CESAREA FILIPOS

[Cesarea ni Felipe].

Usa ka lungsod nga nahimutang diha sa tinubdan sa Suba sa Jordan, nga karon mao ang gamayng balangay sa Banyas. Sa gihabogong 350 m (1,150 p) ibabaw sa lebel sa dagat, ang lokasyon niini sa kinaiyanhon matahom kaayo. Ang tulo ka kiliran niini nga balangay gilibotan sa kabukiran, diin ang tayuktok sa Bukid sa Hermon nga naputos sa niyebe matahom nga nagtuybo dapit sa AS, samtang dapit sa K nahimutang ang lunhaw kaayong patag nga natubigan sa usa sa pangunang mga tinubdan sa Jordan nga naggikan sa duol nga yungib.

Ang lungsod mao ang nahitaboan sa usa ka gubat tali sa Ehipto ug sa madaogong kasundalohan ni Antiochus III (nga Bantogan) (mga 200 W.K.P.). Kini gitawag niadtong panahona nga Paneas, usa ka ngalan nga gibansag sa lungsod agig pasidungog sa diyos nga si Pan, usa ka bathala sa pertilidad, nga gisimba didto. Niadtong tuig 20 W.K.P. gihatag ni Cesar Agusto ang Paneas ngadto kang Herodes nga Bantogan, kinsa human niadto nagtukod ug puting marmol nga templo sa maong dapit, nga nagpahinungod niini kang Agusto. Ang anak nga lalaki ni Herodes, si Felipe nga tetrarka (magmamando sa ikaupat nga bahin sa usa ka lalawigan), sa ulahi nagpadako ug nagpatahom sa siyudad agig pasidungog kang Tiberio Cesar. Dayon kini ginganlan ug Cesarea ug, aron ipalahi kini sa dunggoanang siyudad nga samag ngalan, kini gitawag ug Cesarea Filipos. Unya sa ulahi, ang siyudad gipadak-an pag-usab ug gidayandayanan ni Herodes Agripa II, ug ang ngalan niini giilisdan ug Neronias, apan kining ngalana dali rang nahanaw ug wala na gamita human sa kamatayon ni Nero. Si Josephus nag-asoy nga human sa kalaglagan sa Jerusalem niadtong 70 K.P., si Heneral Tito nagpasundayag ug mga dula sa gladyador didto, ug gigamit ang binihag nga mga Hudiyo ingong mga biktima. (The Jewish War, VII, 23, 24 [ii, 1]) Paglabay sa panahon ang ngalan niini nga siyudad gibalik sa karaang ngalan nga Paneas, ug sa Arabiko (nga wala mogamit ug “p”) kini nahimong Banyas.

Sa pagpaingon sa “mga balangay sa Cesarea Filipos” gipangutana ni Jesus ang iyang mga tinun-an: “Sumala sa sulti sa mga tawo kinsa ba ang Anak sa tawo?” ug kini mitultol sa makahuloganong panaghisgot mahitungod sa dakong-bato nga patukoranan sa Kristohanong kongregasyon ug sa paggamit sa mga yawi sa Gingharian sa mga langit.​—Mar 8:27; Mat 16:13-20.