EPICUREO
Ang mga sumusunod sa Gregong pilosopo nga si Epicurus (341-270 W.K.P.).
Ang pilosopiya nga giugda ni Epicurus milambo sulod sa pito ka siglo. Kini nasentro sa ideya nga ang kalipay sa usa ka tawo mao ang bugtong o pangunang makaayo sa kinabuhi. Busa, si Epicurus nag-awhag sa pagkinabuhi sa paagi nga mabatonan ang kinadak-ang kalipay nga posible sa panahon sa tibuok nga pagkinabuhi sa usa ka tawo, apan himoon kini nga makasaranganon aron malikayan ang pag-antos nga maagoman tungod sa pagpatuyang sa maong kalipayan. Gipasiugda niini ang mental nga mga kalipayan inay ang pisikal nga mga kalipayan. Busa, sumala ni Epicurus, mas mahinungdanon kon kinsa ang kauban sa usa ka tawo sa pagpangaon kay sa kon unsa ang gikaon. Ang wala kinahanglana ug ilabina ang dili kinaiyanhong mga tinguha kinahanglang pugngan. Sanglit ang kinaadman, kultura, ug sibilisasyon ingon man ang sosyal ug politikal nga mga kalangkitan makapatunghag mga tinguha nga lisod tagbawon ug busa makatugaw sa kalinaw sa hunahuna, kini wala idasig. Ang kahibalo tinguhaon lamang aron ang usa ka tawo mahigawas gikan sa relihiyosong mga kahadlok ug mga patuotuo, ug ang duha ka pangunang mga kahadlok nga angayng wad-on mao ang kahadlok sa mga diyos ug sa kamatayon. Kay gilantaw ang kaminyoon ug ang mga butang nga nalangkit niini ingong hulga sa kalinaw sa hunahuna sa usa ka tawo, si Epicurus nagpabiling ulitawo apan wala magdili sa iyang mga sumusunod sa pagminyo.
Kini nga pilosopiya nailhan nga wala gayoy prinsipyo. Ang paglapas sa balaod gidili tungod lamang sa kaulawan nga nalangkit kon masakpan ug sa silot nga lagmit ipahamtang tungod niini. Ang pagkahadlok nga masakpan o masilotan magpawala sa kalipay, ug tungod niini ang tinagong pagbuhat ug kasal-anan dili gayod maalamon. Alang sa mga Epicureo, ang pagbinuotan walay bili ug mapuslanon lamang kon kini makaamot sa pagbaton ug kalipay. Ang pagbalos sa paghimog maayo giawhag dili tungod kay kini husto ug dalayegon, kondili tungod kay kini mapuslanon. Ang pagpakighigala gipasukad sa samang hinakog nga tinguha, nga mao, sa kalipay nga mabatonan sa nakighigala. Bisan tuod ang pagpangagpas sa kalipayan mao ang sentro niini nga pilosopiya, sa kasukwahi gihisgotan ni Epicurus ang kinabuhi ingong usa ka “mapait nga gasa.”
Ang mga Epicureo nagtuo nga adunay mga diyos, apan sila, sama sa tanang ubang butang, maoy gama sa mga atomo, apan mas nindot nga matang. Ilang gihunahuna nga ang mga diyos halayo ra kaayo gikan sa yuta mao nga sila walay kaikag kon unsay gibuhat sa tawo; busa walay kaayohan ang pag-ampo o paghalad ngadto kanila. Ang mga diyos, sumala sa ilang gituohan, wala maglalang sa uniberso, ni sila magpahamtang ug silot o magpanalangin kang bisan kinsa, apan sila malipayon kaayo, ug kini mao ang tumong nga angayng kab-oton sa panahon sa tibuok nga pagkinabuhi sa usa ka tawo. Apan, ang mga Epicureo nangatarongan nga ang mga diyos dili makatabang kang bisan kinsa labot niini, nga ang kinabuhi milungtad lamang nga sulagma diha sa uniberso nga sulagma usab nga mitungha, ug nga ang kamatayon magtapos sa tanan, nga magpahigawas sa usa ka tawo gikan sa urom sa kinabuhi. Bisan tuod gituohan nga ang tawo adunay kalag, ang kalag gihunahuna nga gilangkoban sa mga atomo nga mahilis inigkamatay sa lawas, sama sa tubig nga mayabo gikan sa pitsel nga nabuak.
Tungod niana, masabtan gayod kon nganong ang mga pilosopo nga Epicureo maoy lakip niadtong nakiglalis kang Pablo didto sa tiyanggihan sa Atenas ug kinsa miingon: “Unsay buot isulti niini nga witwitan?” “Siya daw usa ka magmamantala sa langyawng mga bathala.” (Buh 17:17, 18) Ang pilosopiya sa mga Epicureo, uban sa ideya niini nga “mangaon kita ug manginom, kay ugma kita mangamatay,” nagsalikway sa paglaom sa pagkabanhaw nga gitudlo sa mga Kristohanon diha sa ilang ministeryo.—1Co 15:32.