BIGAON
Usa ka pampam. Ang termino sagad nagtumong sa usa ka babaye nga nakigsekso sa gawas sa bugkos sa kaminyoon, ilabina kon siya nagbatasan niini bugti sa usa ka matang sa suhol. Sa pagkamatuod, ang Gregong termino nga porʹne (bigaon; makihilawason; pampam) naggikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “baligya.” (Pin 17:1, ftn sa Rbi8) Ang Hebreohanon nga terminong zoh·nahʹ (bigaon; pampam) naggikan sa lintunganayng berbo nga za·nahʹ, nga nagkahulogang “magpakapampam; pagpakighilawas; pagpamampam; makighilawas.”—Tan-awa ang PAMPAM.
Sukad sa sinugdan, ang pagpamampam gikondenar sa Diyos. Ang hingpit nga sukdanan sa kaminyoon gipundar mismo sa Diyos didto sa Eden sa panahon sa kaminyoon ni Adan ug Eva, sa dihang Siya miingon: “Ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug siya kinahanglang moipon sa iyang asawa ug sila mahimong usa ka unod.” (Gen 2:24) Bisan tuod gikondenar sa Diyos ang pagpamampam, iyang gitugotan ang pagpuyopuyo ug ang poligamiya, bisan taliwala sa iyang mga alagad, hangtod sa iyang takdang panahon sa pagpundar pag-usab sa hingpit nga sukdanan sa kaminyoon pinaagi ni Jesu-Kristo. Gikutlo ni Jesus ang maong mga pulong sa iyang Amahan, ug gipasiugda ni apostol Pablo nga kini nga lagda gipatuman diha sa Kristohanong kongregasyon. Iyang gipakita nga ang Kristohanon nga molapas niini nga lagda naglanggikit sa iyang kaugalingon sa usa ka pampam ingong “usa ka lawas.”—Mat 19:4-9; 1Co 6:16.
Ang panglantaw kaniadto sa pagpamampam taliwala sa mga alagad sa Diyos giilustrar sa kahimtang ni Juda nga apo-sa-tuhod ni Abraham. Samtang nagkinabuhi ingong langyaw nga pumoluyo didto sa Canaan, diin ang pagpamampam gitugotan, ang ulo sa banay nga si Juda nakigrelasyon kang Tamar (ang balo sa iyang anak nga lalaking si Er), kinsa nagtakoban ingong usa ka pampam. Sa dihang nadiskobrehan nga nagmabdos si Tamar tungod niadto, kini mao ang gitaho kang Juda: “Si Tamar nga imong umagad nga babaye nagpakapampam, ug ania, siya usab nagmabdos tungod sa iyang pagpamampam.” Dihadiha si Juda nagsugo nga sunogon si Tamar (buot ingnon, patyon una, dayon sunogon ingong dulumtanan) tungod kay siya giisip nga pangasaw-onon sa anak nga lalaki ni Juda nga si Sela. Sa dihang bug-os nga nahibaloan ni Juda ang mga kamatuoran, wala niya ipahigawas ang iyang kaugalingon gikan sa iyang nahimo uban sa gituohang pampam, apan siya miingon labot kang Tamar: “Matarong pa siya kay kanako, tungod kay wala ko siya ihatag kang Sela nga akong anak nga lalaki.” Busa gipasaylo niya si Tamar sa pagbuhat sa ingon tungod sa pagpaningkamot nga makabaton ug anak gikan kang Juda human mapakyas si Juda nga iminyo si Tamar ngadto sa iyang anak nga lalaking si Sela pinaagi sa kahikayan sa kaminyoon sa bayaw nga lalaki.—Gen 38:6-26.
Ang pagpamampam gikondenar sa Balaod sa Diyos ngadto sa Israel, bisan tuod naglungtad ang mga pampam nianang yutaa. (Pr 7) Ang Balaod hugot nga nagdili sa pagpamampam sa usa ka Israelinhong babaye. (Lev 19:29; 21:9) Si bisan kinsang Israelinhong babaye nga nakighilawas ug sa ulahi nagminyo ubos sa binakak nga pangangkon nga siya usa ka ulay pagabatoon hangtod nga mamatay. (Deu 22:20, 21) Ang bayad nga nakuha ingong suhol sa usa ka pampam maoy dulumtanang butang ug dili dalawaton ingong amot sa sangtuwaryo ni Jehova. Kini kasukwahi sa paganong mga buhat diin ang mga pampam sa templo sagad maoy usa ka tinubdan sa kita.—Deu 23:18.
Si Rahab, nga usa ka pampam sa paganong siyudad sa Jerico, nagpasundayag ug matarong nga kasingkasing ngadto kang Jehova ug milihok aron tabangan ang Israelinhong mga espiya nga gipadala ni Josue. Tungod sa iyang pagtuo, ug sa mga buhat nga kaharmonya niini, naluwas ang iyang kinabuhi. Sa ulahi siya nakabaton ug dungganong kaminyoon uban kang Salmon sa tribo ni Juda ug nahimong katigulangang babaye ni Jesu-Kristo.—Jos kap 2; 6:22-25; Mat 1:1, 5; San 2:25.
Sa dihang si Jesu-Kristo dinhi sa yuta, kusganon niyang gisaway ang dili-matinuohon nga pangulong mga saserdote ug ang impluwensiyadong mga ansiyano, nga nagpahayag nga ang mga maniningil ug buhis ug ang mga pampam magauna sa pagsulod sa Gingharian sa Diyos kay kanila. (Mat 21:23, 31, 32) Kining tinamay nga mga tawo adunay matarong nga kasingkasing nga nakadawat ug kapasayloan pinaagi sa pagtuo kang Kristo. Bisan pa niana, sila kinahanglang maghinlo una gikan sa ilang pagpamampam, kay kadtong magpadayon sa pagbatasan sa maong imoralidad dili makapanunod sa Gingharian.—Gal 5:19-21; Efe 5:5.
Mahulagwayong Paggamit. Ang terminong “bigaon” o “pampam” gigamit usab nga mahulagwayon sa pagtumong sa usa ka nangangkon nga magsisimba ni Jehova, o sa usa ka organisasyon o sa usa ka nasod nga nangangkon nga nagsimba kaniya apan sa pagkatinuod nagmahal ug nagsimba sa laing mga diyos. Ang Jerusalem nahimong usa ka “pampam” niini nga diwa. Sa pagkamatuod, siya nagpasulabi pa tungod kay iyang gibuhat kon unsay dili normal alang sa mga pampam, nga mao, inay nga modawat ug suhol, iyang gisuholan ang paganong mga nasod aron mamampam kaniya.—Eze 16:33, 34; tan-awa ang Eze 23, diin ang Samaria (naghawas sa Israel) ug Jerusalem (Juda) gipakasama sa mga pampam.
Sa simbolikong paagi gihulagway diha sa Pinadayag ang usa ka bigaon nga nagsakay sa usa ka sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap ug adunay usa ka ngalan diha sa iyang agtang nga “Dakong Babilonya, ang inahan sa mga bigaon ug sa dulumtanang mga butang sa yuta.” Uban kaniya “nakighilawas ang mga hari sa yuta.”—Pin 17:1-5; tan-awa ang DAKONG BABILONYA; PAKIGHILAWAS.