HESBON

Usa ka dapit nga gituohang mao ang modernong Hisban, usa ka nagun-ob nga siyudad nga nahimutang mga 20 km (12 mi) sa HK sa Raba (ʽAmman). Kini nahimutang sa tungatungang bahin tali sa Arnon ug sa Jabok. (Jos 12:2) Wala pay nakaplagan didto nga arkeolohikanhong mga nahibilin balik sa yugto sa mga Canaanhon. Usa ka guba nga dakong tangke sa tubig ang nahimutang duol sa S sa Hesbon, ug mga 180 m (600 p) sa ubos sa siyudad adunay usa ka tuboran diin makita ang usa ka kutay sa mga linaw.​—Itandi ang Aw 7:4; tan-awa ang BAT-RABIM.

Ang Hesbon giilog sa Amorihanong hari nga si Sihon gikan sa mga Moabihanon ug gihimo kini nga iyang harianong pinuy-anan. Tungod sa pagkapildi sa mga Moabihanon namugna ang usa ka matamayong panultihon nga naggikan sa mga Amorihanon o kaha sa mga Israelinhon. Kon kini nga panultihon naggikan man ugaling sa mga Amorihanon, kini nagyagayaga sa mga Moabihanon ug naghandom sa kadaogan ni Haring Sihon. Apan, kon kini naggikan sa mga Israelinhon, kini nagkahulogan nga maingon nga giilog ni Sihon ang Hesbon gikan sa mga Moabihanon, mao man usab ang Israel magkuha niini ug sa ubang mga siyudad gikan sa mga Amorihanon. Ang pagtamay unya nianang panahona mao nga ang kadaogan ni Sihon naghatag ug kahigayonan sa mga Israelinhon sa pagpanag-iya sa yuta nga sila unta walay katungod.​—Num 21:26-30; Deu 2:9.

Sa dihang si Haring Sihon midumili nga ang mga Israelinhon ubos ni Moises moagi nga malinawon latas sa iyang yuta ug nangandam hinuon aron sa pagpakiggubat kanila, gihatag ni Jehova sa iyang katawhan ang kadaogan batok kang Sihon. Ang Amorihanong mga siyudad, walay duhaduha lakip ang Hesbon, gitugyan ngadto sa kalaglagan. (Deu 2:26-36; 3:6; 29:7; Huk 11:19-22) Human niadto gitukod pag-usab sa mga Rubenhon ang Hesbon (Num 32:37), ug kini gilakip taliwala sa mga siyudad nga gihatag ni Moises ngadto kanila. (Jos 13:15-17) Ingong usa ka utlanang siyudad tali sa Ruben ug Gad, ang Hesbon sa ulahi nahimong bahin sa teritoryo sa Gad ug gihisgotan ingong usa sa upat ka Gadhanong mga siyudad nga gihatag ngadto sa mga Levihanon.​—Jos 21:​38, 39; 1Cr 6:​77, 80, 81.

Sa ulahing yugto ang Hesbon dayag nga nailalom sa pagkontrolar sa Moab, ingon sa gipakita sa kamatuoran nga si Isaias ug Jeremias naghisgot niini diha sa ilang mga pahayag sa kalaglagan batok sa Moab. (Isa 15:4; 16:7-9; Jer 48:​2, 34, 45) Gihisgotan usab ni Jeremias kining siyudara diha sa usa ka pahayag batok sa Ammon. (Jer 49:​1, 3) Giinterpretar sa pipila ka komentarista nga kini nagpaila nga ang Hesbon nailalom nianang tungora sa mga kamot sa mga Ammonhanon. Ang uban nagtuo nga tingali nagpasabot kini nga ang Hesbon sa Moab makaagom usab sa gidangatan sa Ai o kaha nagtumong kini sa usa ka lahi nga Hesbon diha sa teritoryo sa Ammon.

Matod sa Hudiyong historyador nga si Josephus, ang Hesbon napanag-iya sa mga Hudiyo sa panahon ni Alexander Jannaeus (103-76 W.K.P.). Sa ulahi, kini nga siyudad gigamhan ni Herodes nga Bantogan.​—Jewish Antiquities, XIII, 395-397 (xv, 4); XV, 294 (viii, 5).