Ang Tibuok-Yutang Pag-ilogay sa Gahom—Kinsay Modaog?

“ANG pangunang tumong sa mga taga Sobyet mao ang pagpugos kanato sa paghunong sa S.D.I. [Strategic Defense Initiative (“Star Wars”)]. Nagtuo ako . . . nga nasabtan ni Gg. Gorbachev nga kita walay intensiyon nga buhaton kana.” Nagkanayon si Presidente Ronald Reagan sa U.S. tapos sa komperensiya sa Geneva sa Nobyembre 1985.

Abi ninyo, sukad pa sa nangaging katuigan nga nagsugod ang pag-indigay niining dagkong mga gahom. Apan dunay daghang mga nasod nga kaabin kun may simpatiya kanila, nga napormang Sidlakan (mga pundok sa komunista) ug Kasadpan (kasagaran kapitalistikong pundok). Kini ang nakahimo niining globonhong pag-ilogay sa gahom. Busa nalangkit ka. Dugang pa, ang lumba sa armas nakapatunhay sa hulga sa usa ka dakong gubat, nga nagapameligro sa imong umaabot​—bisan pag nagpuyo ka sa nasod nga walay gianiban.

Busa, angay nga maikag ka sa dangatan sa pag-ilogay sa gahom. Aduna bay malinawong sulbad? Kon wala, kinsa ang makadaog? Ang imong pagkahibalo niana makaapekto sa imong kaugmaon.

Kon sa Unsang Paagi Misugod Kini

Daghang mga libro sa modernong kasaysayan nagsugyot nga ang pag-indigay karon sa Sidlakan ug Kasadpan misugod dihang natapos ang Gubat sa Kalibotan II. Apan, ang kasaysayan sa Bibliya nagpakita nga kini maoy sumpay lamang sa pag-ilogay sa pagmando sa kalibotan nga nagsugod halos 2,300 ka tuig kanhi.

Kon nakabasa ka sa kasaysayan sa karaang Gresya, nahibalo ka nga si Alejandro nga Bantogan ang naghimo niadtong nasora nga usa ka imperyo. Gitagna kini sa propeta sa Bibliya nga si Daniel. Tinuod sumala sa propesiya, dihang namatay kanang “kusganong hari” sa 323 W.K.P., ang imperyo sa ulahi “nabahin paingon sa upat ka hangin”​—tali sa iyang upat ka heneral. (Daniel 11:24) Taliwala kanila, si Seleucus I Nicator ang nagkontrolar sa Siria ug Mesopotamia​—mga teritoryo sa amihanan ug sidlakan sa yutang natawhan ni Daniel, ang Juda. Si Ptolemy Lagus, laing Gregong heneral ang mikuha sa Ehipto ug Palestina, nga nagpahiluna kaniya sa habagatan ug sa sidlakan sa gingharian ni Seleucus Nicator. Ang ilang relatibong mga posisyon nagpahimo kanilang “hari sa amihanan” ug “hari sa habagatan.”​—Daniel 11:5, 6.

Ang “amihanan” ug ang “habagatan” nahimong simboliko sa gamhanang mga nasod nga nakadula sa pipila ka matagnaong mga papel.a Sa nangaging kasiglohan nagkalainlaing mga nasod ang nakadula sa mga papel sa duha ka “hari”; apan motakdo kining mga nasora sa gipamulong sa tagna. Sila mailhan dayon tungod sa ilang pag-indigay, samtang kontrolado nila ang mga teritoryo nga nahimutang sa amihanan ug habagatan sa usag usa.

Karon kadtong mga papela katugbang sa mga ngalang “Sidlakan” ug “Habagatan.” Sila, usab, maoy simbolikong mga termino, sanglit ang mga teritoryo nagkasapaway. Ang pagtawag sa Bibliya nga “amihanan” ug “habagatan” maoy tukmang mga simbolo bisan pa sa samang pagsapaway.

Ang Diyos sa “Hari sa Amihanan”

Nagatan-aw sa unahan sa “panahon sa kataposan,” miingon si Daniel nga ang “hari sa amihanan” “magpadako sa iyang kaugalingon labaw sa tagsatagsa ka diyos,” nga “walay pagtagad” sa “Diyos sa iyang mga amahan.” Apan, siya hinunoa, mohatag himaya sa “diyos sa mga kuta . . . pinaagi sa bulawan . . . salapi . . . bililhong mga bato ug . . . bililhong mga butang” sa dili pa modangat “sa iyang kataposan.”​—Daniel 11:35-39, 45.

Sanglit ateyista, ang “hari sa amihanan” karon nagalimod sa paglungtad sa Diyos ug nagapiot sa relihiyon. Dako ang iyang pagsalig sa mga hinagiban ug militarismo kay sa ubang mga paagi sa paggamit sa internasyonal nga impluwensiya. Busa iyang gigamit ang iyang daghang pinansiyal nga bahandi sa “paghatag himaya” sa “diyos sa mga kuta.” Ingong katugbang, samtang ang “hari sa habagatan” karon nagahimaya usab sa mga hinagiban ug militarismo, may giila siya nga mga diyos, ug daghan sa iyang katawhan may kusganong kalangkitan sa relihiyon.

Ang Modernong Adlawng Pag-ilogay sa Gahom

Nagpunting sa mga hitabo sa atong adlaw, ang propesiya nag-ingon: “Sa panahon sa kataposan ang hari sa habagatan magtinuloray uban [sa hari sa amihanan], ug batok kaniya ang hari sa amihanan moasdang uban ang [mga gamit sa gubat]; ug [ang hari sa amihanan] mosulong sa mga yuta ug molukop ug moagi lamang.”​—Daniel 11:40.

Tingali nakamatikod ka nga sukad sa Gubat sa Kalibotan II ang ideolohiya ug pagkontrolar sa “hari sa amihanan” mikaylap sa daghang teritoryo, bisan pa sa mga gubat nga gisangka aron mapugngan kini. Kon unsa siya ka malamposon sa ‘pagsulod sa mga yuta ug molukop ug moagi’ tan-awonon pa; apan ang “hari sa habagatan” karon naningkamot sa pagpugong sa iyang pagsugok ngadto sa gitawag nga may kagawasang kalibotan. Busa kining mga magkaaway “magtinuloray” nga maoy nagpakusog karon sa mga lumba sa armas ug sa wanang. Kasamtangan, nag-akusahay sila sa usag usa sa tinguha sa pagmando sa kalibotan.

Si Daniel dugang miingon: “Siya [ang hari sa amihanan] may kagahom sa natagong bahandi . . . ug sa tanang bililhong mga butang sa Ehipto. Ug ang mga Libyahanon ug ang mga Etiopiahanon magasunod sa iyang mga lakang.” (Daniel 11:43) Mahimong nagpunting kini sa kinaiyanhong mga kahinguhaan; ug ang “hari sa amihanan” karon mao ang nagkontrolar sa mga teritoryo nga dagaya ang mineral nga mga kahinguhaan, lakip sa asiete. May dako usab siyang impluwensiya sa mga teritoryo sa gawas sa iyang gingharian nga dagaya sa kinaiyanhong mga kahinguhaan. Kitang tanan may rason sa pagbantay nga may kaikag kon siya ba unya ang makakontrolar sa dakong bahin kanila ug unsa ka dak-a ang maabot sa iyang impluwensiya sa ekonomiya.

Kinsay Makadaog?

Apan, unsa, ang nakapugong niining maong ‘mga hari’ gikan sa bug-os kataposang gubat? Ang usa ka dakong hinungdan mao nga ilang gikalisangan ang mutuwal nga pagkamalaglagon sa ilang nukleyar nga mga hinagiban. Sila mopili sa paghimog mga kasabotan, bisag wala kini tahora. Sumala sa gitagna ni Daniel: “Sila mamakak sa usa ka lamesa. Apan walay molampos, tungod kay ang kataposan anha pa man sa panahong gitudlo.”​—Daniel 11:27.

Busa buot ka tingaling masayod, Unsa unyay mahitabo sa ulahi? Sila ba unya sa ulahi may makab-ot nga kasabotan alang sa malungatarong kalinaw? O pildihon ba sa usa ang usa? Sumala sa gitagna diha sa Pulong sa Diyos, ang tubag niining duha ka pangutana mao, Dili! Ngano? Tungod kay ang ikatulong hari mao ang mopildi kanila ug maoy momando sa kalibotan. Busa dunay kausaban sa pagmando​—sa dili madugay!

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 4]

GAHOM SA MILITAR SA DAGKONG KANASORAN UG MGA BLOKE

Nukleyar nga mga armas

50,000

Sakop sa militar

11,913,000

Boke de giyera

1,350

Bombers ug fighter planes

20,100

Tangke de giyera

95,800