Sa Dihang Mohunong ang Pagpanagmal
KANUS-A pa balik sa kasaysayan nga naglungtad ang pag-abuso sa asawa? Ang usa ka tuboran nagkutlo nianang gituohang labing unang balaod nga nasulat, balik pa sa petsa sa 2500 W.K.P., nga nagtugot sa mga bana sa pagdagmal sa ilang mga asawa.
Niadtong 1700 W.K.P., si Hammurabi, ang paganong hari sa Babilonya, naghimog iladong Lagda ni Hammurabi, nga nasudlan halos 300 ka legal nga mga probisyon nga diin gimandoan ang tawo niini. Ang lagda sa opisyal nga paagi nagsugo nga ang asawa kinahanglang bug-os magpasakop sa iyang bana, kinsa may legal nga katungod sa pagpadapat ug silot kaniya sa bisan unsang mga kalapasan.
Sa panahon sa Romanhong Imperyo, ang Romanhong Lagda ni Paterfamilias nagsugo: “Kon masakpan nimong manapaw ang imong asawa, ikaw makahimo nga dili-silotan sa pagpatay kaniya nga walay husay, apan kon ikaw makapanapaw o makahimog kalaw-ayan, siya dili makadapat kanimo, ni tugotan kini sa balaod.”
Usa ka basahon sa kaminyoon nga nasulat sa ika-15ng siglo sa atong Komung Panahon nagtambag sa mga bana nga nakakita sa ilang mga asawa nga nakasala “sa paghulga una kaniya ug hadlokon siya,” dayon “sa pagkuhag lipak ug bunalan siya.”
Didto sa Inglaterra, sa ika-19ng siglo ang mga magbabalaod misulay sa pagpakunhod sa pag-antos sa mga babaye pinaagi sa pagtino sa legal nga paagi kon unsa ka dakoa ang bunal. Sila nagtukod nianang nailhang balaod sa kumagko, nga nagtugot sa usa ka lalaki sa pagkastigo sa iyang asawa sa bunal “nga dili mosobra ang gidak-on sa iyang kumagko.”
Bisan pa nga diha sa kadaghanang mga nasod karong adlawa ang mga bana wala na panalipdi sa balaod sa pagdagmal ug asawa, kining historikal nga mga tradisyon naglungtad gihapon diha sa daghang mga bahin sa kalibotan. Sumala sa CBS-TV nga taho sa balita, ang Brazil maoy usa ka nasod diin ang kababayen-an ginasimba sa mga lalaki. Ugaling, sa kabaliskaran, sila ginapakaulawan usab, ginaabusohan, ug gipamatay nga walay pagbasol. Ang maong batasa makita, ang taho mipadayon, diha sa tanang hut-ong sa katilingban, lakip sa mga hukmanan sa balaod, nga tungod “sa paglaban sa iyang dungog,” ang tawo makalingkawas gikan sa pagbuno, ilabina kon ang biktima iyang asawa. Miingon ang usa ka reporter: “Ang kadaghanan sa mga mamumuno dili mga lasangnon apan propesyonal, edukadong mga tawo.”
‘Ang paglaban sa dungog’ mapukaw pinaagi sa gamay lang nga kalapasan sa balaod sa bana—wala makapreparar sa hustong panahon sa pagkaon, sa paglakaw nga nag-inusara, pagpangitag trabaho o kurso sa unibersidad, o misipyat sa “pagsugot sa tanang matang sa seksuwal nga relasyon nga iyang ginapangita.”
Balaod sa Diyos ug ang Kristohanong Panghunahuna
Ang balaod sa Diyos nagtin-aw nga ang mga bana kinahanglan “magpadayon sa paghigugma sa [ilang] mga asawa, sama sa paghigugma ni Kristo sa kongregasyon. . . . Ang mga bana kinahanglang magahihigugma sa mga asawa sama sa ilang kaugalingong lawas. Ang bana nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon, kay walay lalaki ang nagadumot sa iyang kaugalingong unod; apan siya nagapakaon ug nagamahal niana.” (Efeso 5:25, 28, 29) Kining balaora maoy mipuli sa tanang mga balaod sa tawo, sa miagi ug karong adlawa.
Siyempre walay Kristohanong bana ang molalis nga siya nahigugma gihapon sa iyang asawa nga giabusohan. Dagmalan ba sa dagmalan ug asawa ang iyang kaugalingong lawas—birahon ang iyang buhok ug suntokon ang iyang kaugalingong nawong ug lawas tungod kay tinuod niyang gihigugma ang iyang kaugalingon? Ang dagmalan ba ug asawa libreng makasulti sa uban—gawas sa sakop sa pamilya, mga higala, sa ubang mga Kristohanon—nga sa matag karon ug unya iyang gidagmalan ang iyang asawa, modapat ug kadaot sa iyang lawas, tungod kay gihigugma niya siya pag-ayo? O, iya ba hinoong hulgaon ang iyang asawa sa dili pagtug-an ngadto sa uban? Ang ilang mga anak ba gibaoran sa ilang amahan sa dili pagtug-an sa uban bahin sa iyang pag-abuso? O sila maulaw sa pagtug-an niini? Dili ba ang iyang mga aksiyon nagapanghimakak sa iyang pangangkon nga iyang tinuod nga gihigugma ang iyang asawa? Ang paghigugma sa usa ug usa maoy normal. Ang pag-abuso sa asawa dili.
Sa kataposan, kon dagmalan sa usa ka Kristohanon ang iyang asawa, dili ba nagpahimo kini sa tanan pa niyang Kristohanong mga buhat nga walay-pulos sa panan-aw sa Diyos? Hinumdomi, ang “tigpanukmag” dili kuwalipikado alang sa mga pribilehiyo diha sa Kristohanong kongregasyon. (1 Timoteo 3:3; 1 Corinto 13:1-3; Efeso 5:28) Ang mga taho nagpakita nga ang bana nga nanagmal sa ilang mga asawa kaylap usab niining sistema sa mga butang. Dili ba ang samang pangutana aplikado usab sa maong mga asawa?
Pagkahinungdanon nga ang mga bana ug mga asawa magpakita sa bunga sa espiritu diha sa ilang mga kinabuhi karon: “gugma, kalipay, kalinaw, pag-antos, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, kalumo, pagpugong sa kaugalingon”! (Galacia 5:22, 23) Kon atong mapatungha kining maong mga bunga karon, ang palaabuton masaaron alang sa atong pagkinabuhi nianang Paraiso sa yuta diin ang tanan magpuyo diha sa kalinaw ug gugma nga walay pagkatapos.
[Letrato sa panid 8]
Ang Kristohanong mga bana ‘nahigugma sa ilang mga asawa sama sa ilang kaugalingong mga lawas,’ nga nagkahulogan nga “Walay Pagpanagmal ang Itugot!”