa padayong pagbantay sa masambingayong lebadura. Ang lebadura gigamit diha sa Bibliya aron ihulagway ang sayop nga mga pagtulon-an, pagkasalingkapaw, ug pagkadaotan. Ang matuod nga mga magsisimba ni Jehova kinahanglang magpakitag pagdumot sa maong lebadura, nga dili tugotan kini nga magdaot sa ilang mga kinabuhi mismo ug dili tugotan kini nga magmantsa sa kaputli sa Kristohanong kongregasyon.​—1 Corinto 5:​6-8; Mateo 16:​6, 12.

[Hulagway sa panid 9]

Ang usa ka bangan sa bag-ong inani nga sebada gihalad kada tuig sa Nisan 16, ang adlaw nga si Jesus nabanhaw

[Hulagway sa panid 10]

Si Jesus mahimong nagpasabot sa mga kahayag sa panahon sa pangilin sa dihang gitawag niya ang iyang kaugalingon nga “ang kahayag sa kalibotan”