HARI, MGA BASAHON SA MGA
Mga basahon sa Balaang Kasulatan nga nag-asoy sa kasaysayan sa Israel sukad sa kataposang mga adlaw ni Haring David hangtod sa pagkagawas ni Haring Jehoiakin gikan sa pagkabilanggo didto sa Babilonya.
Sa sinugdan ang duha ka basahon sa Mga Hari maoy usa lamang ka linukot nga basahon nga gitawag ug Mga Hari (Heb., Mela·khimʹ), ug sa Hebreohanong Bibliya karong adlawa kini giisip gihapon ingong usa ka basahon, ang ikaupat diha sa seksiyon nga nailhan ingong ang Kanhing mga Manalagna. Sa Gregong Septuagint ang Mga Basahon sa mga Hari gitawag nga Ikatulo ug Ikaupat nga Gingharian, ang Mga Basahon ni Samuel ginganlan nga Una ug Ikaduha nga Gingharian. Sa Latin nga Vulgate kini nga mga basahon sa linangkob nailhan ingong ang upat ka basahon sa Mga Hari tungod kay si Jerome mipabor sa ngalang Regum (Mga Hari), nga nahiuyon sa Hebreohanong titulo, alang sa literal nga hubad sa titulo sa Septuagint nga Regnorum (Mga Gingharian). Ang pagbahin niini ingong duha ka basahon diha sa Septuagint nahimong mapuslanon tungod kay ang Gregong hubad nga may mga bokales nagkinahanglan ug halos dobleng espasyo kay sa Hebreohanon, diin walay mga bokales nga gigamit sa wala pa ang ikaduhang katunga sa unang milenyo sa Komong Panahon. Sa Gregong mga bersiyon dili kanunayng pareho ang pagbahin tali sa Ikaduhang Samuel ug Unang Hari. Pananglitan, sa iyang makuting pagrebisar sa Septuagint, kini gibahin ni Lucian diin ang Unang Hari magsugod sa 1 Hari 2:12 ingon sa makita sa atong mga Bibliya karong adlawa.
Pagsulat sa mga Basahon. Bisan tuod ang ngalan sa magsusulat sa mga basahon sa Mga Hari wala hisgoti diha sa duha ka asoy, ang mga teksto nga mabasa sa Kasulatan ug ang gihisgotan sa Hudiyohanong tradisyon nagpunting kang Jeremias ingong mao ang magsusulat. Daghang Hebreohanong mga pulong ug mga ekspresyon nga makaplagan niining duha ka basahon makita sa ubang mga teksto sa Bibliya diha lamang sa tagna ni Jeremias. Ang mga basahon sa Mga Hari ug ang basahon ni Jeremias nagsangkapay sa usag usa; ang mga hitabo sagad nga hisgotan sa daklit sa usa ka basahon kon kini bug-os na nga gihubit sa laing basahon. Ang wala paghisgot kang Jeremias diha sa mga basahon sa Mga Hari, bisan tuod ilado kaayo siya nga manalagna, angayng dahomon kon si Jeremias mao ang magsusulat, tungod kay ang iyang mga kalihokan detalyado na nga gihisgotan diha sa basahon nga nagdala sa iyang ngalan. Ang mga basahon sa Mga Hari naghisgot sa mga kahimtang sa Jerusalem human magsugod ang pagkadestiyero, nga nagpailang ang magsusulat wala dad-a sa Babilonya, ingon sa kahimtang ni Jeremias.—Jer 40:5, 6.
Adunay nakita ang pipila ka eskolar diha sa mga basahon sa Mga Hari nga ilang giisip nga ebidensiya nga dili lang usa ka tawo ang nagsulat o naghipos niini. Hinunoa, gawas sa kalainan tungod sa gigamit nga mga tinubdan, angayng matikdan nga ang pinulongan, estilo, bokabularyo, ug gramarya maoy susama sa katibuk-an.
Ang Unang Hari nagkobre sa yugto nga mga 129 ka tuig, nga nagsugod sa kataposang mga adlaw ni Haring David, sa mga 1040 W.K.P., ug hangtod sa kamatayon ni Haring Jehosapat sa Juda sa mga 911 W.K.P. (1Ha 22:50) Ang asoy sa Ikaduhang Hari nagsugod sa paghari ni Ahazias (mga 920 W.K.P.) ug nagpadayon hangtod sa kataposan sa ika-37 nga tuig sa pagkadestiyero ni Jehoiakin, sa 580 W.K.P., usa ka yugto nga mga 340 ka tuig. (2Ha 1:1, 2; 25:27-30) Busa ang katibuk-ang mga asoy sa mga basahon sa Mga Hari nagkobre ug mga upat ug tunga ka siglo sa Hebreohanong kasaysayan. Sanglit ang mga hitabo nga girekord diha niini naglakip sa mga hitabo sa wala pa ang 580 W.K.P., kini nga mga basahon lagmit nga wala gayod mahuman una pa niining petsaha, ug tungod kay wala man hisgoti ang pagkatapos sa pagkadestiyero didto sa Babilonya, kini, ingong usa ka linukot nga basahon, sa walay duhaduha nahuman una pa nianang panahona.
Ang dakong bahin niining duha ka basahon mopatim-aw nga gisulat didto sa Juda, tungod kay ang kadaghanan sa tinubdang impormasyon mabatonan didto. Apan, makataronganon nga ang Ikaduhang Hari nahuman didto sa Ehipto, diin si Jeremias gidala human sa pagpatay kang Gedalias didto sa Mizpa.—Jer 41:1-3; 43:5-8.
Ang mga basahon sa Mga Hari maoy bahin kanunay sa Hudiyohanong kanon ug gidawat ingong kanonikal. Adunay maayong katarongan alang niini, tungod kay kini nga mga basahon nagpasiugda sa kaugmaran sa kinalabwang tema sa Bibliya, ang pagbindikar sa pagkasoberano ni Jehova ug ang bug-os nga katumanan sa iyang katuyoan alang sa yuta, pinaagi sa iyang Gingharian ilalom ni Kristo, ang sinaad nga Binhi. Dugang pa, tulo ka pangunang mga manalagna, si Elias, Eliseo, ug Isaias, ang gihatagan ug pasidungog, ug ang ilang mga tagna gipakita nga walay sipyat nga nangatuman. Ang mga hitabo nga girekord sa mga basahon sa Mga Hari gihisgotan ug gipatin-aw sa ubang mga teksto sa Kasulatan. Gihisgotan ni Jesus sa tulo ka higayon ang mga unod niini nga mga basahon—ang bahin kang Solomon (Mat 6:29), ang rayna sa habagatan (Mat 12:42; itandi ang 1Ha 10:1-9), ug ang babayeng balo sa Zarepta ug si Naaman (Luc 4:25-27; itandi ang 1Ha 17:8-10; 2Ha 5:8-14). Gihisgotan ni Pablo ang asoy bahin kang Elias ug ang 7,000 ka lalaki nga wala moluhod kang Baal. (Rom 11:2-4; itandi ang 1Ha 19:14, 18.) Si Santiago naghisgot sa mga pag-ampo ni Elias alang sa hulaw ug sa ulan. (San 5:17, 18; itandi ang 1Ha 17:1; 18:45.) Kini nga mga paghisgot bahin sa mga nahimo sa mga indibiduwal nga gihubit diha sa mga basahon sa Mga Hari nagpamatuod sa pagkakanonikal niini nga mga sinulat.
Ang mga basahon sa Mga Hari sa kadaghanan gitagik gikan sa ubang mga sinulat, ug ang magsusulat tin-aw nga nagpakita nga siya nagkutlo gikan niini nga mga reperensiya alang sa pipila sa iyang impormasyon. Siya naghisgot sa “basahon sa mga kalihokan ni Solomon” (1Ha 11:41), sa “basahon sa mga kalihokan sa mga adlaw sa mga hari sa Juda” (1Ha 15:7, 23), ug sa “basahon sa mga kalihokan sa mga adlaw sa mga hari sa Israel” (1Ha 14:19; 16:14).
Usa sa labing karaang naglungtad nga Hebreohanong mga manuskrito nga naundan sa katibuk-ang mga basahon sa Mga Hari gituohan nga nagsukad pa niadtong 1008 K.P. Ang Vatican Num. 1209 ug ang Alexandrine Manuscript naundan sa mga basahon sa Mga Hari (diha sa Grego), apan wala kini diha sa Sinaitic Manuscript. Ang mga tipik sa mga basahon sa Mga Hari nga dayag nga sukad sa W.K.P. nga yugto nakaplagan diha sa mga langob sa Qumran.
Ang gambalay niini nga mga basahon nagpakita nga ang magsusulat o tighipos naghatag sa hinungdanong mga impormasyon bahin sa matag hari aron ipakita ang kronolohiya sa mga panghitabo ug aron ipadayag ang panglantaw sa Diyos sa matag hari, paborable man o dili. Ang kalangkitan sa ilang mga paghari ngadto sa pagsimba kang Jehova nangibabaw ingong ang labing hinungdanong butang. Human tagda ang paghari ni Solomon, gawas sa pipila ka eksepsiyon, adunay usa ka katibuk-ang sumbanan sa paghubit sa matag paghari, sama sa duha ka parehong mga linya sa kasaysayan nga nagkalanggikit. Bahin sa mga hari sa Juda sagad gihatag ang pangbukas nga kronolohikanhong pagkahan-ay sa kasaysayan uban sa kadungan nga mga hari sa Israel, dayon ang pangedaron sa hari, ang gidugayon sa iyang paghari, ang dapit sa pagmando, ug ang ngalan ug pinuy-anan sa iyang inahan; kining ngalan ug pinuy-anan sa inahan sa hari maoy makaiikag ug hinungdanon tungod kay ang pipila sa mga hari sa Juda daghan ug asawa. Sa pagtapos sa asoy alang sa matag hari, gihatag ang tinubdan sa impormasyon, ang paglubong sa hari, ug ang ngalan sa iyang manununod. Gipresentar usab ang pipila sa susamang mga detalye bahin sa matag hari sa Israel, apan ang pangedaron sa hari sa panahon sa iyang paglingkod sa trono ug ang ngalan ug pinuy-anan sa iyang inahan wala ihatag. Ang impormasyon nga gitagana sa Una ug Ikaduhang Hari mapuslanon gayod sa pagtuon sa kronolohiya sa Bibliya.—Tan-awa ang KRONOLOHIYA.
Ang mga basahon sa Mga Hari dili lamang kay mga talaan sa kasaysayan o usa ka kabatbatan sa mga hitabo sama sa usa ka cronica. Kini nagtaho sa mga kamatuoran sa kasaysayan lakip ang usa ka pagpatin-aw sa kahulogan niini. Mopatim-aw nga gitangtang gikan sa asoy ang bisan unsa nga walay direktang kalangkitan sa pagkaugmad sa katuyoan sa Diyos ug wala magpasundayag sa mga prinsipyo nga pinaagi niini si Jehova nakiglabot sa iyang katawhan. Ang mga kasaypanan ni Solomon ug sa ubang mga hari sa Juda ug Israel wala itago apan giasoy nga prangka kaayo.
Arkeolohikanhong Ebidensiya. Ang pagkadiskobre sa daghang nahibiling karaan nga mga butang nagtaganag pipila ka pamatuod nga ang mga basahon sa Mga Hari maoy tukma sa kasaysayan ug sa geograpiya. Ang arkeolohiya, ingon man ang buhing mga ebidensiya karong adlawa, nagpamatuod nga dihay naglungtad nga mga lasang sa sedro sa Lebanon, nga gikan niini si Solomon mikuhag mga kahoy alang sa iyang mga proyekto sa pagpanukod didto sa Jerusalem. (1Ha 5:6; 7:2) Ang ebidensiya nga diha nay mga industriya sa maong panahon makaplagan diha sa dal-as sa Jordan, diin nahimutang kanhi ang Sucot ug Zaretan.—1Ha 7:45, 46.
Ang pagsulong ni Sisak batok sa Juda sa panahon ni Rehoboam (1Ha 14:25, 26) gikompirmar sa kaugalingong rekord ni Paraon diha sa mga bungbong sa templo sa Karnak sa Ehipto. Usa ka itom nga obelisko nga anapog sa Asiryanhon nga si Haring Salmaneser III nga nakaplagan didto sa Nimrud niadtong 1846 ang naghulagway sa lagmit usa ka sinugo ni Jehu nga miyukbo sa atubangan ni Salmaneser, usa ka hitabo nga bisan tuod wala hisgoti sa mga basahon sa Mga Hari, nagdugang sa testimonya nga tinuod gayod nga naglungtad si Haring Jehu sa Israel. Ang daghang proyekto sa pagpanukod ni Ahab, lakip ang “balay nga garing nga iyang gitukod” (1Ha 22:39), mapamatud-an pag-ayo pinasukad sa mga kagun-oban nga nakaplagan didto sa Samaria.
Ang Bato sa Moab nag-asoy sa pipila ka hitabo nga nalangkit sa pag-alsa ni Haring Mesa batok sa Israel, nga nag-asoy sa kaugalingong bersiyon sa Moabihanong monarko sa kon unsay nahitabo. (2Ha 3:4, 5) Kining alpabetikong inskripsiyon naundan usab sa Tetragrammaton.
Ang ngalang Peka makaplagan diha sa usa ka talaan sa kasaysayan nga gipasidungog kang Tiglat-pileser III. (2Ha 15:27) Ang pagpakiggubat ni Tiglat-pileser III batok sa Israel gihisgotan diha sa iyang harianong mga talaan sa kasaysayan ug diha sa inskripsiyon sa usa ka Asiryanhong tinukod. (2Ha 15:29) Ang ngalang Oseas nainterpretar usab gikan sa mga inskripsiyon nga nag-asoy sa pagsulong ni Tiglat-pileser.—2Ha 15:30; Ancient Near Eastern Texts, giedit ni J. Pritchard, 1974, pp. 282-284.
Bisan tuod ang pipila sa mga pagpakiggubat sa Asiryanhon nga si Haring Senakerib gihisgotan diha sa iyang mga talaan sa kasaysayan, wala hisgoti nga gipatay sa usa lamang ka manulonda ang iyang 185,000 ka kasundalohan sa dihang kini naghulga sa Jerusalem (2Ha 19:35), ug kita dili makadahom nga makakaplag ug usa ka asoy diha sa iyang mga rekord sa pagpanghambog bahin niining makauulaw nga kapildihan. Ang talagsaon nga arkeolohikanhong pamatuod sa kataposang pahayag sa mga basahon sa Mga Hari nakaplagan diha sa mga papan nga sinulatag cuneiform nga nakubkoban didto sa Babilonya. Kini nagpakita nga si Jaʼukinu (Jehoiakin) nabilanggo didto sa Babilonya ug gihisgotan nga siya gitagan-an ug mga rasyon gikan sa tipiganan sa bahandi sa hari.—2Ha 25:30; Ancient Near Eastern Texts, p. 308.
Mga Katumanan sa Tagna. Ang mga basahon sa Mga Hari naundan sa lainlaing mga tagna ug nagpunting sa talagsaong mga katumanan. Pananglitan, ang 1 Hari 2:27 nagpakita sa katumanan sa pulong ni Jehova batok sa balay ni Eli. (1Sa 2:31-36; 3:11-14) Ang mga tagna bahin kang Ahab ug sa iyang balay natuman. (Itandi ang 1Ha 21:19-21 sa 1Ha 22:38 ug 2Ha 10:17.) Natuman usab ang tagna labot kang Jezebel ug sa iyang patayng lawas. (Itandi ang 1Ha 21:23 sa 2Ha 9:30-36.) Ug ang mga impormasyon sa kasaysayan nagpamatuod sa pagkatinuod sa gitagna nga kalaglagan sa Jerusalem.—2Ha 21:13.
Lakip sa daghang punto nga gipasiugda sa mga basahon sa Mga Hari mao ang kahinungdanon sa pagsunod sa mga kinahanglanon ni Jehova ug ang mapait nga mga sangpotanan sa pagbalewala sa iyang matarong nga mga balaod. Ang duha ka basahon sa Mga Hari kusganong nagpamatuod sa gitagnang mga sangpotanan sa pagkamasinugtanon ug pagkadili-masinugtanon kang Jehova nga Diyos.
[Kahon sa panid 986]
MGA PANGUNANG PUNTO SA UNANG HARI
Usa ka mubong sumaryo sa kasaysayan sa gingharian sa Juda ug sa gingharian sa Israel sukad sa kataposang mga adlaw ni David hangtod sa kamatayon ni Jehosapat
Sa sinugdan ang unang basahon sa Mga Hari maoy bahin sa usa ka linukot nga basahon kauban sa Ikaduhang Hari
Si Solomon nailado tungod sa talagsaong kaalam sa pagsugod sa iyang pagmando, apan sa kataposan siya nalangkit sa apostasya
Si Natan, pinaagig kusganong paningkamot, nagbabag sa tinguha ni Adonias nga mahimong hari sa Israel; si Solomon naentrono (1:5–2:12)
Gipangutana ni Jehova kon unsay iyang gitinguha, si Solomon nangayog kaalam; siya dugang gitagan-an ug bahandi ug himaya (3:5-15)
Ang kaalam gikan sa Diyos nadayag sa paghusay ni Solomon sa kaso sa duha ka pampam, nga ang matag usa miangkon nga mao ang inahan sa samang batang lalaki (3:16-28)
Si Haring Solomon ug ang Israel miuswag ilalom sa iyang pagmando; ang iyang dili-hitupngan nga kaalam nailado sa tibuok kalibotan (4:1-34; 10:14-29)
Gitukod ni Solomon ang templo ni Jehova ug sa ulahi ang palasyo; dayon ang tanang ansiyano sa Israel nagtigom alang sa inagurasyon (5:1–8:66)
Si Jehova nagbalaan sa templo, nagpasalig kang Solomon nga magpadayon ang harianong linya, apan nagpasidaan batok sa pagkadili-matinumanon (9:1-9)
Ang rayna sa Sheba miabot aron makita mismo ang kaalam ug pag-uswag ni Solomon (10:1-13)
Sa pagkatigulang, si Solomon naimpluwensiyahan sa iyang daghang langyaw nga mga asawa ug misunod sa langyaw nga mga diyos (11:1-8)
Ang nasod nabahin sa duha; gitukod ang pagsimba sa nating baka aron pugngan kadtong anaa sa amihanang gingharian sa pag-adto sa Jerusalem
Tungod sa pag-apostata ni Solomon, si Jehova nagtagna nga mabahin ang nasod (11:11-13)
Human sa kamatayon ni Solomon, ang iyang anak nga lalaki nga si Rehoboam naghulga sa pagpahamtang ug mas bug-at nga yugo diha sa katawhan; ang napulo ka tribo mialsa ug naghimo kang Jeroboam nga hari (12:1-20)
Gitukod ni Jeroboam ang pagsimba sa bulawang mga nating baka didto sa amihanang gingharian aron pugngan ang iyang mga sakop sa pag-adto sa Jerusalem alang sa pagsimba ug sa posibleng paghiusa pag-usab sa gingharian (12:26-33)
Ang habagatang gingharian, ang Juda, nakabaton ug maayo ug daotang mga hari
Si Rehoboam ug si Abiam nga sunod kaniya nagtugot sa dulumtanang bakak nga pagsimba (14:21-24; 15:1-3)
Ang anak nga lalaki ni Abiam nga si Asa ug ang iyang anak nga lalaki nga si Jehosapat aktibong nagpalambo sa matuod nga pagsimba (15:9-15; 22:41-43)
Ang amihanang gingharian, ang Israel, nadaot tungod sa mga pag-ilogay sa gahom, mga pagpatay, ug idolatriya
Ang anak nga lalaki ni Jeroboam nga si Nadab nahimong hari; si Baasa nagpatay kaniya ug nag-ilog sa trono (15:25-30)
Ang anak nga lalaki ni Baasa nga si Elah mipuli sa trono ug gipatay ni Zimri; si Zimri naghikog sa dihang hapit nang mapildi ni Omri (16:6-20)
Ang kadaogan ni Omri misangpot sa sibil nga panaggubat; sa kataposan si Omri midaog, nahimong hari, ug sa ulahi nagtukod sa Samaria; ang iyang mga sala mas grabe pa kay sa naunang mga hari (16:21-28)
Si Ahab nahimong hari ug nakigminyo sa anak nga babaye ni Etbaal nga hari sa mga taga-Sidon; iyang gisugdan pagpasulod ang pagsimba kang Baal didto sa Israel (16:29-33)
Mga gubat tali sa Juda ug Israel natapos pinaagig panag-alyansa
Nahitabo ang mga gubat tali kang Jeroboam ug Rehoboam ug ingon man kang Abiam; si Baasa nakig-away kang Asa (15:6, 7, 16-22)
Si Jehosapat nakig-alyansa kang Ahab (22:1-4, 44)
Si Jehosapat ug Ahab nag-uban sa pagpakiggubat batok sa Ramot-gilead; si Ahab napatay (22:29-40)
Kalihokan sa pagpanagna didto sa Israel ug Juda
Si Ahias nagtagna sa paglaksi sa napulo ka tribo gikan sa balay ni David; sa ulahi siya nagmantala sa paghukom ni Jehova batok kang Jeroboam (11:29-39; 14:7-16)
Gipaabot ni Semaias ang pulong ni Jehova nga si Rehoboam ug ang iyang mga ginsakpan dili angayng makig-away sa rebelyosong napulo ka tribo (12:22-24)
Usa ka tawo sa Diyos nagpahibalo sa paghukom ni Jehova batok sa halaran sa pagsimba sa nating baka didto sa Bethel (13:1-3)
Si Jehu nga anak nga lalaki ni Hanani nagpahibalo sa paghukom ni Jehova batok kang Baasa (16:1-4)
Gitagna ni Elias nga mahitabo ang usa ka dugay nga hulaw sa Israel; panahon sa hulaw, siya milagrosong nagpaigo nga dili mahurot ang taganang pagkaon sa usa ka babayeng balo ug nagbanhaw sa iyang anak nga lalaki (17:1-24)
Gisugyot ni Elias ang usa ka pagsulay didto sa Bukid sa Carmelo aron matino kon kinsa ang matuod nga Diyos; sa dihang si Jehova ang napamatud-ang matuod, ang mga manalagna ni Baal gipamatay; si Elias mikalagiw alang sa iyang kinabuhi gikan sa asawa ni Ahab nga si Jezebel, apan si Jehova nagpadala kang Elias aron sa pagdihog kang Hazael, Jehu, ug Eliseo (18:17–19:21)
Gitagna ni Micaias nga si Ahab mapildi sa pagpakiggubat (22:13-28)
[Kahon sa panid 987]
MGA PANGUNANG PUNTO SA IKADUHANG HARI
Sumpay sa kasaysayan sa Juda ug sa Israel nga nagsugod sa Unang Hari; kini nagpadayon hangtod sa kalaglagan sa Samaria ug dayon sa Jerusalem, tungod sa pagkadili-matinumanon
Ang pagsulat niini lagmit nahuman didto sa Ehipto mga 27 ka tuig human laglaga sa Babilonya ang Jerusalem
Human kang Elias, si Eliseo nag-alagad ingong manalagna ni Jehova
Si Elias nagtagna sa kamatayon ni Ahazias; siya usab nagpakanaog ug kalayo batok sa duha ka dili-matinahorong mga pangulo sa kasundalohan ug sa ilang pundok nga tag-50 ka sundalo nga gipadala aron sa pagkuha sa manalagna (1:2-17)
Si Elias gikuha pinaagig alimpulos; si Eliseo nakadawat sa iyang opisyal nga besti (2:1-13)
Si Eliseo nagbahin sa Jordan ug nag-ayo sa tubig sa Jerico; ang iyang inspiradong tambag nakaluwas sa magkaalyadong kasundalohan sa Israel, Juda, ug Edom gikan sa kamatayon tungod sa kawalay tubig ug miresulta sa kapildihan sa mga Moabihanon; iyang gipadaghan ang taganang lana sa usa ka babayeng balo, gibanhaw ang anak nga lalaki sa usa ka babayeng Sunaminhon, gihimo ang makahilong sabaw nga dili makadaot, gipadaghan ang gasang tinapay ug lugas, giayo ang sanla ni Naaman, gipahibalo nga ang sanla ni Naaman motakboy sa hakog nga si Gehazi ug sa iyang mga kaliwat, ug gipahinabo nga ang hinulamang ulo sa atsa molutaw (2:14–6:7)
Si Eliseo abanteng nagpasidaan sa hari sa Israel bahin sa kalit nga mga pag-atake sa mga Siryanhon; usa ka Siryanhong puwersa miabot aron sa pagdakop kaniya apan sila gihampak sa temporaryong pagkabuta sa hunahuna; ang mga Siryanhon naglikos sa Samaria, ug si Eliseo gipasanginlan sa midangat nga gutom; iyang gitagna ang pagkatapos sa gutom (6:8–7:2)
Ang buluhaton nga gihatag kang Elias nahuman sa dihang gisultihan ni Eliseo si Hazael nga siya mahimong hari sa Sirya ug gipadala ang usa ka mensahero aron sa pagdihog kang Jehu ingong hari sa Israel (8:7-13; 9:1-13)
Si Jehu milihok batok sa balay ni Ahab, nga naghanaw sa pagsimba kang Baal gikan sa Israel (9:14–10:28)
Si Eliseo, sa dihang himalatyon na, giduaw sa apong lalaki ni Jehu nga si Haring Jehoas; iyang gitagna ang tulo ka kadaogan batok sa Sirya (13:14-19)
Ang pagkadili-matinahoron sa Israel kang Jehova mitultol sa pagkadestiyero niini ngadto sa Asirya
Ang pagsimba sa nating baka nga gisugdan ni Jeroboam nagpadayon sa panahon sa mga paghari ni Jehu ug sa iyang mga kaliwat—si Jehoahaz, Jehoas, Jeroboam II, ug Zacarias (10:29, 31; 13:6, 10, 11; 14:23, 24; 15:8, 9)
Sa kataposang mga adlaw sa Israel, si Haring Zacarias gipatay ni Salum, si Salum gipatay ni Menahem, ang anak nga lalaki ni Menahem nga si Pekahias gipatay ni Peka, ug si Peka gipatay ni Oseas (15:8-30)
Sa paghari ni Peka, si Tiglat-pileser III, ang hari sa Asirya, nagdestiyero sa daghang Israelinhon; sa ikasiyam nga tuig ni Oseas, ang Samaria gilaglag ug ang Israel gidestiyero tungod kay wala nila tahora si Jehova; ang teritoryo sa Israel gipuy-an sa ubang mga katawhan (15:29; 17:1-41)
Ang relihiyosong mga reporma sa Juda wala magdalag malungtarong kausaban; ang Babilonya naglaglag sa Jerusalem ug nagdestiyero sa katawhan sa Diyos
Si Jehoram sa Juda nakigminyo kang Atalia, ang anak nga babaye ni Ahab ug Jezebel; si Jehoram nag-apostata, ingon man ang iyang anak nga lalaking si Ahazias sunod kaniya (8:16-27)
Sa dihang namatay si Ahazias, si Atalia naningkamot sa pagpuo sa binhi ni David aron nga siya mismo ang magmando; si Jehoas, ang anak nga lalaki ni Ahazias, giluwas sa iyang iyaan ug sa ulahi gihimong hari; si Atalia gipatay (11:1-16)
Sa dihang buhi pa ang Hataas nga Saserdoteng si Jehoiada ug gitambagan si Jehoas, gipasig-uli ni Jehoas ang matuod nga pagsimba, apan ‘ang paghalad didto sa hatag-as nga mga dapit’ nagpadayon sa panahon sa iyang paghari ug sa iyang mga manununod—si Amazias, Azarias (Uzzias), ug Jotam (12:1-16; 14:1-4; 15:1-4, 32-35)
Ang anak nga lalaki ni Jotam nga si Ahaz nagbatasan sa idolatriya; ang anak nga lalaki ni Ahaz nga si Ezequias mihimog maayong mga reporma, apan kini wala magpadayon tungod sa misunod nga daotang mga paghari ni Manases ug Amon (16:1-4; 18:1-6; 21:1-22)
Ang anak nga lalaki ni Amon nga si Josias mihimog kusganong mga lakang sa paghanaw sa idolatriya gikan sa yuta; siya namatay sa usa ka pagpakiggubat batok kang Paraon Neko (22:1–23:30)
Ang kataposang upat ka hari sa Juda maoy dili matinumanon: ang anak nga lalaki ni Josias nga si Jehoahaz namatay samtang binihag didto sa Ehipto; ang igsoong lalaki ni Jehoahaz nga si Jehoiakim naghari puli kaniya; ang anak nga lalaki ug manununod ni Jehoiakim nga si Jehoiakin gidestiyero sa Babilonya; ang igsoong lalaki ni Jehoiakim nga si Zedekias naghari hangtod nga ang Jerusalem nasakop sa mga Babilonyanhon ug ang kadaghanan sa mga naluwas sa maong pagsakop gidestiyero (23:31–25:21)