Bantayi ang Imong Baba!

MAHIMONG mahait ug malaglagon kini ingong hinagiban sa gubat. Apan mahimo usab kini nga sama ka tam-is sa dugos ug sama ka makahupay sa balsamo. Mahimong mohatag kinig kinabuhi, ug mohatag kamatayon. Mao kanay pagbatbat sa Bibliya sa katakos sa tawhanong pagsulti.​—Proverbio 12:18; 16:24; 18:21.

Nan, dili ikatingala, nga si Solomon miingon: “Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi. Apan kadtong nagawalis sa halapad gayod sa iyang mga ngabil​—adunay kadaotan.” (Proverbio 13:3) Ang daot nga dungog, nasakit nga mga pagbati, nadaot nga mga relasyon, ug gani pisikal nga kadaot​—kining tanan mao ang posibleng mga resulta sa binuang nga sinultihan. Apan, sa walay duhaduha, ikaw usa nga buot ‘magatipig sa iyang kalag.’ Sa unsang paagi makakat-on ka sa pagbantay sa imong baba ug makalikay sa posibleng kadaot?

“Diha sa Daghang Pulong . . . ”

Ang usa ka simpleng paagi mao ang dili pagsultig daghan! Tingali nakauban ka na sa usa ka lalaki o babaye nga daw adunay ikasulti sa tanang butang. Pagkamakapikal kanang tawhana! “Ang baba sa mga buang nagabubo sa kabuangan,” ug “ang buang nagasultig daghang pulong,” miingon ang Bibliya. (Proverbio 15:2; Ecclesiastes 10:14) Siyempre, wala kini magkahulogan nga buang ang tanang tawong tabian o ang tanang dili hingestorya maalamon. Apan peligroso ang sige ug tabi. Gipadayag kini niining paagiha sa Proverbio 10:19: “Diha sa daghang pulong dili mawad-an sa kalapasan, apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagalihok nga malaamon.”

Pamalandong Una sa Dili pa Motubag

Laing paagi aron imong mabantayan ang imong baba mao ang paghunahuna una sa dili ka pa mosulti. Kon dili hunahunaon una ang butang nga isulti, ang tagsulti ug ang iyang mga mamiminaw masakitan. Ang dinasig nga sulat nag-ingon: “Adunay nagapamulong sa hinanali sama sa mga paglagbas sa mga espada.”​—Proverbio 12:18.

Nagpakita kon unsa ka daotan ang walay paghunahunang sinultihan, ang basahon sa Bibliya sa Santiago nag-ingon: “Pagkadako sa lasang nga masunog sa usa ka gamayng kalayo! Ug ang dila maoy usa ka kalayo. Ang dila gilangkoban sa kalibotan sa pagkadili matarong taliwala sa atong mga sangkap, kay kini nagahugaw sa tibuok lawas ug nagaduslit sa ligid sa kinaiyanhong kinabuhi ug nga sa iyang kaugalingon siya giduslitan ug kalayo sa Gehenna.”​—Santiago 3:5, 6.

Gikuha ang ngalang Gehenna sa Walog sa Hinnom nga nahimutang sa habagatan ug habagatan-kasadpan sa Jerusalem. May panahon sa kasaysayan sa Israel, padayong nagsiga ang kalayo didto aron sa pagsunog sa mga hugaw sa siyudad, nga nagpahimo sa Gehenna nga tukmang simbolo sa bug-os nga kalaglagan. Apan, sa unsang paagi ang walay busal nga dila “makaduslit sa Gehenna?” Ang tawo nga kabakakan ang isulti, nga nagpasiugda sa nagapasipala sa Diyos nga mga pagtulon-an, o mogamit sa dila sa dili maayong paagi makawala kaniya ug sa uban sa pabor sa Diyos. Ang resulta? Ang walay kataposang kalaglagan! Pananglitan, gisultihan ni Kristo ang mga Pariseo: “Alaut kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga maut! kay ginalataslatas ninyo ang kadagatan ug kayutaan aron sa pagdanig bisan usa na lang ka kinabig, ug sa makakabig na, inyo siyang ginahimo nga doble pa kaninyo sa pagkaangayan sa Gehenna.”​—Mateo 23:15.

Busa ang Bibliya naghatag kanato ning praktikal nga tambag: “Ang tawong matarong nagapalandong sa angay nga ipanubag.” (Proverbio 15:28) Maayong hunahunaong daan ang imong isulti, imbes magpatakag sulti nga makahatag lag kadaot!

“Ang Pulong nga Tukma sa Panahon”

Ang pagsulti sa tukmang panahon maoy laing paagi sa pagbantay sa imong baba. Miingon si Solomon: “Adunay panahon alang sa tanang butang . . . panahon sa pagsulti ug panahon sa paghilom.” (Ecclesiastes 3:1, 7) Kon ang imong kapikas gikapoy sa tibuok adlawng pagtrabaho o sa buluhaton sa balay, maayo ba kanang panahon sa pagpabug-at kaniya sa gamayng mga suliran ug sa mga hangyo? Tingali mao kini ang “panahon sa paghilom.”

Sa laing bahin, adunay “panahon sa pagsulti.” Atong mabasa sa Proverbio 15:23: “Ang pulong nga tukma sa panahon Oh pagkamaayo niana!” May nasayran ka bang nabug-atan sa mga suliran ug mga kasamok? Dili ba ang maayong pagkatempong mga pulong sa pagdasig maoy gikinahanglan lamang nianang tawhana?

Si Jesu-Kristo wala gayod mapakyas sa pagpahimulos sa higayon sa pagdasig sa uban. Kas-a iyang gisultihan ang iyang mga tinun-an: “Pangadto kamo, nga kamokamo ra sa usa ka dapit nga awaaw ug pamahulay kamo makadiyut.” Ang asoy midugang: “Ug sakay sa sakayan nangadto sila sa usa ka dapit nga awaaw nga silasila ra. Ug daghan ang nakakita kanila sa ilang paggikan ug nahibalo niana, ug gikan sa tanang mga siyudad kini sila midali pagpanalagan ug miabot sila didto nga una pa kanila.” Sumala sa panan-aw sa mga panon, daw maayo kining panahon alang sa mga pulong sa paglipay! Apan, sumala sa panan-aw ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an, ang panahon daw dili maayo. “Buweno, sa pagkawas [gikan sa sakayan], iyang nakita ang dakong panon, apan giabot siyag kaluoy kanila, tungod kay sama sila sa mga karnero nga walay magbalantay. Ug siya misugod sa pagpanudlo kanila sa daghang butang.” (Marcos 6:31-34) Oo, gibantayan ni Jesus ang iyang baba. Siya nasayod kon kanus-a mosulti ug kanus-a nga magpakahilom.​—Itandi sa Mateo 26:63; 27:12-14.

Ikaw, usab, makakat-on sa pagbantay sa imong baba. Paningkamot aron makalikay ka sa sobrang pagsulti. Likayi ang walay paghunahunang pagsulti nga makadaot sa imong dungog ug sa uban. Ug bantayi ang mga higayon sa pakigbahin sa uban sa mapuslanong “pulong nga tukma sa panahon.” Sa pagbuhat sa ingon imong ‘matipigan ang imong kalag.’​—Proverbio 13:3.

[Hulagway sa panid 23]

Hilig ka ba sa pagsakgaw ug sulti o sa pagsulti sa tanang ulohan?