Kapitulo Singko
Ang Ilang Pagtuo Nakalabang sa Grabeng Pagsulay
1. Unsay pagbati sa daghan bahin sa pagsimba sa Diyos ug sa ilang yutang-natawhan?
ANG imo bang pagsimba angayng itumong sa Diyos o sa nasod nga gipuy-an nimo? Daghan ang motubag nga moingon, ‘Nagtahod ako sa duha. Ako nagsimba sa Diyos sumala sa mga sugo sa akong relihiyon; sa samang panahon, ako nagsaad nga mounong ngadto sa akong yutang-natawhan.’
2. Sa unsang paagi ang hari sa Babilonya maoy usa ka relihiyoso ug politikanhong tawo?
2 Ang pagkalahi tali sa relihiyosong pagsimba ug patriotismo basin dili matin-aw karong adlawa, apan sa karaang Babilonya walay kalainan. Sa pagkatinuod, ang sibiko ug ang sagrado nalambigit kaayo nga usahay dili maila ang kalainan. “Sa karaang Babilonya,” misulat si Propesor Charles F. Pfeiffer, “ang hari nag-alagad nga Hataas nga Saserdote ug magmamando sa gobyerno. Siya naghimog mga paghalad ug nagtino sa relihiyosong pagkinabuhi sa iyang mga ginsakpan.”
3. Unsay nagpakitang si Nabucodonosor usa ka relihiyoso kaayong tawo?
3 Palandonga si Haring Nabucodonosor. Ang iyang ngalan mismo nagkahulogang “Oh Nebo, Panalipdi ang Manununod!” Si Nebo mao ang Babilonyanhong diyos sa kaalam ug agrikultura. Si Nabucodonosor maoy relihiyoso kaayong tawo. Sumala sa gipahayag nga sayosayo, siya nagtukod ug nagpatahom sa mga templo sa daghang diyos sa Babilonya ug debotado ilabina kang Marduk, kinsa iyang gipasidunggan sa iyang militaryong mga kadaogan.a Mopatim-aw usab nga si Nabucodonosor nagsalig pag-ayo sa pagpanagna diha sa paghan-ay sa iyang mga plano sa gubat.—Ezequiel 21:18-23.
4. Batbata ang relihiyosong espiritu sa Babilonya.
4 Sa tinuoray, ang usa ka relihiyosong espiritu kaylap sa tibuok Babilonya. Ang siyudad nagpasigarbo sa kapig 50 ka templo, nga diha niana gisimba ang nagkadaiyang mga diyos ug mga diyosa, lakip ang trinidad nga si Anu (diyos sa langit), si Enlil (diyos sa yuta, hangin, ug bagyo), ug si Ea (diyos sa katubigan). Ang laing trinidad gilangkoban ni Sin (ang bulan-diyos), ni Shamash (ang adlaw-diyos), ug ni Ishtar (ang diyosa sa pagkamasanayon). Ang salamangka, pangdiwata, ug astrolohiya midulag iladong bahin sa Babilonyanhong pagsimba.
5. Unsay nahimong pagsulay alang sa Hudiyong mga binihag tungod sa relihiyosong palibot sa Babilonya?
5 Ang pagpuyo taliwala sa katawhang nagsimba ug daghang diyos nahimong lisod nga pagsulay alang sa Hudiyong mga binihag. Kasiglohang sayosayo, si Moises nagpasidaan sa mga Israelinhon nga adunay daotang mga sangpotanan kon sila mopili sa pagsukol batok sa Supremong Maghahatag-Balaod. Giingnan sila ni Moises: “Si Jehova magadala kanimo ug sa imong hari nga imong ibutang ibabaw kanimo ngadto sa usa ka nasod nga wala nimo hiilhi, ni ikaw o ang imong mga katigulangan; ug didto ikaw magaalagad sa ubang mga diyos, nga kahoy ug bato.”—Deuteronomio 28:15, 36.
6. Nganong ang pagpuyo sa Babilonya nahimong usa ka linaing pagsulay alang kang Daniel, Ananias, Misael, ug Azarias?
6 Ang mga Hudiyo niadtong panahona nakaagom nianang kahimtanga mismo. Ang paghupot sa integridad kang Jehova mahimong lisod, ilabina alang kang Daniel, Ananias, Misael, ug Azarias. Kining upat ka batan-ong Hebreohanon gipili ilabina aron modawat ug pagbansay aron mag-alagad sa kagamhanan. (Daniel 1:3-5) Hinumdoming sila gihatagan gani ug Babilonyanhong mga ngalan—Beltesazar, Sadrak, Mesak, ug Abednego—lagmit aron pag-impluwensiya kanila sa pagsagop sa ilang bag-ong palibot.b Tungod sa iladong mga katungdanan niining mga tawhana ang dili pagtuman sa ilang bahin diha sa pagsimba sa mga diyos sa nasod mahimong dayag—nga maoy pagbudhi pa.
USA KA BULAWANG LARAWAN NAHIMONG KAPELIGROHAN
7. (a) Batbata ang larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor. (b) Unsa ang katuyoan sa larawan?
7 Lagmit nga sa paningkamot nga malig-on ang pagkahiusa sa iyang empiryo, si Nabucodonosor nagpatindog ug usa ka bulawang larawan sa patag sa Dura. Kadto maoy 27 metros sa gihabogon ug 2.7 metros sa gibag-on.c Nagtuo ang pipila nga ang larawan usa lamang ka haligi, o obelisko. Mahimong kini may habog kaayong tungtonganan nga sa ibabaw may dako kaayong estatwang hitsura ug tawo, nga tingali naghawas mismo kang Nabucodonosor o sa diyos nga si Nebo. Bisan unsay kahimtang, kadtong nagbuntaog nga monyumento maoy simbolo sa Empiryo sa Babilonya. Busa, gituyo nga kadto makit-an ug pagasimbahon.—Daniel 3:1.
8. (a) Kinsa ang gipatawag alang sa inagurasyon sa larawan, ug unsay gipabuhat sa tanang presente? (b) Unsa ang silot tungod sa dili pagyukbo atubangan sa larawan?
8 Busa, si Nabucodonosor naghikay ug usa ka seremonyas sa inagurasyon. Iyang gitigom ang iyang mga satrapa, mga mahistrado, mga gobernador, mga magtatambag, mga mamahandi, mga maghuhukom, mga mahistrado sa kapolisan, ug tanang administrador sa sakop nga mga distrito. Usa ka magsisibya misinggit: “Kaninyo kini ginaingon, Oh mga katawhan, mga nasodnong pundok ug mga pinulongan, nga inigkadungog ninyo sa tingog sa budyong, sa plawta, sa sitara, sa triyanggulo nga alpa, sa kinuldasan nga tulonggon, sa gayta ug sa tanang matang sa mga tulonggon, hapa kamo ug simbaha ang larawan nga bulawan nga gipatindog ni Nabucodonosor nga hari. Ug si bisan kinsa nga dili mohapa ug mosimba sa maong gutlo igatambog ngadto sa hurno nga nagdilaab sa kalayo.”—Daniel 3:2-6.
9. Unsa ang dayag nga kahulogan sa pagyukbo atubangan sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor?
9 Ang pipila nagtuo nga gihikay ni Nabucodonosor ang maong seremonyas sa tinguhang pugson ang mga Hudiyo sa pagkompromiso sa ilang pagsimba kang Jehova. Lagmit dili kana tinuod, kay dayag nga opisyales lamang sa kagamhanan ang gipatawag alang sa okasyon. Busa, ang mga Hudiyo nga presente lamang mao kadtong nag-alagad sa kagamhanan. Nan, mopatim-aw nga ang pagyukbo atubangan sa larawan maoy seremonyas nga gituyo aron mapalig-on ang panaghiusa sa mga tawong may katungdanan. Ang eskolar nga si John F. Walvoord nagpahayag: “Ang ingon nga pasundayag sa opisyales sa usa ka bahin maoy makapatagbaw nga pagpadayag sa gahom sa empiryo ni Nabucodonosor ug sa laing bahin mahinungdanon ingon nga pag-ila sa mga diyos nga sa ilang hunahuna mao ang hinungdan sa ilang mga kadaogan.”
MGA ALAGAD NI JEHOVA WALA MOKOMPROMISO
10. Nganong ang mga dili-Hudiyo walay suliran sa pagsunod sa sugo ni Nabucodonosor?
10 Bisan pa sa ilang debosyon ngadto sa nagkalainlaing patron nga mga diyos, kadaghanan niadtong nagkatigom atubangan sa larawan ni Nabucodonosor wala magmakuli sa pagsimba niana. “Silang tanan anad sa pagsimbag mga idolo, ug ang pagsimba sa usa ka diyos wala magpugong nga sila mosimba usab ug lain,” saysay sa usa ka eskolar sa Bibliya. Nagpadayon siya: “Nahiuyon kadto sa naglungtad nga mga pagtuo sa mga magsisimba ug mga diyosdiyos nga adunay daghang diyos . . . ug nga dili sayop ang pagsimba sa diyos sa bisan unsang katawhan o nasod.”
11. Nganong si Sadrak, Mesak, ug Abednego wala moyukbo atubangan sa larawan?
11 Hinunoa, alang sa mga Hudiyo kadto maoy butang nga lahi. Gisugo sila sa ilang Diyos, si Jehova: “Dili ka magbuhat alang sa imong kaugalingon ug kinulit nga larawan o usa ka dagway nga sama sa bisan unsa nga anaa sa mga langit sa itaas o anaa sa yuta sa ubos o anaa sa katubigan ilalom sa yuta. Dili ka magyukbo kanila ni mahaylo sa pag-alagad kanila, tungod kay ako si Jehova nga imong Diyos maoy Diyos nga nangayog linaing paghalad.” (Exodo 20:4, 5) Busa, sa nagsugod ang honi ug kadtong nagkatigom mihapa sa atubangan sa larawan, ang tulo ka Hebreohanong batan-on—si Sadrak, Mesak, ug Abednego—nagpabilin sa pagtindog.—Daniel 3:7.
12. Unsay gisumbong sa pipila ka Caldeanhon batok sa tulo ka Hebreohanon, ug nganong ingon man?
12 Ang pagdumili sa tulo ka Hebreohanong opisyales sa pagsimba sa larawan nakapasuko sa pipila ka Caldeanhon. Dihadiha, miduol sila sa hari ug “gisumbong ang mga Hudiyo.”d Sila dili interesado sa katin-awan. Kay gustong masilotan ang mga Hebreohanon tungod sa dili pag-unong ug pagbudhi, ang mga magsusumbong miingon: “Adunay pipila ka Hudiyo nga imong gitudlo sa pagdumala sa sakop nga distrito sa Babilonya, si Sadrak, Mesak, ug Abednego; kining lig-on-ug-lawas nga mga lalaki wala magtahod kanimo, Oh hari, kay sila wala mag-alagad sa imong mga diyos, ug ang larawan nga bulawan nga imong gipatindog wala nila simbaha.”—Daniel 3:8-12.
13, 14. Unsay sanong ni Nabucodonosor sa gibuhat ni Sadrak, Mesak, ug Abednego?
13 Tumang kapakyasan ang gibati ni Nabucodonosor nga gisupak sa tulo ka Hebreohanon ang iyang mando! Natin-aw nga siya wala molampos sa paghimo kang Sadrak, Mesak, ug Abednego nga maunongong mga tigpaluyo sa Empiryo sa Babilonya. Wala ba niya sila tudloi sa kaalam sa mga Caldeanhon? Ngani, giilisan pa niya ang ilang mga ngalan! Apan kon si Nabucodonosor naghunahuna nga ang hamiling edukasyon magtudlo kanila ug bag-ong paagi sa pagsimba o ang pag-ilis sa ilang mga ngalan magbag-o sa ilang mga ilhanan, nasayop gayod siya. Si Sadrak, Mesak, ug Abednego nagpabiling maunongong mga alagad ni Jehova.
14 Nasuko pag-ayo si Haring Nabucodonosor. Dihadiha, iyang gipatawag si Sadrak, Mesak, ug Abednego. Siya nangutana: “Tinuod ba, Oh Sadrak, Mesak ug Abednego, nga wala kamo mag-alagad sa akong mga diyos, ug ang larawan nga bulawan nga akong gipatindog wala ninyo simbaha?” Sa walay duhaduha gisulti ni Nabucodonosor kining mga pulonga diha sa makuratong pagkadili-makatuo. Kon buot sabton, siya mahimong nangatarongan, ‘Nganong nakaako ang tulo ka lalaki nga maayog pangisip sa pagsalikway nianang yanong sugo—ug usa nga nagdalag grabe kaayong silot tungod sa pagsupak?’—Daniel 3:13, 14.
15, 16. Unsang kahigayonan ang gihatag ni Nabucodonosor sa tulo ka Hebreohanon?
15 Si Nabucodonosor andam mohatag ug laing higayon sa tulo ka Hebreohanon. “Karon kon kamo andam na,” matod niya, “aron nga inigkadungog ninyo sa tingog sa budyong, sa plawta, sa sitara, sa triyanggulo nga alpa, sa kinuldasan nga tulonggon, ug sa gayta ug sa tanang matang sa mga tulonggon, hapa kamo ug simbaha ang larawan nga akong gihimo, nan maayo. Apan kon kamo dili mosimba, sa maong gutlo kamo itambog ngadto sa hurno nga nagdilaab sa kalayo. Ug kinsa ba kana nga diyos nga makaluwas kaninyo gikan sa akong mga kamot?”—Daniel 3:15.
16 Dayag, ang pagtulon-an sa larawan sa damgo (nga natala sa Daniel kapitulo 2) wala masilsil sa alimpatakan ug kasingkasing ni Nabucodonosor. Tingali nakalimtan na niya ang iyang giingon mismo ngadto kang Daniel: “Ang Diyos ninyo maoy Diyos sa mga diyos ug Ginoo sa mga hari.” (Daniel 2:47) Sa maong higayon si Nabucodonosor morag naghagit kang Jehova, nga nag-ingon nga bisan Siya dili makaluwas sa mga Hebreohanon gikan sa silot nga naghulat kanila.
17. Unsay sanong ni Sadrak, Mesak, ug Abednego sa tanyag sa hari?
17 Si Sadrak, Mesak, ug Abednego dili na kinahanglang maghunahuna pag-usab. Dihadiha sila mitubag: “Oh Nabucodonosor, mahitungod niini dili na kinahanglang kami motubag kanimo ug usa ka pulong. Kon ugaling maingon man, ang among Diyos nga among ginaalagaran makahimo sa pagluwas kanamo. Gikan sa hurno nga nagdilaab sa kalayo ug gikan sa imong kamot, Oh hari, siya magaluwas kanamo. Apan kon dili man, angay mong hisayran, Oh hari, nga ang imong mga diyos dili mao ang among ginaalagaran, ug ang larawan nga bulawan nga imong gipatindog dili namo simbahon.”—Daniel 3:16-18.
NGADTO SA HURNO SA KALAYO!
18, 19. Unsay nahitabo sa dihang ang tulo ka Hebreohanon gitambog ngadto sa hurno sa kalayo?
18 Kay napungot, gisugo ni Nabucodonosor ang iyang mga sulugoon nga painiton ang hurno ug pito ka pilo kay sa naandan. Unya iyang gimandoan ang “pila ka lig-on-ug-lawas nga mga lalaki nga baskog” sa paggapos kang Sadrak, Mesak, ug Abednego ug sa pagtambog kanila ngadto sa “hurno nga nagdilaab sa kalayo.” Gisunod nila ang mga mando sa hari, nga gitambog ang tulo ka Hebreohanon ngadto sa kalayo, nga ginapos ug kompleto sa besti—tingali aron mas dali silang masunog. Ugaling lang, ang mga batabata ni Nabucodonosor mismo ang gipatay sa mga siga.—Daniel 3:19-22.
19 Apan may talagsaong butang nga nahitabo. Bisan pag si Sadrak, Mesak, ug Abednego diha sa tunga sa hurno sa kalayo, sila wala masunog sa mga siga. Tiaw na ang katingala ni Nabucodonosor! Sila gitambog ngadto sa nagdilaab nga kalayo, nga hugot nga pagkagapos, apan sila buhi gihapon. Ngani, sila naglakawlakaw lamang sa kalayo! Apan may laing butang nga namatikdan ni Nabucodonosor. “Dili ba tulo ka lig-on-ug-lawas nga mga lalaki ang atong gitambog nga ginapos ngadto sa tunga sa kalayo?” nangutana siya sa iyang hatag-as nga opisyales sa palasyo. “Oo, Oh hari,” mitubag sila. “Tan-awa!” mituwaw si Nabucodonosor, “akong nakita ang upat ka lig-on-ug-lawas nga mga lalaki nga naglakawlakaw lamang sa tunga sa kalayo, ug sila walay kadaot, ug ang dagway sa ikaupat maoy kaamgid sa usa ka anak sa mga diyos.”—Daniel 3:23-25.
20, 21. (a) Unsay namatikdan ni Nabucodonosor mahitungod kang Sadrak, Mesak, ug Abednego sa dihang migula sila gikan sa hurno? (b) Si Nabucodonosor napugos sa pag-ila sa unsa?
20 Giduol ni Nabucodonosor ang pultahan sa hurno sa kalayo. “Sadrak, Mesak ug Abednego, kamong mga alagad sa Labing Hataas nga Diyos,” siya mitawag, “gula kamo ug dali ngari!” Ang tulo ka Hebreohanon migula gikan sa tunga sa kalayo. Walay duhaduha ang tanan nga nakasaksi sa maong milagro—lakip ang mga satrapa, mga mahistrado, mga gobernador, ug hatag-as nga opisyales—nahingangha. Aw, kadto nahisamag ang maong tulo ka batan-ong lalaki wala gayod makasulod sa hurno! Ang baho sa kalayo wala motapot kanila, ug walay usa ka buhok sa ilang mga ulo ang nasunog.—Daniel 3:26, 27.
21 Sa maong higayon si Haring Nabucodonosor napugos sa pag-ila nga si Jehova mao ang Labing Hataas nga Diyos. “Dalayegon ang Diyos ni Sadrak, Mesak ug Abednego,” siya mipahayag, “nga nagpadala sa iyang manulonda ug nagluwas sa iyang mga alagad nga misalig kaniya ug nga nag-usob sa pulong sa hari ug mitugyan sa ilang mga lawas, tungod kay sila dili moalagad ug dili mosimba sa bisan unsang diyos gawas lamang sa ilang Diyos.” Unya, gidugang sa hari kining mapig-otong pasidaan: “Gikan kanako ginapagula ang usa ka mando, nga ang bisan unsa nga katawhan, nasodnong grupo o pinulongan nga magsultig daotan batok sa Diyos ni Sadrak, Mesak ug Abednego pagaputolputolon, ug ang iyang balay himoong usa ka publikong kalibangan; sanglit walay laing diyos nga naglungtad nga makaluwas sama kaniya.” Niana, ang tulo ka Hebreohanon nahibalik sa harianong pag-uyon ug ‘gituboy sa sakop nga distrito sa Babilonya.’—Daniel 3:28-30.
PAGTUO UG ANG GRABENG PAGSULAY KARONG ADLAWA
22. Sa unsang paagi ang mga alagad ni Jehova karong adlawa nag-atubang sa mga kahimtang nga kaamgid sa kang Sadrak, Mesak, ug Abednego?
22 Karong adlawa, ang mga magsisimba ni Jehova nag-atubang sa mga kahimtang nga kaamgid sa kang Sadrak, Mesak, ug Abednego. Tinuod, ang katawhan sa Diyos tingali dili mga binihag sa literal nga diwa. Bisan pa niana, si Jesus miingon nga ang iyang mga sumusunod maoy “dili bahin sa kalibotan.” (Juan 17:14) Sila “mga langyaw” sa pagkaaging dili sila mosagop sa di-kasulatanhong mga kostumbre, mga tinamdan, ug mga buhat niadtong alirong kanila. Sumala sa gisulat ni apostol Pablo, ang mga Kristohanon kinahanglang ‘mohunong sa pagpaumol sumala niining sistemaha sa mga butang.’—Roma 12:2.
23. Giunsa pagpasundayag sa tulo ka Hebreohanon ang pagkalig-on, ug sa unsang paagi masunod sa mga Kristohanon karong adlawa ang ilang panig-ingnan?
23 Ang tulo ka Hebreohanon midumili nga maumol sumala sa Babilonyanhong sistema. Bisan ang mabug-osong pagtudlo sa Caldeanhong kaalam wala makahaylo kanila. Ang ilang baroganan bahin sa pagsimba dili kay masabotsabotan, ug ang ilang pagkamaunongon maoy ngadto kang Jehova. Ang mga Kristohanon karong adlawa kinahanglang sama ka lig-on. Dili kinahanglang maulaw sila tungod kay sila lahi gikan niadtong anaa sa kalibotan. Sa pagkatinuod, “ang kalibotan mahanaw maingon man ang tinguha niini.” (1 Juan 2:17) Busa maoy binuang ug kawang ang pagpahiuyon niining himalatyong sistema sa mga butang.
24. May kalainan ba ang baroganan sa matuod nga mga Kristohanon sa iya sa tulo ka Hebreohanon?
24 Ang mga Kristohanon kinahanglang magbantay batok sa tanang matang sa idolatriya, lakip ang lisod-hiilhan nga mga matang.e (1 Juan 5:21) Si Sadrak, Mesak, ug Abednego sa masinugtanon ug matinahuron mitindog atubangan sa bulawang larawan, apan sila nahibalo nga ang pagyukbo atubangan niini dili lamang usa ka lihok sa pagtahod. Kadto maoy usa ka buhat sa pagsimba, ug ang pagsalmot makapahiagom sa kapungot ni Jehova. (Deuteronomio 5:8-10) Si John F. Walvoord misulat: “Kadto sa pagkatinuod maoy pagsaludar sa bandera, bisan pag, tungod sa pagkalambigit sa relihiyoso uban sa nasodnong mga kamaunongon, kini mahimong may relihiyosong kahulogan usab.” Karong adlawa, ang matuod nga mga Kristohanon nakabaton ug samang malig-ong baroganan batok sa idolatriya.
25. Unsang pagtulon-an ang imong nakat-onan gikan sa tinuod-kinabuhing sugilanon ni Sadrak, Mesak, ug Abednego?
25 Ang asoy sa Bibliya bahin kang Sadrak, Mesak, ug Abednego nagtaganag maayo kaayong pananglitan alang sa tanan nga determinadong mohatag ug linaing paghalad kang Jehova. Lagmit diha sa hunahuna ni apostol Pablo kining tulo ka Hebreohanon sa dihang siya naghisgot bahin sa daghan nga nagpakitag pagtuo, lakip niadtong “mipahunong sa puwersa sa kalayo.” (Hebreohanon 11:33, 34) Gantihan ni Jehova ang tanan nga mosunod sa maong pagtuo. Ang tulo ka Hebreohanon naluwas gikan sa hurno sa kalayo, apan kita makapanegurong iyang banhawon ang tanang maunongon nga nawad-an sa ilang mga kinabuhi ingon nga mga maghuhupot sa integridad ug panalanginan sila sa kinabuhing walay kataposan. Sa bisan haing paagi, si Jehova “nagabantay sa mga kalag sa iyang mga maunongon; gikan sa kamot sa mga daotan iyang pagaluwason sila.”—Salmo 97:10.
[Mga footnote]
a Ang pipila nagtuo nga si Marduk, kinsa giisip nga magtutukod sa Empiryo sa Babilonya, naghawas sa gipakadiyos nga Nimrod. Bisan pa niana, dili kini tinong ikapahayag.
b Ang “Beltesazar” nagkahulogang “Panalipdi ang Kinabuhi sa Hari.” Ang “Sadrak” mahimong nagpasabot nga “Sugo ni Aku,” ang Sumerianhong bulan-diyos. Ang “Mesak” lagmit nagtumong sa usa ka Sumerianhong diyos, ug ang “Abednego” nagkahulogang “Sulugoon ni Nego,” o Nebo.
c Sa pagpalandong sa pagkadako sa larawan, ang pipila ka eskolar sa Bibliya nagtuo nga binuhat kadto sa kahoy ug unya gihal-opan ug bulawan.
d Ang Aramaikong panultihon nga gihubad ug “gisumbong” nagkahulogan sa ‘pagkaon sa mga hiwa’ sa usa ka tawo—pag-usap kaniya, ingnon ta, pinaagi sa pagbutangbutang.
e Pananglitan, ang Bibliya naglangkit sa pagkaulitan ug pagkamaibogon uban sa idolatriya.—Filipos 3:18, 19; Colosas 3:5.
UNSAY IMONG NASABTAN?
• Nganong si Sadrak, Mesak, ug Abednego wala moyukbo atubangan sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor?
• Unsay sanong ni Nabucodonosor sa baroganan nga gipaila sa tulo ka Hebreohanon?
• Giunsa pagganti ni Jehova ang tulo ka Hebreohanon tungod sa ilang pagtuo?
• Unsay imong nakat-onan gikan sa pagpatalinghog sa tinuod-kinabuhing sugilanon ni Sadrak, Mesak, ug Abednego?
[Tibuok-panid nga hulagway sa panid 68]
[Mga hulagway sa panid 70]
1. Templo nga torre (ziggurat) sa Babilonya
2. Templo ni Marduk
3. Bronseng plake nga naghulagway sa mga diyos nga si Marduk (wala) ug Nebo (tuo) ingong nagtindog ibabaw sa mga dragon
4. Medalyon ni Nabucodonosor, nga ilado tungod sa iyang mga proyekto sa pagpanukod
[Tibuok-panid nga hulagway sa panid 76]
[Tibuok-panid nga hulagway sa panid 78]