“Tudloi Kami Unsaon sa Pag-ampo“

“GINOO, tudloi kami unsaon sa pag-ampo.” Kana nga hangyo gibungat sa usa sa mga disipulo ni Jesu-Kristo. (Lucas 11:1) Ang wala-hinganling disipulo dayag nga maoy usa ka tawo nga may lalom nga pagpabili sa pag-ampo. Ang matuod nga mga magsisimba karon samang nahibalo sa bili niini. Gawas pa, ang pag-ampo mao ang paagi nga kita madunggan sa Labing Hataas nga Personahe sa uniberso! Ug hunahunaa lang! Ang “Tigpatalinghog sa pag-ampo” naghatag ug personal nga pagtagad sa atong mga kahingawa ug mga kabalaka. (Salmo 65:2) Labawng hinungdanon, pinaagi sa pag-ampo, kita naghatag ug pasalamat ug pagdayeg sa Diyos.​—Filipos 4:6.

Bisan pa niana, ang mga pulong “tudloi kami unsaon sa pag-ampo” nagpatunghag seryosong mga pangutana. Sa tibuok kalibotan daghang paagi sa pagduol sa Diyos ang gigamit sa nagkalainlaing mga relihiyon. Apan aduna bay husto ug sayop nga paagi sa pag-ampo? Sa pagtubag, ato unang tan-awon ang pipila ka popular nga relihiyosong mga kostumbre nga nalangkit sa pag-ampo. Atong ipunting ang pagtagad niadtong ginahimo sa Latin Amerika.

Mga Imahen ug “mga Santos nga Patron”

Sa katibuk-an, ang mga nasod sa Latin Amerika relihiyoso kaayo. Pananglitan, sa tibuok Mexico makakita ang usa ug popular nga batasan sa pag-ampo sa “mga santos nga patron.” Ngani, kostumbre sa mga lungsod sa Mexico ang pagbaton ug “mga santos nga patron” nga alang kanila may mga piyesta nga himoon sa partikular nga mga adlaw. Ang mga Katolikong Mexicano nagaampo usab sa nagkalainlaing mga imahen. Apan, kon kinsa nga “santo” ang pagasangpiton nagadepende kon unsang matanga sa hangyo ang gustong pangayoon sa magsisimba. Kon adunay nagpangitag tawong pakaslan, siya mahimong modagkot kang “San” Antonio. Ang tawo nga talipanaw nga mosakay ug awto moampo kang “San” Cristobal, nga patron sa mga magpapanaw, ilabina sa mga motorista.

Apan, diin gikan ang maong mga kostumbre? Ang kasaysayan nagpakita nga sa dihang miabot ang mga Katsila sa Mexico, ilang nakita ang molupyo nga debotado sa pagsimba sa paganong mga diyos. Diha sa iyang librong Los Aztecas, Hombre y Tribu (Mga Aztec, ang Tawo ug ang Tribo), si Victor Wolfgang von Hagen nag-ingon: “May personal nga mga diyos, ang matag tanom may kaugalingong diyos, ang matag buluhaton may kaugalingong diyos o diyosa, bisan ang mga paghikog may kaugalingong diyos. Si Yacatecuhtli mao ang diyos sa mga negosyante. Niining kalibotan nga daghag-diyos, ang tanang diyos adunay tin-awng mga hilig ug mga buluhaton.”

Ang kaamgiran niining mga diyos sa “mga santos” sa Katoliko dayag kaayo nga sa dihang misulay ang mga konkistador nga Katsila sa “pagpahimong Kristohanon” sa mga netibo, sila yanong miliso sa pag-unong gikan sa ilang mga idolo ngadto sa “mga santos” sa iglesya. Ang usa ka artikulo sa The Wall Street Journal miangkon nga pagano ang gigikanan sa Katolisismo nga gipraktis sa pipila ka lugar sa Mexico. Namatikdan nga sa usa ka dapit, ang kadaghanan sa 64 ka “santos” nga gisimba sa molupyo katugbang sa “espesipikong mga diyos sa mga Mayan.”

Ang New Catholic Encyclopedia nangatarongan nga “tali sa santos ug sa mga tawo sa yuta natukod ang usa ka bugkos sa hugot nga panagsuoray, . . . usa ka bugkos nga, imbes makakibhang sa relasyon uban ni Kristo ug sa Diyos, nagpalambo ug nagpalalom hinuon niana.” Apan sa unsang paagi ang bugkos nga klaro kaayong nagagikan sa paganismo makapalalom sa relasyon sa usa uban sa matuod nga Diyos? Ang mga pag-ampo ba nga ginatanyag ngadto sa maong “mga santos” tinuod gayod nga makapahimuot sa Diyos?

Ang Gigikanan sa Rosaryo

Laing popular nga kostumbre nalangkit sa paggamit sa rosaryohan. Ang Diccionario Enciclopédico Hispano-Americano (Hispanic-American Encyclopedic Dictionary) nagbatbat sa rosaryohan ingong usa ka “kulentas nga adunay singkuwenta o siyento-singkuwenta ka lusok nga gibahin sa tinagpulo pinaagi sa ubang dakodako nga mga lusok ug nasumpay ang masigkatumoy sa usa ka krusipiho, nga gisundan ug tulo ka lusok.”

Nagbatbat kon unsaon paggamit sa rosaryohan, usa ka basahong Katoliko nag-ingon: “Ang Santo Rosaryo maoy usa ka matang sa pag-ampo nga bungaton sa baba ug sa hunahuna labot sa mga Misteryo sa pagtubos kanato. Kini gilangkoban ug kinse ka dibisyon. Ang matag dibisyon gilangkoban sa pagbungat sa usa ka Amahan Namo, napulo ka Maghimaya Ka Maria, ug usa ka Gloria Patri. Usa ka misteryo ang palandongon sa matag dibisyon.” Ang mga misteryo maoy mga doktrina, o mga pagtulon-an, nga angay mahibaloan sa mga Katoliko, niining bahina may kalabotan sa kinabuhi, pag-antos, ug kamatayon ni Kristo Jesus.

Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Ang unang mga matang sa pag-ampo nga naggamit ug rosaryohan nagsugod sa Kristiyanidad sa panahon sa Edad Media, apan mikaylap lamang sa katuigan sa 1400 ug 1500.” Ang paggamit ba sa rosaryohan iya lamang sa Katolisismo? Dili. Ang Diccionario Enciclopédico Hispano-Americano nag-ingon: “Ang samang mga lusok gigamit sa pagsimba sa Islamiko, Lamaista ug Budhismo.” Sa pagkamatuod, ang Encyclopedia of Religion and Religions nag-ingon: “Gikaingon nga gisagop sa mga Mohammedan ang Rosaryo gikan sa mga Budhista, ug ang mga Kristohanon gikan sa mga Mohammedan sa panahon sa mga Krusada.”

Ang uban nangatarongan nga ang rosaryohan nagsilbi lamang ingong iya sa panumdoman kon ang pagsubli sa daghang pag-ampo gikinahanglan. Apan nahimuot ba ang Diyos sa paggamit niini?

Dili kinahanglang mangagpas o magdebate kita sa pagkatukma o pagkatinuod sa maong mga kostumbre. Si Jesus mihatag ug awtoritatibong tubag sa hangyo sa pagtudlo sa iyang mga sumusunod kon unsaon sa pag-ampo. Ang iyang giingon makapalamdag ug tingali makapakurat pa sa pila ka magbabasa.

[Mga hulagway sa panid 3]

Ang mga Katoliko kasagaran nagagamit ug rosaryohan. Diin kini gikan?