1. Unsa ang nahibaloan sa karaang Ninibe?

“ANG pahayag batok sa Ninibe.” (Nah. 1:1) Gibuksan ang tagna ni Nahum uban niining tilimad-ong pulong. Nganong gihimo niya kining deklarasyon sa kalaglagan? Unsa ang nahibaloan sa karaang Ninibe? Ang iyang kasaysayan gisuma ni Nahum sa tulo ka pulong: “siyudad nga duguon.” (3:1) Duha ka bungdo sa silangang tampi sa Suba Tigris atbang sa modernong siyudad sa Mosul, amihanang Iraq, mitimaan sa dapit sa karaang Ninibe. Kini labihang gilig-on sa paril ug kanal sa tubig ug kabisera sa Asiryanhong Imperyo sa ulahing bahin sa kasaysayan niini. Bisan pa, ang sinugdan sa siyudad balik pa sa mga adlaw ni Nimrod, ang “‘gamhanang mangangayam batok kang Jehova.’ . . . Iyang gisulong ang Asirya ug gitukod ang Ninibe.” (Gen. 10:9-11) Sa ingon ang Ninibe dunay dimaayong sinugdan. Labi na siya nahimong bantogan sulod sa paghari nila Sargon, Senakerib, Esar-hadon, ug Asurbanipal, sa talitapos nga hugna sa panahon sa Asiryanhong Imperyo. Pinaagi sa gubat ug pagdaog, gipadato niya ang iyang kaugalingon uban sa inagaw ug nahimong bantogan tungod sa iyang mapintas, ditawhanong pagtratar nga gipadapat sa iyang mga magmamando sa panonpanon sa mga bihag.a Matod ni C. W. Ceram, sa panid 266 sa iyang basahon Gods, Graves and Scholars (1954): “Ang Ninibe gipasiugda sa hunahuna sa katawhan pinaagi sa pagpatay, paglungkab, pagdaogdaog, ug paglapas sa maluya; pinaagi sa gubat ug tanang matang sa pisikal nga kapintas; pinaagi sa mga buhat sa duguon nga dinastiya sa mga magmamando nga mikupot sa katawhan sa kalisang ug sagad gipatay sa mga ribal labi pang mapintas kay kanila.”

3. (a) Sa unsang paagi ang kahulogan sa ngalan ni Nahum haom? (b) Sakop sa unsang hugna sa panahon ang tagna ni Nahum?

³ Ang tagna ni Nahum, bisan mubo, kargado sa interes. Ang tanan atong nahibaloan maylabot sa manalagna mismo naa sa unang bersikulo: “Ang basahon sa panan-awon ni Nahum ang Elkosanhon.” Ang iyang ngalan (Hebreohanon, Na·chumʹ) nagkahulogan “Maglilipay.” Dili kalipay ang iyang mensahe sa Ninibe, apan sa matuod nga katawhan sa Diyos, kini nagkahulogan sa seguro ug dayong kahupayan gikan sa dimalukmay ug gamhanang kaaway. Kalipay, usab, nga wala hisgoti ni Nahum ang mga sala sa iya mismong katawhan. Bisan pa ang dapit sa Elkos wala hibaloi sa tino, lagmit ang tagna gisulat sa Juda. (Nah. 1:15) Ang pagkahulog sa Ninibe, nahitabo sa 632 W.K.P., umaabot pa sa dihang girekord ni Nahum ang iyang tagna, ug iyang gitandi kining hitabo sa pagkahulog sa No-amon (Tebes, sa Egipto) nga nahitabo di pa dugay una niini. (3:8) Busa, mahimong gisulat ni Nahum ang iyang tagna sulod niining hugna sa panahon.