HABACUC, BASAHON NI

Usa ka basahon sa Hebreohanong Kasulatan nga ikawalo diha sa gitawag nga gagmayng mga manalagna sa Hebreohanon ug Septuagint nga mga teksto, maingon man diha sa komon nga Cebuanong mga Bibliya. Kini nabahin sa duha: (1) Usa ka pagsultihanay sa magsusulat ug ni Jehova (kap 1, 2); (2) usa ka pag-ampo ingong mga awit sa pagbangotan.​—Kap 3.

Magsusulat. Ang magsusulat gipaila mismo diha sa basahon. Ang pagsulat sa duha ka seksiyon gipasidungog ngadto kang “Habacuc nga manalagna.”​—1:1; 3:1; tan-awa ang HABACUC.

Pagkakanonikal. Ang pagkakanonikal sa basahon ni Habacuc gipamatud-an sa karaang mga katalogo sa Hebreohanong Kasulatan. Bisan tuod wala nila hisgoti ang ngalan niini, ang basahon dayag nga gilakip pinaagi sa ilang mga paghisgot sa ‘napulog-duha ka Gagmayng mga Manalagna,’ kay kon wala pa, ang gidaghanon nga 12 dili gayod unta makompleto. Ang pagkakanonikal sa basahon gipaluyohan gayod sa mga pangutlo gikan niini diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Bisan tuod wala hisgoti ang ngalang Habacuc, si Pablo nagkutlo sa Habacuc 1:5 (LXX) sa dihang namulong ngadto sa walay pagtuo nga mga Hudiyo. (Buh 13:​40, 41) Siya nagkutlo sa Habacuc 2:4 (“Apan kon bahin sa matarong, siya magpadayong buhi tungod sa iyang pagkamatinumanon”) sa dihang nagdasig sa mga Kristohanon sa pagpasundayag ug pagtuo.​—Rom 1:​16, 17; Gal 3:11; Heb 10:​38, 39.

Lakip sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat mao ang usa ka manuskrito sa Habacuc (kap 1, 2) nga gisulat diha sa Hebreohanong teksto sa wala pa ang mga Masorete ug kini may kauban nga komentaryo. Makaiikag nga diha sa teksto ang ngalan ni Jehova gisulat ginamit ang karaang Hebreohanong mga karakter, samtang diha sa komentaryo ang ngalan sa Diyos wala gamita, hinuon, ang Hebreohanong pulong nga ʼEl (nagkahulogang “Diyos”) mao ang gigamit.

Ang mga eskolar nagtuo nga kini nga linukot nga basahon gisulat sa naghinapos ang unang siglo W.K.P. Busa ikaingon nga kini ang labing karaang naglungtad nga Hebreohanong manuskrito sa basahon ni Habacuc. Ang mabasa sa Habacuc 1:6 niini nga manuskrito maoy “mga Caldeanhon,” sa ingon nagpamatuod sa pagkahusto sa Masoretikong teksto nga nag-ingong ang mga Caldeanhon (mga Babilonyanhon) mao ang patindogon ni Jehova ingong iyang galamiton.

Kon Kanus-a Gisulat ug ang mga Kahimtang Panahon sa Pagsulat. Ang pahayag nga “si Jehova anaa sa iyang balaang templo” (Hab 2:20) ug ang mga pulong human sa Habacuc 3:19 (“Ngadto sa tagdumala sa akong kinuldasang mga tulonggon”) nagpaila nga si Habacuc nanagna sa wala pa malaglag ang templo nga gitukod ni Solomon didto sa Jerusalem niadtong 607 W.K.P. Dugang pa, ang pahayag ni Jehova nga “Patindogon ko ang mga Caldeanhon” (1:6) ug ang katibuk-ang ideya sa tagna nagpakita nga ang mga Caldeanhon, o mga Babilonyanhon, wala pa maglaglag sa Jerusalem. Apan ang Habacuc 1:17 mahimong magpaila nga sila misugod na sa pagpukan sa pipila ka nasod. Sa panahon sa paghari sa maayong hari sa Juda nga si Josias (659-629 W.K.P.), ang mga Caldeanhon ug mga Medianhon nagpukan sa Nineve (niadtong 632 W.K.P.), ug ang Babilonya nagsugod na sa pagkahimong usa ka gahom sa kalibotan.​—Nah 3:7.

Adunay pipila nga nagtuo, sumala sa rabbinikong tradisyon, nga si Habacuc mas sayong nanagna, sa panahon sa paghari ni Haring Manases sa Juda. Sila nagtuo nga usa siya sa mga manalagna nga gihisgotan o gipasabot diha sa 2 Hari 21:10 ug 2 Cronicas 33:10. Sila nagtuo nga ang mga Babilonyanhon dili pa usa ka hulga, tungod niini nga ang tagna ni Habacuc nahimong mas dili katuohan sa mga Judeanhon.​—Tan-awa ang Hab 1:​5, 6.

Sa laing bahin, sa sayong bahin sa paghari ni Jehoiakim, ang Juda nailalom sa pagkontrolar sa Ehipto (2Ha 23:​34, 35), ug mahimong mao usab kini ang panahon nga alang kanila ang pagpatindog sa Diyos sa mga Caldeanhon aron sa pagsilot sa sukihan nga mga molupyo sa Juda maoy ‘usa ka buluhaton nga dili nila tuohan, bisan tuod kini gisugilon.’ (Hab 1:​5, 6) Ang Babilonyanhon nga si Haring Nabucodonosor nagpildi kang Paraon Neko didto sa Carkemis niadtong 625 W.K.P., sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Haring Jehoiakim. (Jer 46:2) Busa, si Habacuc lagmit nanagna ug nagrekord sa tagna una pa ang maong hitabo, tingali gihuman kini pagsulat niadtong mga 628 W.K.P. didto sa Juda. Ang paggamit ug future tense bahin sa hulga sa mga Caldeanhon dayag nga nagpaila sa usa ka panahon una pa mahimong sakop nga hari sa Babilonya si Jehoiakim (620-618 W.K.P.).​—2Ha 24:1.

Estilo. Ang estilo sa pagsulat maoy puwersado ug makapatandog. Gigamit ang tin-aw nga mga ilustrasyon ug mga pagtandi. (Hab 1:​8, 11, 14, 15; 2:​5, 11, 14, 16, 17; 3:​6, 8-11) Nagkomento sa estilo ni Habacuc, si S. R. Driver miingon: “Ang literaryong katakos ni Habacuc talagsaon. Bisan tuod ang iyang basahon maoy mubo, kini puno sa puwersa; ang iyang mga kahubitan maoy detalyado ug puwersado; ang ideya ug mga pulong parehong balaknon.” Siyempre, ang maong mga kinaiyahan maoy tungod gayod sa pag-inspirar sa Diyos.

Ang basahon ni Habacuc nagpasiugda sa pagkalabaw ni Jehova sa tanang kanasoran (Hab 2:20; 3:​6, 12), nga naghatag ug dakong pagtagad sa iyang unibersohanong pagkasoberano. Kini usab nagpasiugda sa kamatuoran nga ang matarong mabuhi pinaagi sa pagtuo. (2:4) Kini nagdasig sa pagsalig kang Jehova, nga nagpakitang siya dili mamatay (1:12), nga siya sa pagkamatarong nagagiok sa kanasoran, ug nga siya mogula aron sa pagluwas sa iyang katawhan. (3:​12, 13) Alang niadtong nanagsadya diha kaniya, si Jehova gipakita nga mao ang Diyos sa kaluwasan ug ang Tuboran sa kusog.​—3:18, 19.

[Kahon sa panid 932]

MGA PANGUNANG PUNTO SA HABACUC

Usa ka tubag sa pangutana, Laglagon ba sa Diyos ang mga daotan?

Dayag nga gisulat niadtong mga 628 W.K.P., sa dihang ang mga Caldeanhon nagkaanam ka gamhanan apan una pa si Jehoiakim nahimong ilang sakop nga hari

Si Habacuc nagpakitabang, nangutana kon hangtod kanus-a tugotan sa Diyos nga magpadayon ang daotan (1:​1–​2:1)

Sa dihang si Jehova mitubag nga Iyang patindogon ang mga Caldeanhon ingong Iyang galamiton sa pagsilot, si Habacuc wala makasabot kon nganong tugotan sa Balaang Usa ang maong maluibong nasod, usa nga nagpakadiyos sa iyang mga kasangkapan sa gubat, kansang baling nagtigom sa mga tawo ingon sa mga isda, ug kinsa sa walay kokaluoy nagpatay sa mga tawo

Ang manalagna naghulat sa tubag ni Jehova, nga miila nga siya pagabadlongon

Si Jehova mitubag nga siya adunay tinudlong panahon, mipahayag ug kaalaotan sa mga Caldeanhon nga iyang gigamit (2:​2-20)

Si Jehova nagpasalig nga bisan tuod daw adunay pagkalangan, ang matagnaong panan-awon maoy ‘alang sa tinudlong panahon, ug kini nagadali paingon sa kataposan,’ maikagong nagpadulong sa katumanan niini

Ang mga kapahayagan sa kaalaotan nagpakita nga ang mga Caldeanhon nga iyang gigamit dili makaikyas sa silot tungod sa ilang pagpangagaw sa ubang mga nasod, sa pagpatay sa daghang katawhan, sa pagtukod ug mga siyudad pinaagi sa pag-ula ug dugo, sa pagpainom sa uban sa kopa sa makauulaw nga kapildihan, ug sa pagbuhat ug idolatriya

Ang manalagna nangamuyo kang Jehova nga molihok ug magpakitag kaluoy sa pag-abot sa adlaw sa kasakit (3:​1-19)

Kay nahinumdoman ang nangaging mga pagpasundayag sa gahom ni Jehova, ang manalagna nahadlok ug nangurog pag-ayo, apan siya determinado nga hilom nga maghulat alang sa adlaw sa kasakit, sa pagsadya diha sa Diyos sa iyang kaluwasan

Bisan pag mahanaw ang mga butang nga nagsustento sa kinabuhi, si Habacuc determinado sa pagmaya diha kang Jehova ingong ang Diyos sa kaluwasan, ang Usa nga nagpalig-on kaniya