Ang Kalalangan Nagaingon, “Sila Walay Ikapangulipas”

“Ang iyang dili-makita nga mga hiyas sa matin-aw makita sukad pa sa paglalang sa kalibotan padayon sa unahan, tungod kay sila masabot tungod sa mga butang nabuhat, bisan ang iyang walay kataposang gahom ug pagka-Diyos, busa sila walay ikapangulipas.”​—ROMA 1:20.

1, 2. (a) Unsa ang mayugotong gireklamo ni Job kang Jehova? (b) Unsa ang gibakwi ni Job?

SI Job, nga usa ka tawo sa karaang panahon nakabaton ug dili gayod mabungkag nga pagkamaunongon kang Jehova nga Diyos, gipaagom ni Satanas ug makalilisang nga pagsulay. Gipahinabo sa Yawa nga mawala kang Job ang tanan niyang materyal nga mga butang, maoy nagpadangat sa kamatayon sa iyang mga anak nga lalaki ug mga babaye, ug gihatagan siyag makaluod nga sakit. Nagtuo si Job nga ang Diyos mao ang naghatag niining mga kalamidad kaniya, ug mayugotong mireklamo siya kang Jehova: “Maayo ba kanimo nga ikaw manglupig, . . . nga ikaw nagapangita man sa akong kalapasan ug sa akong kasal-anan? Bisag ikaw nahibalo nga ako dili sad-an?”​—Job 1:12-19; 2:5-8; 10:3, 6, 7.

² Wala magdugay human niini, ang mga gisulti ni Job sa Diyos nagpabanaag ug bug-os nga kausaban: “Nakasulti ako ug mga butang nga wala nako hisabti, mga butang nga kahibulongan kaayo kanako, nga wala ako mahibalo. Sayop ang akong nadunggan mahitungod kanimo, apan karon ang akong mga mata nakakita kanimo. Busa bakwion ko ang akong gisulti, ug naghinulsol ako diha sa abog ug abo.” (Job 42:3, 5, 6) Unsay nahitabo nga nakausab sa tinamdan ni Job?

3. Unsa ang bag-ong panglantaw ni Job mahitungod sa kalalangan?

³ Kasamtangan, giatubang ni Jehova si Job gikan sa alimpulos. (Job 38:1) Gisegihan niya si Job ug pangutana. ‘Diin ka man sa pagtukod ko sa kalibotan? Kinsa ba ang nagtak-om sa mga pultahan sa dagat ug naghatag ug utlanan kon asa kutob moabot ang mga balod? Makasugo ka ba sa mga panganod sa pag-ulan sa yuta? Makapatubo ka ba ug balili? Makabugkos ka ba sa mga kabituonan ug tultolan sila sa ilang mga dalan?’ Ang tibuok kapitulo 38 ngadto sa 41 sa basahon sa Job, gipaulanan ni Jehova si Job niining mga pangutanaha ug daghan pa bahin sa Iyang kalalangan. Iyang gipakita kang Job ang dako kaayong kalainan sa Diyos ug sa tawo, kusganong gipahinumdoman si Job sa kaalam ug gahom nga ginapabanaag sa kalalangan sa Diyos, mga butang nga dili arang maabot sa gahom ni Job sa paghimo o bisan sa pagsabot. Si Job, naulaw sa makalilisang nga gahom ug kahibulongang kaalam sa makagagahom nga Diyos sumala sa gipadayag sa Iyang mga kalalangan, nalisang sa paghunahuna nga may kaisog uroy siya sa pagpakiglalis kang Jehova. Busa siya miingon: “Sayop ang akong nadunggan mahitungod kanimo, apan karon ang akong mga mata nakakita kanimo.”​—Job 42:5.

4. Unsa ang angay natong mahibaloan gikan sa mga kalalangan ni Jehova, ug unsa ang kahimtang niadtong napakyas sa pagkakita niana?

⁴ Sa milabay ang daghang siglo gipamatud-an sa usa ka dinasig nga magsusulat sa Bibliya nga ang mga hiyas ni Jehova makita sa iyang mga kalalangan. Si apostol Pablo misulat diha sa Roma 1:19, 20: “Ang mahimong mahibaloan mahitungod sa Diyos dayag man kanila, kay gipadayag man kini sa Diyos kanila. Ang iyang dili-makita nga mga hiyas sa matin-aw makita sukad pa sa paglalang sa kalibotan padayon sa unahan, tungod kay sila masabot tungod sa mga butang nabuhat, bisan ang iyang walay kataposang gahom ug pagka-Diyos, busa sila walay ikapangulipas.”

5. (a) Unsa ang kinaiyanhong panginahanglan sa mga tawo, ug sa unsang paagi gitagan-an kini sa uban sa sayop nga paagi? (b) Unsa ang rekomendasyon ni Pablo sa mga Grego sa Atenas?

⁵ Ang tawo gilalang nga adunay kinaiyanhong panginahanglan sa pagsimba sa usa ka mas labaw nga gahom. Si Dr. C. G. Jung, diha sa iyang librong The Undiscovered Self, naghisgot niini nga panginahanglan ingong “usa ka kinaiyanhong tinamdan nga iya ra sa tawo, ug ang mga timaan niini makita sa tibuok kasaysayan sa tawo.” Si apostol Pablo naghisgot bahin sa kinaiyanhong kiling sa tawo sa pagsimba, nga maoy hinungdan kon nganong ang mga Grego sa Atenas naghimog mga imahen ug mga altar alang sa daghang diyos, nailhan ug wala-hiilhi. Gipaila usab ni Pablo kanila ang matuod nga Diyos ug nagpakita nga kinahanglang ilang tagbawon kining kinaiyanhong pangagda sa tukmang paagi pinaagi sa pagpangita kang Jehova ang matuod nga Diyos, “kon sila mangita kaniya ug tinuod nga makakaplag kaniya, nga sa pagkatinuod, siya dili layo gikan sa matag usa kanato.” (Buhat 17:22-30) Kon unsa ka duol kita sa iyang mga kalalangan, sa ingon kita ka duol sa pagsabot sa iyang mga kinaiya ug mga hiyas.

Ang Katingalahang Siklo sa Tubig

6. Unsa ang mga hiyas ni Jehova nga atong makita diha sa siklo sa tubig?

⁶ Unsang mga hiyas ni Jehova ang atong makita, pananglitan, sa katakos sa mahunolhunol nga mga panganod sa pagpugong sa mga toniladang tubig? Atong makita ang iyang gugma ug kaalam, tungod kay pinaagi niini siya nagatagana ug mga ulan alang sa panalangin sa yuta. Iyang gihimo kini pinaagi sa katingalahang desinyo nga nalangkit sa siklo sa tubig, nga gihisgotan diha sa Ecclesiastes 1:7: “Ang tanang suba nagaagos ngadto sa dagat, apan ang dagat walay pagkapuno. Sa dapit diin ang mga suba nagaagos, didto mobalik sila pag-usab.” Ang basahon sa Bibliya sa Job espesipiko kon sa unsang paagi kini nahitabo.

7. Sa unsang paagi ang tubig sa dagat nakaabot ngadto sa mga panganod, ug sa unsang paagi ang mahunolhunol nga mga panganod makapugong ug mga toniladang tubig?

⁷ Sa dihang ang mga suba moagos sa dagat, sila dili magpabilin didto. Si Jehova “nagaisa sa itaas sa mga tinulo sa tubig gikan sa dagat ug kini iyang gigamang ulan gikan sa alisngaw nga iyang gihimo.” Sanglit ang tubig anaa man sa dagway sa baga nga alisngaw ug sa kataposan nahimong pino nga gabon, “ang panganod nagabitay sa itaas, usa ka katingalahang buhat sa iyang hingpit nga kahibalo.” (Job 36:27; 37:16, The New English Bible) Ang mga panganod maglutawlutaw samtang gabon pa kini: “Ang mga tubig iyang giputos sulod sa iyang kapanganoran​—apan ang mga gabon dili mabungkag sa ilalom sa kabug-at niini.” O ang laing hubad nagaingon: “Iyang gibitay ang mga tubig diha sa mabagang panganod, ug ang mga panganod dili masisi sa kabug-at niini.”​—Job 26:8, The Jerusalem Bible; NE.

8. Pinaagi sa unsang nagkalainlaing mga lakang nga “ang mga tadyaw sa langit” ginayabo ug mabug-os ang siklo sa tubig?

⁸ Kining “mga tadyaw sa langit​—kinsay makayabo niini” aron mopahinabog ulan sa yuta? (Job 38:37) Ang Usa kansang “hingpit nga kahibalo” nga maoy nagbutang niini didto sa sinugdan, nga maoy ‘migama sa ulan gikan sa alisngaw nga iyang gihimo.’ Ug unsay gikinahanglan aron mahimong ulan ang mga gabon? Kinahanglang adunay mikroskopiko nga solidong materya, sama sa mga partikulo sa abog o asin​—libolibo ngadto sa gatosgatos ka libo niini sa matag kubiko sentimetro sa hangin—​aron magsilbing uyok aron moporma ang lagdo sa palibot. Gibanabana nga nagkinahanglag usa ka milyon sa gagming kaayong mga lagdo sa panganod aron makatigom ug usa ka igong tulo sa ulan. Human lamang nga mahimo kining tanan nga makahulog ang mga panganod sa ilang tubig ngadto sa yuta aron mahimong mga sapa nga nagabalik sa tubig ngadto sa dagat. Sa ingon ang siklo sa tubig mabug-os. Ug kini bang tanan sulagma lang nga nahitabo nga walay naghimo? Wala gayoy “ikapangulipas”!

Usa ka Tuboran sa Kaalam ni Solomon

9. Unsa ang nadiskobrehan ni Solomon nga talagsaon bahin sa usa ka matang sa hulmigas?

⁹ Sa karaang kalibotan, ang kaalam ni Solomon wala pa gayod hitupngi. Ang kadaghanan sa maong kaalam nalangkit sa kalalangan ni Jehova: “[Si Solomon] naghisgot mahitungod sa mga kahoy, gikan sa sidro nga anaa sa Lebano hangtod sa hisopo nga nagturok sa kuta; ug siya naghisgot usab mahitungod sa mga mananap ug mahitungod sa mga langgam ug mahitungod sa mga nagakamang sa yuta ug mahitungod sa mga isda.” (1 Hari 4:33) Mao gihapon kining Haring Solomon nga misulat: “Umadto ka sa hulmigas, ikaw nga tapolan; tan-awa ang mga dalan niini ug magmaalamon. Bisan siya walay pangulo, punoan o magmamando, siya nagaandam sa iyang kalan-on bisan sa ting-init; siya nagahakot sa iyang pagkaon bisan sa ting-ani.”​—Proverbio 6:6-8.

10. Sa unsang paagi ang ilustrasyon ni Solomon mahitungod sa mag-aaning mga hulmigas nabayaw?

¹⁰ Kinsay nagtudlo sa mga hulmigas sa pagtigom ug pagkaon sa ting-init aron may makaon sila sa tingtugnaw? Sa daghang kasiglohan ang pagkatukma sa paghubit ni Solomon sa mga hulmigas nga nagaanig mga liso ug nagatago niini nga magamit sa tingtugnaw giduhaduhaan. Walay usa ang nakakitag ebidensiya nga sila naglungtad. Apan, sa 1871 usa ka naturalista nga Britaniko nakadiskobre sa ilang tipiganag pagkaon sa ilalom sa yuta, ug ang pagkatinuod sa Bibliya sa pagtaho mahitungod kanila nabayaw. Apan sa unsang paagi nabatonan sa mga hulmigas ang pagkahibalong-daan sa ting-init nga umaabot ang tingtugnaw ug ang kaalam sa pagkahibalo kon unsay buhaton mahitungod niana? Ang Bibliya mismo nagpatin-aw nga daghan sa mga kalalangan ni Jehova adunay kaalam nga giprograma na diha kanila alang sa ilang padayong pagkabuhi. Ang mag-aani nga mga hulmigas maoy mga dumadawat niining mga panalangina gikan sa ilang Maglalalang. Ang Proverbio 30:24 naghisgot mahitungod niini: “Sila kinaiyanhon nga maalamon.” Ang pag-ingon nga ang maong kaalam sulagma lang nga nahitabo dili-makataronganon; ang kapakyasan sa pagsabot nga adunay usa ka maalamong Maglalalang nga anaa sa likod niana dili-ikapangulipas.

11. (a) Nganong ang higanteng kahoy nga sequoia tinuod nga talagsaon? (b) Unsa ang katingad-anan kaayo mahitungod sa unang reaksiyon sa photosynthesis?

¹¹ Ang usa ka tawo diha sa tiilan sa dako kaayong kahoyng sequoia, nahibulong sa hilabihan nga pagkadako niini, siyempre mobati nga samag usa ka gamay nga hulmigas. Ang gidak-on sa kahoy katingalahan: 90 ka metros ang gihabugon, 11 ka metros ang diyametro, 2 ka piye ang gibag-on sa panit, ang mga gamot nagakatag kapin sa 1.2 ngadto sa 1.6 ka ektarya. Bisan pa, ang labaw nga katingalahan mao ang kemistriya ug pisika nga nalangkit sa iyang pagtubo. Ang iyang mga dahon mokuhag tubig gikan sa mga gamot, carbon dioxide gikan sa hangin, ug enerhiya gikan sa adlaw sa paggamag mga asukar ug mopagawas ug oksiheno​—usa ka proseso nga gitawag ug photosynthesis nga naglangkit ug duolan sa 70 ka kemikal nga mga reaksiyon, diin dili ang tanan masabtan. Sa katingalahan, ang unang reaksiyon nagadepende sa kahayag gikan sa adlaw nga igoigo ang kolor, igong gitas-on sa balod; kay kondili kini dili masupsop sa mga molekulang chlorophyll aron masugdan ang proseso sa photosynthesis.

12. (a) Unsa ang katingalahan bahin sa paggamit sa kahoyng sequoia sa tubig? (b) Nganong gikinahanglan ang nitroheno sa pagtubo sa tanom, ug sa unsang paagi ang siklo niini nabug-os?

¹² Ang katingalahan usab mao ang kamatuoran nga ang kahoy makahakot ug mga haligi nga tubig gikan sa gamot hangtod sa tumoy niining 90 ka metros nga higante. Mas daghan pang tubig ang hakoton kay sa gikinahanglan sa photosynthesis. Ang sobra ipagawas ngadto sa mga dahon nga mohungaw sa hangin pinaagi sa pag-alisngaw. Pinaagi niini ang kahoy mapabugnaw-sa-tubig, sama sa atong pagkapabiling bugnaw pinaagi sa singot. Aron makahimog protena alang sa pagtubo, ang nitroheno kinahanglang idugang ngadto sa mga asukar, o carbohydrates. Ang dahon dili makagamit sa gas nga nitroheno nga kinuha gikan sa hangin, apan ang organismo sa yuta makahimo sa nitrohenong gas sa yuta nga nitrites ug ang nitrates matunaw sa tubig, diin kini mosaka gikan sa mga gamot ngadto sa mga dahon. Sa dihang ang mga tanom ug mga hayop nga nagagamit niini nga nitroheno sa ilang mga protena mamatay ug madugta, kini nga nitroheno mogawas, nga nagtapos sa siklo sa nitrohena. Niining tanan, makapahingangha ang pagkakomplikado niini, usa ka buhat nga dili mahimo kon walay desinyo o pagtultol.

Walay Sinultihan o mga Pulong o Tingog, Sila Nagasulti!

13. Unsay gipadayag ngadto kang David sa daghag bituon nga kalangitan, ug unsa ang padayong ginapadayag niini kanato?

¹³ Unsa ka katingalahang pagpabanaag sa Maglalalang ang ginapakita gikan sa mabituonong kalangitan nga mopatugob sa mga tumatan-aw ug dakong pagtahod! Diha sa Salmo 8:3, 4, gipahayag ni David ang kataha nga iyang gibati: “Sa magtan-aw ako sa imong kalangitan, sa buhat sa imong mga tudlo, sa bulan ug sa mga bituon nga imong giandam, unsa ba ang tawo nga ikaw matinagdanon man kaniya, ug sa anak sa tawo nga ikaw nagaatiman man kaniya?” Ngadto kanila nga adunay mga mata nga makakita, mga dalunggan nga makadungog, ug kasingkasing nga mobati, kining mabituonong kalangitan nagasulti, sama sa gihimo nila kang David: “Ang kalangitan nagapahayag sa himaya sa Diyos.”​—Salmo 19:1-4.

14. Nganong ang dinamikong kusog sa usa sa mga bituon hinungdanon kanato?

¹⁴ Kon modugang ang atong kahibalo mahitungod sa mga bituon, mas dugang mokusog ang ilang pagpakigsulti kanato. Diha sa Isaias 40:26, kita gidapit sa pagmatikod sa ilang hilabihan ka dakong enerhiya: “Ihangad ninyo ang inyong mga mata ug tan-awa. Kinsa ang nagbuhat niining mga butanga? Ang Usa nga nagapadala sa ilang panon sa tinagdaghan, siya nagatawag kanilang tanan pinaagi sa ngalan. Tungod sa kadako sa iyang dinamikong enerhiya, sa iyang kusog usab nga gahom, walay mausa ang nakulang kanila.” Ang gahom sa grabidad ug ang dinamikong enerhiya sa usa kanila, ang atong adlaw, maoy naghawid sa yuta diha sa iyang dapit sa orbito, nagpatubo sa mga tanom, naghatag kanato ug kainit, ug nagpaposible sa tanang kinabuhi dinhi sa yuta. Ang dinasig nga apostol Pablo miingon: “Ang usa ka bituon lahi sa ubang mga bituon sa kahimayaan.” (1 Corinto 15:41) Ang siyensiya nahibalo mahitungod sa dalag nga mga bituon sama sa atong adlaw, lakip usab sa asul nga mga bituon, ug sa pulang mga higante, puti nga mga duwende, mga bituong neutron ug nagabuto nga mga supernova nga nagapabuga ug dili-matugkad nga gahom.

15. Unsay nakat-onan sa daghang imbentor gikan sa kalalangan ug misulay sa pagsundog?

¹⁵ Daghang imbentor nakakat-on gikan sa kalalangan ug misulay sa pagkopya sa mga abilidad sa daghang linalang. (Job 12:7-10) Matikdi ang pipila ka tagsaong bahin sa kalalangan. Ang mga langgam sa dagat adunay mga glandula nga nagakuha sa asin sa tubig sa dagat; mga isda ug mga kasili nagahimo ug elektrisidad; mga isda, mga ulod, ug mga insekto nga nagapagawas ug bugnaw nga kahayag; ang mga kabog ug mga lumod nga nagagamit ug sonar; ang mga tamboboan nga nagahimog papel; ang mga hulmigas nga nagatukod ug mga taytayan; mga beaver nga nagatukod ug mga dam; mga bitin nga adunay kaugalingong mga termometro; mga insekto diha sa lim-aw nga nagagamit ug snorkel ug mga kampanilya sa pagsalom; ang mga kugita nga nagagamit ug jet propulsion; ang mga lawalawa nga nagahimog pito ka matang sa lawa ug nagahimog mga pultahan nga may mga laang, mga baling, ug mga bitik ug may mga anak nga tigsakay sa paburot, nga mobiyaheg libolibong mga kilometro sa itaas; ang isda ug mga crustacean nga nagagamit ug mga tangke sa paglutaw sama sa mga submarino; ug mga langgam, insekto, pawikan, isda, ug mga hayop nga sus-an nga nagahimog katingalahang mga abilidad sa paglalin​—mga abilidad nga dili matugkad sa gahom sa siyensiya sa pagpatin-aw.

16. Unsang mga kamatuoran sa siyensiya ang girekord sa Bibliya kaliboan na ka tuig sa wala pa sila madiskobrehi sa siyensiya?

¹⁶ Ang Bibliya nagrekord ug mga kamatuoran sa siyensiya kaliboan ka tuig sa wala pa madiskobrehi sila sa siyensiya. Ang Kasugoan ni Moises (ika-16 nga siglo W.K.P.) nagpabanaag ug pagkahibalo mahitungod sa mga kagaw sa sakit kaliboan ka tuig sa wala pa si Pasteur. (Levitico, kapitulo 13, 14) Sa ika-17ng siglo W.K.P., si Job miingon: “Iyang . . . gibitay ang yuta sa walay gibitayan.” (Job 26:7) Usa ka libo ka tuig sa wala pa si Kristo, misulat si Solomon mahitungod sa sirkulasyon sa dugo; naghulat pa ang siyensiya sa medisina hangtod sa ika-17ng siglo ayha pa nila kana nahibaloan. (Ecclesiastes 12:6) Una pa niana, gipabanaag diha sa Salmo 139:16 ang kahibalo mahitungod sa kodigo sa gene: “Ang imong mga mata nakakita sa akong lawas nga wala pa maporma, ug diha sa imong basahon nahasulat na ang tanan, bisan pa ngani ang mga adlaw nga natudlo alang kanako ug sa wala pay usa niini nga miabot kanila.” Sa ika-7 nga siglo W.K.P., sa wala pa masabti sa mga naturalista ang mahitungod sa paglalin, si Jeremias misulat, sumala sa narekord diha sa Jeremias 8:7: “Ang talabong sa langit nahibalo sa panahon sa paglalin, ang salampati ug ang sayaw ug ang lapay nahibalo sa panahon sa ilang pagbalik.”​—NE.

Ang “Maglalalang” nga Gipili sa mga Ebolusyonista

17. (a) Unsay giingon sa Roma 1:21-23 mahitungod sa uban nga midumili sa pagtan-aw sa usa ka intelihenteng Maglalalang sa likod sa katingalahang mga buhat? (b) Sa usa ka diwa, unsa ang gipili sa mga ebolusyonista ingong ilang “maglalalang”?

¹⁷ Usa ka teksto nag-ingon mahitungod sa pipila nga nagadumili sa pagsabot sa usa ka intelihenteng Maglalalang nga nagapaluyo sa gilalang nga mga katingalahan: “Ang ilang mga pangatarongan nahimong walay-hinungdan ug ang ilang walay salabotan nga kasingkasing nangitngitan. Bisag nangangkon nga sila maalamon, nahimo silang buangbuang ug ang himaya sa Diyos nga dili-mamatay ilang giilisan ug mga larawan diha sa dagway sa may kamatayon nga tawo ug sa mga langgam ug sa upat ug tiil nga mga mananap ug mga binuhat nga nagakamang.” Ilang “giilisan ang kamatuoran mahitungod sa Diyos ug nagsimba ug naghatag balaang pag-alagad sa binuhat inay sa Usa nga nagabuhat.” (Roma 1:21-23, 25) Sama usab kini sa mga siyentipiko sa ebolusyon, nga sa pagkatinuod, nagahimaya sa usa ka hinanduraw nagauswag nga tuhog sa protozoa- mga ulod- isda- mga mananap nga makapuyo sa yuta ug tubig- mga reptilya- mga hayop nga sus-an “tawo-unggoy” ingong ilang “maglalalang.” Apan, sila nahibalo nga wala gayoy yanong usay-selula nga organismo nga niini masugdan ang tuhog. Ang labing yanong nailhang organismo adunay usa ka gatos ka bilyong mga atomo, nga may libolibong kemikal nga mga reaksiyon nga dungang nagakahitabo sulod niana.

18, 19. (a) Kinsa ang Usa nga angay pasidunggan nga maoy gigikanan sa kinabuhi? (b) Unsa ka daghan sa kalalangan ni Jehova ang atong makita?

¹⁸ Si Jehova nga Diyos mao ang Maglalalang sa kinabuhi. (Salmo 36:9) Siya mao ang dako Unang Nagpahinabo. Ang iyang ngalan, Jehova, nagkahulogang “Siya nga nagpahinabo.” Ang iyang mga kalalangan dili gayod nato maihap. Sa pagkamatuod adunay milyon-milyon pa kay sa nahibaloan sa tawo. Ang Salmo 104:24, 25 miingon bahin niini: “Pagkadaghan sa imong mga buhat, Oh Jehova! Sa kaalam gibuhat mo silang tanan.” Ang Job 26:14 tin-aw bahin niini: “Tan-awa! Kini maoy mga hilibis lamang sa iyang mga dalan, ug pagkadiyutay ra sa hunghong ang atong nabati mahitungod kaniya! Apan sa iyang gamhanang dalugdog kinsa ang makatugkad?” Makakita kita ug pipila ka hilibis, kita makadungog ug pipila ka hunghong, apan ang pagsabot sa bug-os nga kahulogan sa iyang gamhanang dalugdog dili gayod nato matugkad.

¹⁹ Kita, hinunoa, adunay mas maayong tuboran sa pagkakita kaniya gawas pa sa iyang pisikal nga mga kalalangan. Kanang mas maayong tuboran mao ang iyang Pulong, ang Bibliya. Nianang maong tuboran kita karon mobali diha sa sunod nga artikulo.

Nakahinumdom Ka Ba?

◻ Unsay nakat-onan ni Job sa dihang nakigsulti si Jehova kaniya gikan sa alimpulos?

◻ Nganong miingon si Pablo nga ang ubang mga tawo walay ikapangulipas?

◻ Sa unsang paagi nagaobra ang siklo sa tubig?

◻ Unsang hinungdanong mga butang ang ginahimo alang kanato sa silaw sa adlaw?

◻ Unsang mga kamatuoran sa siyensiya ang gipadayag sa Bibliya sa wala pa madiskobrehi sila sa siyensiya?